Zasady układania mieszanek
Do obsiewu łąk i pastwisk w większości stosuje się wartościowe trawy i rośliny motylkowate, charakteryzujące się wysokimi cechami użytkowymi, jak na przykład zdolność plonotwórcza, szybkość odrastania, wierność plonowania, optymalnym skład chemiczny. Gatunki przydatne do wysiewu w mieszankach różnią się wieloma właściwościami, które mają duże znaczenie w produkcji pasz. Występuje również znaczne zróżnicowanie cech wewnątrz gatunku i dlatego wykorzystano te właściwości do wyhodowania wielu odmian tych roślin. W ramach gatunku różnią się one między innymi wczesnością, zdolnością do regeneracji po defoliacji, przydatnością do różnych sposobów użytkowania, nie tylko produkcyjnego, ale także specjalnego, a więc do obsiewu trawników, boisk, lotnisk czy pól golfowych. Przy ustalaniu listy gatunków wybiera się 1-2 gatunki przewodnie, najbardziej typowe dla danych gatunków siedliskowych i kierunku użytkowania. Najważniejszym kryterium w doborze gatunków traw do mieszanek łąkowo-pastwiskowych jest ich wartość pastewna i rolnicza. Nie wszystkie bowiem gatunki wchodzące w skład darni mają jednakowa wartość pokarmową.
Dobierając gatunki do mieszanek w ramach nowych zasiewów lub renowacji zdegradowanych zbiorowisk trawiastych łąk i pastwisk należy uwzględnić:
sposób użytkowania (kośny, pastwiskowy, zmienny);
trwałość użytkowania (użytki trwałe lub przemienne);
rodzaj gleby (organiczne, mineralne);
uwilgotnienie siedliska (siedlisko optymalnie uwilgotnienie, okresowo lub trwale wilgotne, okresowo lub trwale przesychające.
intensywność użytkowania i związany z tym poziom na wożenia azotem;
* konkurencyjność poszczególnych gatunków
* długotrwałość i stabilność plonowania
Sposób użytkowania wywiera znaczący wpływ na dobór gatunków, jak również ich odmian do mieszanek do nowych zasiewów i podsiewów łąk oraz pastwisk. Określone gatunki traw, jak mozga trzcinowata, rajgras wyniosły, wiechlina błotna czy z motylkowatych koniczyna łąkowa, nadają się tylko wyłącznie do użytkowania kośnego. Wiele gatunków może być stosowana zarówno do mieszanek na użytkowanie kośne lub pastwiskowe, jak i zmienne. Nieliczne krótkotrwałe gatunki, jak życica wielokwiatowa, stosowane są do obsiewu krótkotrwałych użytków w uprawach polowych.
W zależności od sposobu użytkowania, różny jest procentowy udział grup traw (wysokich, niskich) oraz roślin motylkowatych w mieszankach. W mieszankach łąkowych, a więc użytkowanych kośnie, większy udział mają trawy wysokie, dostarczające większej ilości biomasy niż trawy niskie, natomiast w mieszankach pastwiskowych — trawy niskie, a także motylkowate, jako cenna grupa roślin pastewnych. W wypadku podsiewu wskazany jest większy udział traw wysokich, jednakże dobór gatunków do mieszanek zależy od składu botanicznego starej darni i udziału w niej określonych grup traw i roślin motylkowatych.
Dobór gatunków do mieszanek uzależniony jest także od rodzaju gleby. Niektóre gatunki traw i roślin motylkowatych są mniej przydatne na gleby organiczne, w warunkach użytkowania kośnego. Należą do nich: życica trwała, kostrzewa łąkowa i koniczyna łąkowa jako gatunki podatne na przemarzanie, zwłaszcza w mroźne bezśnieżne zimy.
Na dobór gatunków do mieszanek znaczny wpływ wywiera uwilgotnienie siedliska i na przykład mozga trzcinowata, wyczyniec łąkowy, wiechlina błotna czy mietlica biaława są bardziej odpowiednie na siedliska wilgotne. Większość gatunków traw może być jednak wysiewana na siedliska optymalnie uwilgotnione i okresowo suchsze.
Dobierając gatunki roślin do mieszanek, należy uwzględniać intensywność użytkowania. Wiąże się z tym ściśle głównie z czynnikiem plonotwórczy, jakim jest nawożenie azotem. W warunkach ograniczonej powierzchni paszowej, w stosunku do liczby zwierząt trawożernych, może zachodzić konieczność uzyskania maksymalnych plonów w określonych warunkach siedliskowych. W takich wypadkach należy zastosować wyższy od normalnego poziom nawożenia azotem (200-250 N kg x ha~-ki poziom nawożenia azotem eliminuje z mieszanek roś motylkowate, a preferuje same trawy. Udział motylkowa: znajduje uzasadnienie w warunkach ograniczonego pozie nawożenia azotem lub przy jego eliminacji. Wpływa to na obniżenie kosztów i zapewnia proekologiczną produkcję z użytków zielonych.
Bardzo ważnym zagadnieniem w doborze gatunków do mieszanek jest konkurencyjność, czyli zdolność współżycia danych gatunku z innymi w zbiorowiskach trawiastych. Biorąc pod uwagę te cechy, gatunki podzielono na trzy grupy: o wysokiej, średniej i niskiej zdolności konkurencyjnej. Dobierając do mieszanek gatunki z określonych grup, należy ograniczać procentowy udział gatunków o wysokiej zdolności konkurencyjnej.
W skład mieszanek wchodzi najczęściej 4-8 gatunków roślin. Mieszanki z małą liczbą gatunków (3-4) określa się jako mieszanki uproszczone, natomiast mieszanki z większą liczbą gatunków (5-8) - jako mieszanki wielogatunkowe. Uproszczone stosowane są najczęściej do obsiewu krótkotrwałych użytków przemiennych, kośnych lub pastwiskowych, 3-4-letnich oraz do podsiewów. Mieszankami wielogatunkowymi obsiewa się trwałe, wieloletnie użytki zielone.
Mieszanki do obsiewu lub podsiewu można ułożyć we własnym zakresie, jednak należy:
ustalić listę gatunków i odmian;
ustalić procentowy udział przewidzianych komponentów w mieszance.
obliczyć ilość wysiewu poszczególnych gatunków.
Ustalając listę gatunków, dzieli się je na dwie lub trzy grupy:
trawy wysokie,
trawy niskie,
rośliny motylkowate.
Procentowy udział podanych wyżej grup roślin zależy przede wszystkim od sposobu użytkowania.
Ilość wysiewu (kg x ha^1) poszczególnych komponentów oblicza się w stosunku do normy wysiewu tych gatunków w tym siewie. Różnice w ilościach wysiewu w czystym siewie po szczególnych gatunków wynikają z masy 1000 nasion.