Podział taboru wywozowego: a)wg rodzaju dr- krótkie (stosowe, kłodowane), długie (pow 8m), zrębki, kłodowane lub długie b)wg ładowności- średniotonażowy ( ład.do 15 t), wysoko (15-22 t). Sprzęt:a)sam cięż bez przyczepy: 2-osiowy (dr. Krótkie) i 3-osiowy (dr długie), załadunek dźwigowy (dźwig za kabiną); b)sam cież z przyczepą- 2 lub 3 osiowy, dr krótkie i kodowane, dźwig za pojazdem; c)sam cież z przyczepami i zabudowanych bocznych ścianach; d) sam z systemem kontenerowym; e)sam cież z półprzyczepą, z wciągarką i dźwigiem f)ciągniki siodłowe z naczepą g)żuraw
Tabor kolejowy: Rodzaje wagonów 1.E , 2-osiowy, z półwysokimi ścianami, dr stosowe; 2.Fab-4-0siowy, uniwersalny, z wysokimi ścianami, dr stosowe; 3.Fbkł- 2-0siowy, uniwersa z wysokimi ścianami+na stałe zamontowane łańcuchy, dr stos, wyrzynki, kłody; 4.Ks-2-osiowy, uniwersa, z obrotowymi kłonicami, dr stos, dłużyce; 5.Rs-dłużyce
Koszty wywozu
Parametry pojazdów transportowych: dł bez przyczepy, naczepy 12m, pojazd+przyczepa 18,35m, pojazd+2 przyczepy 22m; szer 2,5m, oznaczony 3m, po 25 cm z obu stron;wys do 4m, dop całk masa: pojazd 2-osiow 16 t, pojazd o większej liczbie osi 24t, pojazd członowy+naczepa w liczbie osi do 4-32t, >4-40t, wystawanie ładunku max 2m, w PL 5m- od linii ostatnich kłonik do wierzchołka ładunku ciągnika
Dopuszczalne naciski na oś:A pojed (w odl <1m lub >2m)-80KN (ok8t), wielokrotne (skład się z kilku osi składowych, w odl 1-2m)- odl 1-1,2 57,5KN; 1,2-1,3 65KN; 1,3-2,0 72,5KN B oś poj- 10t (100KN) wielokr 1,0-1,1 57,5KN; 1,1-1,2 65KN; 1,2-1,3 72,5KN; 1,3-2,0 80KN
KOSZTY PRACY MASZYN LESNYCH
Aspekty pracy maszyn leśnych: środowiskowy: wpływ maszyn, technologii na środowisko leśne; ekonomiczny: wysokie koszty siły ludzkiej wymusiły wprowadzenie maszyn lesnych; humanizacji pracy: pisarz- wysokie obciążenie fiz, operator harwestera- wysokie obciążenia psych.
Koszty całkowite: bezpośrednie (amortyzacji, paliwa, naprawy, garażowanie, płace, bezp.), ogólnogosp (szkolenia, delegacje), administracyjne- 2 ostatnie to techniczne
Kalkulacja kosztów pracy maszyn l. -składowe kosztów: cena zakupu, okres amortyzacji, wartość po okr amort, stopa % (oprocentowanie kapitału w stos rocznym kredyt bankowy, koszt utraconych odsetek odsetek rezygnacji z lokaty), liczba motogodzin w okresie eksploatacji, liczba motogodz pracy w roku, roczny koszt ubezpieczeń, roczny koszt garażowania, cena paliwa, zużycie paliwa, wskaźnik kosztów zużycia olejów, płaca operatora, koszty napraw, wydajność
Kategorie kosztów bezpośrednio związanych z produkcją
Koszty Stałe (zł/rok): 1.Amortyzacja- utrata wartości dobra kapitałowego kapitałowego ciągu roku będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie prod; koszt amortyzacji= cena zakupu-wartość po okresie amort/okres amort
2. odsetki=cena zakupu+wartość po okresie amort/2 *stopa%/100 3. koszt ubezpiecz 1% wart zakupu, 4.garażowania 1% wart zakupu
Koszty zmienne( zł/Mh): 1.koszt zużycia paliwa=cena paliwa*zużycie, zużycie paliwa (dm3/Mh)=0,12*moc silnika, 2. koszt zużycia olejów- 20% kosztów zużytego paliwa, 3.koszt napraw-% ceny zakupu, bierze się pod uwagę sumaryczny koszt napraw poniesionych w okresie amort, cieżkie maszyny leśne 80-100%, 4.koszt obsługi codziennej- 10% stawki operatora, 5.koszt przemieszczania maszyny- 20% sumy kosztów stałych, wskaźnik silnie zdeterminowany przez organizacje pracy, 6.płaca operatora
Próg rentownośći- wielkość prod (ilość m3 dr) przy której ponoszone koszty=przychodom
