OSOBOWOŚĆ NAUCZYCIELA WAŻNYM CZYNNIKIEM DETERMINUJĄCYM PROCES DYDAKTYCZNO- WYCHOWAWCZY
Proces wychowawczo-dydaktyczny powinien przygotowywać młode pokolenie do świadomego i aktywnego uczestnictwa w szeroko rozumianych dobrach materialnych i duchowych współczesnej kultury.
Charakterystyka tego procesu odbywa się wokół relacji zachodzących między nauczycielem jako kierownikiem działań dydaktycznych, a uczniem jako podmiotem wpływów pedagogicznych. Jego powodzenie zależy w dużym stopniu od osobowości nauczyciela, którego kreatywność i empatia, jak również zrozumienie i akceptacja ze strony dzieci i młodzieży, mogą mieć istotny wpływ na rozwój czynnej i pozytywnej postawy wobec uczestnictwa w owym procesie.
Struktura osobowości człowieka nadal stanowi permanentny przedmiot badań w wielu dziedzinach wiedzy. Jej elementem są oparte na poznaniu rzeczywiste cele. Powstawanie planów i określonych celów życiowych człowieka zachodzi w wyniku doskonalenia się orientacji w otaczającym nas świecie oraz emocjonalnego stosunku jednostki do otaczającej rzeczywistości społecznej, kulturowej, gospodarczej itp.
Drugim ważnym składnikiem osobowości człowieka jest działalność realizacyjna, motywowana z jednej strony określonymi celami, z drugiej pewnymi uzdolnieniami.
Ważne miejsce w strukturze osobowości zajmuje charakter ujawniający się w stosunku do innych osób, różnych zjawisk i samego siebie. W prezentowanym ujęciu konstrukcję osobowości dopełniają samowiedza, sumienie i samokrytyka.
Przyjmując taką koncepcję osobowości można dokonać analizy istotnych jej elementów, które determinują sukcesy i porażki nauczyciela na polu działalności wychowawczej i dydaktycznej.
Rozpoczynając wspomnianą działalność, powinno się zawsze pamiętać o właściwym planowaniu i programowaniu. Budowanie własnej koncepcji wychowania i nauczania jest ważnym czynnikiem rozwijania i doskonalenia swojej osobowości. Nakreślanie ram i szablonów działań dydaktycznych i wychowawczych pozwala bowiem trwale dążyć do wytyczonych celów. Jednak ramy te powinny być odpowiednio elastyczne i podatne na nowe osiągnięcia i dokonania nauk pedagogicznych. Jest to konieczny warunek postępu i przeciwdziałania stagnacji.
Nauczyciel demonstrujący poszczególne umiejętności spotyka się z dużo większym uznaniem i szacunkiem ze strony uczniów. Jeśli wymagamy czegoś od wychowanków, jeśli za określone umiejętności stawiamy oceny, to pewna sprawiedliwość i partnerstwo w relacjach wymagają od nas również samokrytycznej oceny w stosunku do własnej wiedzy i sposobu jej przekazywania.
Współczesny proces wychowania i dydaktyki wymaga również od nauczyciela poszukiwania nowych rozwiązań organizacyjnych i metodycznych z całym ich bogactwem. Konserwatyzm i schematyzm pedagogiczny obniża efektywność procesu uczenia się i nauczania. Nauczyciel musi dążyć do wypracowania własnego stylu pracy.
Kierowanie się w swojej pracy postulatami humanizacji, intelektualizacji i indywidualizacji oraz innymi nowoczesnymi trendami, świadczy również o szeroko rozbudowanej osobowości nauczyciela.
Nauczyciel dbający o rozwój własnej osobowości może stać się prawdziwym autorytetem dla wielu młodych pokoleń. Jego bogata, wszechstronna i wielopłaszczyznowa osobowość oraz wiedza będą determinowały w sposób jednoznaczny pozytywne przemiany w szeroko rozumianej edukacji.
LITERATURA:
Cendrowski Z.: Przewodzić innym. Warszawa 1997..
Okoń W.: Zarys dydaktyki ogólnej. Warszawa 1962.
Prębska M.: Osobowość i jej kształtowanie się w dzieciństwie i młodości. Warszawa 1982.