FIZYKOTERAPIA - wykład VI - 25.03.2013

Hydroterapia - zabiegi fizykalne wykorzystujące wodę jako nośnik bodźców fizycznych i chemicznych, a podstawę leczniczego działania zabiegów stanowi działanie termiczne, mechaniczne, hydrostatyczne i hydrodynamiczne.

Czynniki wpływające na siłę działania zabiegów wodoleczniczych:
- temperatura wody - bodziec tym silniejszy im większa różnica temperatur między wodą a temperaturą ciała
- okolica ciała, na którą działamy - najwięcej receptorów zimna na twarzy, dłoniach, stopach
- czasu trwania zabiegów - im dłuższy tym silniejsze działanie
- wiek, ciąża, choroby zwyrodnieniowe
- zastosowanie bodźców dodatkowych - mechanicznych, chemicznych lub elektrycznych
- częstotliwość zabiegów i długości przerw między nimi
- głębokość zanurzenia ciała - w przypadku wszystkich rodzajów kąpieli
- ciśnienie strumienia wody - przy natryskach i polewaniach
- kombinacja zabiegów ciepłych i zimnych

Skala temperatury wody:
42-44°C - gorąca
40-42°C - b. ciepła
38-40°C - ciepła
30-38°C - obojętna
24-30°C - chłodna
18-24°C - zimna
12-18°C - b. zimna
<12°C - lodowata

Właściwości fizyczne wody (na które trzeba zwrócić uwagę przy zabiegach):
- pojemność cieplna
- przewodnictwo cieplne
- ciśnienie hydrostatyczne
- wypór
- opór
- przewodnictwo elektryczne
- rozpuszczanie związków chemicznych
- temperatura

1.Ciśnienie hydrostatyczne
- ciśnienie wody działającej na organizm zanurzonego w niej człowieka
- w pozycji stojącej > w pozycji leżącej
- wskutek ucisku wody na niskociśnieniowe żyły występuje wyciśnięcie z nich krwi i przesunięcie z kończyn, skóry, brzucha do klatki piersiowej, a z żył obwodowych do prawego przedsionka serca
- wzrost ciśnienia krwi w sercu i żyłach płucnych redukuje ryzyko omdlenia w czasie kąpieli, ale zwiększa przy wychodzeniu z niej
- wysokie ciśnienie hydrostatyczne może być ryzykowne u osób starych z niewydolnością krążenia (>70 r.ż.)

Zabiegi -> kąpiele:
- całkowite (do pach)
- półkąpiele (w wannie do pępka)
- obejmujące ¾ ciała
- nasiadowe
- częściowe (rąk, nóg)
- perełkowe
- tlenowe
- aromatyczne
- mineralne
- masaż podwodny

Wypór wody
- działanie wyporu wody (prawo Archimedesa)
- pozorna utrata masy ciała
- ułatwienie ruchów
- rozluźnienie mięśni

Kąpiel perełkowa:
- w zwykłej wodzie z pęcherzykami powietrza przez dysze
- działanie mikromasujące -> rozluźniające
- odprężenie nerwowe
- całkowite
- w stanie pobudzenia nerwowego, bezsenność, niezaawansowana miażdżyca, choroby serca i układu krążenia
- przeciwwskazania: niewydolność krążenia, niskie ciśnienie (w zasadzie jak do ciepła)

2. Zabiegi z ciśnieniem hydrodynamicznym (temp. wody obojętna, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych)
- hydromasaż
- masaż wirowy
- masaż podwodny
- natryski (bicze)
- polewania

3. zabiegi bez ciśnienia
- sauna sucha
- sauna parowa
- łaźnie

4. zabiegi z tkaniną
- zmywanie
- nacieranie
- okłady
- zawijania
- kompresy

Nieprawidłowe odczyny hydroterapii:
a) spaczony odczyn żylny
- rozszerzenie naczyń żylnych -> zastój krwi w żyłach powierzchniowych skóry
- skóra marmurkowata, lekko zasiniona, chłodna
- podwyższyć temperaturę kąpieli, unieść kończynę lub wykonać kilka energicznych ruchów
b) spaczony tętniczo-żylny odczyn naczyniowy
- zaburzenia w dopływie krwi tętniczej do skóry i odpływu krwi żylnej
- w obrębie nóg u młodych chłopców
- zmiana zabarwienia skóry na czerwono-niebieskie (przemiana przekrwienia żylnego) lub jasnoczerwone (przewaga przekrwienia tętniczego)
c) paradoksalna reakcja naczyniowa
- odwrotna reakcja skórna (zimne bodźce dająobjawy cieplnych it.)
- zadziałać odwrotnym bodźcem
d) niewłaściwa reakcja ogólna
- objawy ogólne: zawroty, bóle głowy, nudności, objawy sercowe, bladość lub silne zaczerwienienie twarzy
- postępować jak w zaburzeniach krążenia obwodowego

Wpływ zimnej wody:

I Faza		II Faza
Spadek	-Ukrwienia skóry -temp. mięśni, stawów, skóry -przemiany materii w części rdzennej -przewodnictwa nerwowego -uwalniania mediatorów bólu i zapalenia	Wzrost	-rozszerzenia naczyń skóry -ukrwienia skóry -temp. tkanek -przemiany materii w części rdzennej
Wzrost	-progu bólowego -napięcia mięśni szkieletowych -napięcia ścian naczyń -czynności nadnerczy -ciśnienia tętniczego i żylnego	spadek	-napięcia mięśni szkieletowych -napięcia ścian naczyń -ciśnienia tętniczego i żylnego

Wpływ ciepłej wody - tak jak ciepło!
(duża hipertermia hamuje procesy immunologiczne, przekrwiona skóra, zahamowanie czynności regulacyjnych; nagłe działanie gorąca daje w I fazie objawy podobne do działania zimnem)

Wpływ na czynności nerek:
- ciepła kąpiel - wzrost czynności wydzielniczej
- zimna kąpiel - spadek czynności wydzielniczej

Przeciwwskazania:
- otwarte rany (z wyjątkami przy kąpielach ozonowych)
- nadciśnienie tętnicze
- do 6 tygodni po zawale

---