Jednostkowy koszt zmienny (JKz): koszt zmienny na Mh/wydajność
Roczny koszt użytk maszyny- y=JKz*X(m3 dr)+Ks (koszt stały)
Przychód: y= p (stawka)*X,
Wraz ze wzrostem wydajności spadają koszty zmienne, wraz ze wzrostem liczby godz pracy spadają koszty stałe
Transport- zbiór czynności związanych z przemieszczanie ładunków ładunków osób w gospod. Transport leśny: drewna, sadzonek, użyt ubocz, narzędzi, ludzi, nawozów;
Transport drewna:A zrywka drewna: w d-nie (wynoszenie- ręczne; wyciąganie- mech), na szlaku operac (zrywka) B. Wywóz dr- podwóz (drogi l. linia oddz, linia ostępowa), wywóz (drogi l., drogi publ, linie kolejowe)
Zrywka- 1 operacja transportu dr, przemieszczanie dr od miejsca ścinki do drogi wywozowej lub składnicy; zajmuje ½ wydatków, mimo że jej średnia odleg < od wywozu. Zrywka wleczona, półpodwieszona, podwieszona (nasiębierna)
Wywóz- przemieszczanie dr po drogach lub torach kolejowych: las->odbiorca, las->składnica manip spedyc->odbiorca
Elementy składowe transportu- ładunek, tabor (np. wagon, brak przy spływie dr), droga lub środowisko, siła uciągu (ludzka, zwierzęca, mechać, grawitacyjna)
Zrywka konna- śr odl zr do 100m, wzniesienia do 15%, spadki <30%, śr wielkość ładun do 0,75m3, najczęściej w połączeniu ze zr mech. Zalety:niskie koszty, wszechstronne zastos, duża zawrotność i zwrotność, szkody w d-nie<niż przy zr mech ciagn roln, możliwość stos w gęstych gęstych-nach, w-nach z wąskimi szlakami zr; Wady: ogranicz siła uciągu, utrudnione układanie surowca na skł przyzr, konie muszą mieć dobrą kondycję, stosunkowo duży nakład pracy na wyżywienie i piel konia, problem dojazdów na pow roboczą, problem fachowości zrywkarzy, niewystarczająca baza usługowa w zakresie uprzęży konnej i sprzętu zrywkowego, problem własności koni. Rasy koni: lekkie do 400kg, śr ciężkie do 650kg, ciężkie >800kg
Rodzaje pracy konia: lekka do 13% wagi konia, śr ciężka 13-15%, ciężka 15-18%, b.ciężka 18-20% Współczynniki tarcia: u=Fu/G siła uciągu/ciężar ładunku, zr wleczona u=+-0,5, „półpodwieszona” 0,3, wozem 0,2, czynniki wpływające na opory tarcia i zapatrz siły pociągowej: stan GL, sposób mocowania dłużycy, kier zr, stan dr wk i bk Wydajność przy zr- wraz z > odl wydajność<, przy odl zr 50m zr konna=zr. Ciągnika, wydajność zr konnej>do50m, wydajność ciągn>pow 50m
Koszty zr konnej: zrównanie kosztów przy 100m, przy 150m koszty mniejsze dla zr ciągnikowej
Podział urządzeń linowych: A wciągarki: lekkie przenośne, zamontowane na ciągn B kolejki liniowe: 1. dźwigowe: stałe, przejezdne masztowe 2. niedźwigniowe
Cechy (porównanie kolejek liniowych): kolejka dźwigowa: miejsce roład dowolne, transport dr do kolejki (wciąganie) równocześnie równocześnie transp dr na składn przyzr, koszty zr mniejsze; kolejka niedźwigowa: stałe, rozdzielny musi odbywać się wczesniej bezpośr niepowiązany z transp dr na składn, większe
Cechy kolejki dźwigowej stałej: -składa się z: wciągarka zamontowana na płozach (napędzana silnikiem spalin), wózek, olinowanie; -przemieszcz wózka z ładunk dr odbywa się z reguły w sposób grawit -wciągarka umiejscow zawsze na górze stoku -wciągarka wyposażona w hamulec (konieczny przy transp grawit ze stoku), -dł pasa roboczego do ok. 2000m -najczęsciej spotykane: Wyssern, Baco, Hantner
Cechy kolejki dźwigniowej masztowej: -składa się: wciągarka z kilkoma bębnami (2-6), maszt składany lub teleskopowy o wys 7-16m, silnik napędzający kolejkę umieszcz na specj pojeździe obudowany wraz z wciąg i masztem, olinowanie -dł pasa roboczego ok. 800m - najczęściej spotykane: Koller, Steyr, Rappo
