1. DEFINICJA PRZESTĘPSTWA

Przestępstwo - przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony przez ustawę karną obowiązującą w czasie popełnienia czynu. Bezprawny, społecznie niebezpieczny, zagrożony karą kryminalną i zawiniony. Zasada „Ustawa nie działa wstecz”

2. ZAGADNIENIE WINY W DOKTRYNIE PRAWA KARNEGO

Wina - KK wyróżnia 2 rodzaje + po 2 postacie

1. Umyślna

1. zamiar bezpośredni (dolus dyrectus)

2. b) zamiar ewentualny (dolus ewentualis)

2. Nieumyślna

1. Lekkomyślność

2. Niedbalstwo

Niezależnie od rodzajów i postaci winy możemy mówić o rodzaju winy określanej jako : Zamiar nagły (dolus repentynius)

3. WYMIEŃ RODZAJE WINY UMYŚLNEJ I WYJAŚNIJ ISTOTĘ TEGO RODZAJU WINY

1. Zamiar bezpośredni (dolus dyrectus) - mamy do czynienia wówczas gdy sprawca czynu zabronionego chce go popełnić, ma taki plan, w jego umyśle powstała idea by dokonać przestępstwa. Jest to w pełni uświadomiony czyn zabroniony przez ustawę karną.

2. Zamiar ewentualny (dolus ewentualis) - mamy do czynienia wówczas gdy sprawca działa lub zaniechał działania chociaż miał taki obowiązek i zgadza się z ewentualnym skutkiem owego działania lub zaniechania.

4. OMÓW DWA RODZAJE WINY NIEUMYŚLNEJ

1. Lekkomyślność - mamy do czynienia wówczas gdy sprawca działa lub zaniechał działania chociaż miał taki obowiązek i bezpodstawnie przypuszcza, że z tego działania lub zaniechania nie wynikną skutki przestępcze

2. Niedbalstwo - mamy do czynienia wtedy gdy sprawca działa lun zaniecha działania i nie przewiduje chociaż może i powinien przewidzieć skutki swojego działania lub zaniechania.

5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA CHARAKTEROPATY. CZY CHARAKTEROPATA POWINIEN ODPOWIADAC KARNIE.

Charakteropatia - Choroba na tle organicznym wynika ona z zaburzeń komórek centralnego układu nerwowego - komórek mózgowych.

Objawy : Nieodpowiednia reakcja na bodźce - mały bodziec może wywołać stosunkowo silną reakcję niewspółmierną w stosunku do bodźca.

Odpowiedzialność karna - problem ten jest bardzo dyskusyjny ponieważ obowiązujące przepisy KK nie przewidują możliwości traktowania charakteropaty jako człowieka, który popełnia przestępstwa pomimo, że dopuszcza się czynu zabronionego ustawą karną.

Przepisy KK przewidują możliwość niekaralności człowieka u którego stwierdza się brak zdolności rozpoznawania znaczenia czynu. Osoba u której stwierdzono brak tej zdolności pomimo, że popuszcza się czynu zabronionego przez ustawę karną nie popełnia przestępstwa ponieważ osoba taka nie ma winy.

6. TEORIE KARY - OMÓWIĆ ISTOTĘ

Teorie kary (w doktrynie prawa karnego) :

• Teorie sprawiedliwościowe (bezwzględne)

• Teorie relatywne (względne)

• Teorie mieszane

Interpretatorzy teorii kary wyjaśniają postawy stosowania kary i jej celów. Na tle zjawiska kary stawiano pytania o to „Co uprawnia społeczeństwa do jej stosowania i co przez to pragnie osiągnąć”

Teorie sprawiedliwościowe (bezwzględne)

Na pierwszy plan wysuwa koncepcje kary odpłaty - ma to być odwet za naruszenie norm prawa karnego i w ogóle porządku prawnego. Taki cel kary traktowany jako sprawiedliwościowy i bezwzględny nie przewiduje żadnych innych celów poza zadaniem sprawcy dolegliwości.

Ta grupa teorii kary nawiązuje do koncepcji kary jako odpłaty czyli znanej już w starożytności zasady taliorów. Istotą której to zasady była odpłata za czyn przestępczy równym złem. Wyraziła się ona w zasadzie „oko za oko, ząb za ząb”. W późniejszych okresach przedstawiciele klasycznej filozofii niemieckiej też uważali, że kara nie ma służyć żadnym innym celom po za urzeczywistnieniem idei sprawiedliwości. Wg nich kara wymierzona sprawcy przestępstwa proporcjonalna do zawinienia miała przyczynić się do zniesienia bezprawia i poszanowania idei sprawiedliwości. Podobnie uważał Kant.

Kant był twórcą idealizmu transcendentalnego, a w etyce był zwolennikiem stanowiska rygorystycznego, uznający za jedyny motyw postępowania. Stanowisko tego autora zostało wyrażone w imperatywie kategorycznym przewidującym bezwarunkowy nakaz moralny.

Masz postępować tylko wedle takiej zasady co do której mógłbyś chcieć aby była prawem powszechnym. Co oznacza podstawową i powszechnie narzucającą się normę moralnego postępowania

Skoro norma prawa karnego jest powszechnie obowiązująca to jest ona imperatywem kategorycznym. Jej przekroczenie winno spotykać się z karą bezwzględną w celu urzeczywistnienia idei sprawiedliwości i nic więcej.

Teorie relatywne (względne)

Teorie te zakładają użyteczność społeczną w karze, odrzucają poglądy o wyłącznej odpłacie, odwecie za naruszenie porządku prawnego. W karze upatrują cele użyteczne, a owa użyteczność ma polegać na oddziaływaniu prewencyjnym, szczególnym w odniesieniu do konkretnego sprawcy, przestępstwa i oddziaływaniu prewencyjno-ogólnym adresowanym do ogółu społeczeństwa.

Działania w zakresie prewencji szczególnej -mają zapobiec kolejnym przestępstwom

W zakresie prewencji ogólnej - mają powstrzymać od naruszeń praca przez potencjalnych przestępców co do których można prognozować, że w przyszłości mogą stać się przestępcami.

Prewencyjne oddziaływania na konkretnego sprawce polegać maja na:

1. Unieszkodliwieniu przestępcy i uniemożliwianiu jemu innych przestępstw przez izolację w zakładzie karnym, a w wyjątkowych przypadkach przez unicestwienie fizyczne w wypadku kary śmierci

2. Odstraszaniu przez groźbę orzeczenia kary

3. Poprawie sprawcy dzięki wysiłkom resocjalizacyjnym

W teoriach prewencji indywidualnej w centrum zainteresowania jest osoba sprawcy z jej psychofizycznymi cechami, poziomem przystosowania społecznego, systemem wartości i jej cechami osobowościowymi.

Kara ma być dostosowana do potrzeb w zakresie zapobiegania kolejnym przestępstwom (cel res. minimum) oraz do potrzeb kształtowania osobowości która będzie zdolna do przestrzegania ogólnych zasad życia społecznego, a nie tylko przestrzegania prawa (cel res. maksimum)

Teorie mieszane

W teoriach tych dochodzi do połączenia idei odwetu z ideą pożyteczności.

E. Krzymuski wymienia dwa typy teorii mieszanych. W pierwszym typie mamy do czynienia z założeniem, że kara powinna być zarówno odwetem za przestępstwo, jak i odpowiadać wymogom celowości.

W drugim typie dominuje przekonanie, że „każda kara, zasłużona w rzeczywistym znaczeniu tego pojęcia, a więc sprawiedliwa, w myśl idei odpłaty, już przez to samo będzie musiała zawsze okazać się najpożyteczniejszą".

7. RÓŻNICA MIĘDZY KARĄ SPRAWIEDLIWOŚCIOWĄ, A ZAŁOŻENIAMI KARY RELATYWNEJ

8. JAK NALEŻY ROZUMIEĆ TEORIĘ KARY MIESZANEJ

9. WYMIEŃ CELE RESOCJALIZACYJNE

Cele resocjalizacyjne:

• Minimum

• Maksimum

• Preparacyjny

• Kreatywny

10. JAK ROZUMIEM CEL RESOCJALIZACYJNY MINIMUM

Cel resocjalizacyjny minimum - takie ukształtowanie osobowości sprawcy by był on zdolny po odbyciu kary do przestrzegania porządku prawnego w szczególności przestrzegania norm prawa karnego.

11. JAK ROZUMIEM CEL RESOCJALIZACYJNY MAKSIMUM

Cel resocjalizacyjny maksimum - takie ukształtowanie osobowości sprawcy by był on zdolny po odbyciu kary do przestrzegania nie tylko porządku prawnego ale także do przestrzegania ogólniejszych zasad współżycia społecznego.

12. JAK ROZUMIEM CEL RESOCJALIZACYJNY PREPARACYJNY

Cel resocjalizacyjny preparacyjny - polega na taki oddziaływaniu na wychowanka (np. skazanego) by wyeliminować z jego osobowości właściwości dewiacyjne np. by nie spożywał alkoholu, narkotyków, nie popełniał przestępstw i nie manifestował innych zachowań sprzecznych nie tylko z prawem ale moralnością, obyczajowością itp.

13. CO JEST ISTOTĄ KREATYWNEGO CELU RESOCJALIZACYJNEGO

Cel resocjalizacyjny kreatywny - Polega na uwewnętrznieniu w strukturze osobowości wychowanka wartości pro społecznych, pobudzać w nich zdolności empatyczne by realizował cele życiowe które są godne naśladowania. Dopatrujemy się tu internalizacji - uwewnętrznienia w osobowości wychowanka wartości zgodnych z zasadami współżycia społecznego. W celu tym nie chodzi wyłącznie o internalizację wartości pro społecznych, rozumienie ich, ale o to by u wychowanka wzbudzić intelektualno - emocjonalną gotowość przestrzegania tych wartości. Zauważyć można również interioryzacje - wychowanek ma postanowienie, że wprowadzi te postawy w życie.

14. CO TO SĄ ŚRODKI PROBACYJNE

Środki probacyjne - w literaturze pedagogicznej i prawniczej należy rozumieć jako poddanie sprawcy czynu zabronionego próbie.

15. WYMIEŃ KATALOG KAR W KK

KK wyróżnia następujące środki probacyjne:

1. Warunkowe umorzenie postępowania karnego

2. Kara ograniczenia wolności

3. Zawieszenie wykonania orzeczonej kary

4. Warunkowe przedterminowe zwolnienie od odbywania reszty kary

16. CEL RESOCJALIZACYJNY PRZY WARUNKOWYM UMOZENIU POSTĘPOWANIA KARNEGO

Warunkowe umorzenie postępowania karnego może mieć miejsce gdy:

1. Wina i społeczna szkodliwość czynu jest nieznaczna

2. Okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości

3. Popełnione przestępstwo jest zagrożone karą nie przekraczającą 3 lat pozbawienia wolności

4. Sprawca nie był dotychczas karany za przestępstwa umyślne

5. Postawa sprawcy uzasadnia pozytywną prognozę, że pomimo postępowania karnego będzie on przestrzegał porządku karnego, a szczególnie nie popełni kolejnego przestępstwa.

Tak więc skazany poddany jest próbie. Okres próby wynosi od 1-2lat. Sąd może (regulacja fakultatywna) ale nie musi oddać sprawcę na okres próby pod nadzór np. kuratora.

Sąd może na sprawcę nałożyć takie obowiązku jak:

1. Przeproszenie pokrzywdzonego

2. Realizowanie obowiązku alimentacyjnego

3. Powstrzymanie się od nadużywania środków odurzających, przebywania w mi zdemoralizowanych itp.

Środki te mają sens zarówno:

• Ogólno prewencyjny,

• Indywidualno prewencyjny,

• Resocjalizujący

17. KARA OGRANICZENIA WOLNOŚCI JAKO ŚRODEK PROBACYJNY

Kara ograniczenia wolności - jest środkiem probacyjnym mogącym przynieść dobre rezultaty resocjalizacyjne ze względu na to, że stosując ten środek probacyjny sądy zobowiązują sprawcę do wykonania pracy na cele społeczne. Taka praca może stanowić pewną dolegliwość dla sprawcy i pobudzać jego refleksje co może przyczynić się do zmiany stylu życia na bardziej pro społeczny. Przy karze ograniczenia wolności sąd powołuje kuratora, który kontroluje wykonanie przez sprawcę zarzuconych mu zadań.

18. ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY JAKO ŚRODEK PROBACYJNY

Zawieszenie wykonania orzeczonej kary - decyzja o warunkowym zawieszeniu może być podjęta gdy orzeczona kara nie przekracza 2 lat. Taką decyzję sąd podejmuje jeżeli uzna, że jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary; w szczególności zapobiegnie to powrotom do przestępstw.

Probacyjna forma zawieszenia wykonania kary wiążę się z nałożeniem na sprawcę szczególnych obowiązków zarazem oddaje go pod nadzór kuratora.

Są to następujące obowiązku:

• Informowanie sądu lub kuratora sądowego o przebiegu okresu próby

• Przeproszenie pokrzywdzonego

• Wykonanie obowiązku alimentacyjnego

• Wykonanie pracy zarobkowej - nauki i przygotowanie do zawodu

• Powstrzymanie się od nadużywania środków odurzających, przebywania w zdemoralizowanych środowiskach itp.

• Poddanie się leczeniu odwykowemu lub rehabilitacyjnemu

19. WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE Z ODBYWANIA RESTY KARY

Warunkowe przedterminowe zwolnienie - regulowane jest przez przepisy KK i KKW

„Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może ale nie musi warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko i wyłącznie wówczas gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczność jego popełnienia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, iż skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególnie nie popełni kolejnego przestępstwa”

Skazanego warunkowo można zwolnić po odbyciu co najmniej ½ kary. Jednak nie wcześniej niż po 6 m-cach. Skazany na 25lat może być warunkowo zwolniony po 15latach. Skazany na dożywocie po 25latach.

Pozostały czas do odbycia kary stanowi okres próby, który nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat.

Okres próby dla recydywistów stanowi 3 lata. Dla skazanego na dożywocie 10 lat.

20. RÓŻNICA MIĘDZY POJĘCIEM RESOCJALIZACJI A PRIZONIZACJI

Resocjalizacja - powtórne uspołecznienie (socjalizacja)

Posiada takie cele jak:

• Minimum

• Maksimum

• Preparacyjny

• Kreatywny

Prizonizacja - Przystosowanie się do więźnia do warunków więziennych, a szczególnie do regulaminu więziennego

---