Porównanie kolejki masztowej i stałej: masztowa- możliwość szybkiego montażu/demontażu kolejki, -zastos kolejki na terenach dost dla poj samoch (w terenie z drog l), -szybkie przemieszcz się w teren -konieczność zamocowania lin odciągowych przy maszcie
Wózek- służy do transp dr od miejsca ścinki do miejsca skład, Zadanie: -zatrzym się w miejscu gdzie znajd się przyg do zr dr, opuszczanie hak na taka wys aby móc zaczepić ładun (kłode), podniesienie ład i zwolnienie kółka -jazda wózka wraz z ład po linie nośnej do miejsca skład dr -działanie jest automat Budowa: 2 krążki nośne, macki kleszczowe obejmujące line nośną, urządz regul hak z wózkiem, krążek lub 2 liny pociągowej
Rodzaje ciągników do zrywki:
A dr długiego: 1.ciagnik roln- najlepiej najlepiej napędem na 4 koła, kabina z obramowaniem, przednia ława mygłująca (umożliwia składowanie dużej ilości dr na niewielkiej pow), wciągarka (umożliwia zr półpodw) 2. ciąg roln z półgąsienicą- do zr na terenach o małej nośności 3.ciagnik gąsienicowy 4.ciagnik uniwersa 5.ciagnik leśny specjalist-Skider (przednia ława mygłujaca, wciągarka 1-2 bębnowa, łuk zrywkowy, zr półpodw) 5. ciągnik leśny Skider Klembank (żurawiem zbierany surowiec na ławe, na której są kleszcze, które go przytrzymują) 6.Skider chwytakowy (zamiast wciągarki żuraw z chwytakiem) B. dr krótkiego 1.ciagnik 1-osiowy z przyczepką 1-osiową 2.ciągnik rolniczy z przyczepką 1-osiową 3.ciagnik uniwersa z kleszczami (stosy musza być wczesniej przygotowane, ciągnik zabiera cały stos) 4.c. rolniczy+przyczepa samozaładowcza (żuraw z chwytakiem-polski forwarder) 5.forwarder dr krótkie 6.forwarder dr sypkie
Cykl żrywkowy: 1.jazda bez ładunku (pusta) 2.zaczepienie ładunku (uformowanie) 3.jazda z ładunkiem (pełna) 4.odczepienie ładunku 5.ułożenie ładunku (mygłowanie)
Wydajność zrywki ciągnikami: Wydajność< gdy>odl zr, wydajność> wraz z większym ładunkiem, Wydajność zr dr iglastego>niż dr liściastego
Cechy optymalnego ciągnika leśnego: -małe i śr średnice kół napędowych o takich samych wym -możliwie mały rozstaw osi, -możliwie mała dł pojazdu, opt gdy dł=szer -brak zwisu przedniego i tylnego -mały nacisk jednostkowy na podłoże
Skidery- maszyny do zr półpodw i wleczonej, A. linowy- zrywka całych drzew, strzał, dłużyc w c. rębnych i T starszych kl wieku -napęd na 4 koła -układ jezdny niezależny przegubowy -sterowanie hydrauliczne -wspomaganie na każdy most -tylna ława osłonowa (podpierająca) -myglarka -1 lub 2-bębnowa wciągarka z zdalnych sterowaniem, -bezpieczna kabina, -moc 40-95 KW, -siła uciągu 30-80KN (na wciągarce),- np. LKT 81 turbo, obciążenie przedniego mostu 61,5%, tylnego 38,5% B. chwytakowy: na tylnej części ramy znajduje się wysięgnik z chwytakiem hydraulicznym, -napęd na 4 koła -układ jeżdny niezależny przegubowy -sterowanie hydrauliczne -wspomaganie na każdy most -osłona tylnych kół -1 bębnowa wciągarka ze zdalnym sterowaniem -chwytak hydrauliczny z funkcją ograniczonego obrotu, -bezpieczna kabina, -moc 85-120 KW, -siła uciągu na wciągarce do 50 KN, -udźwig chwytaka 80KN
Klembanki- konstrukcyjnie podobne do forwarderów, 6-8 kołowe,-napę na 4 koła, -ukł jezdny niemal, przegubowy, -sterow hydraul, -blokada przegubowa, -żuraw hydrauliczny o zasiegu 5-10m, udźwig do 50KN, -1-bębnowa wciąg, -ława zaciskowa o ładown 8-12m3 -bezp kab, -moc 65-120KN
Ciągniki gąsienicowe- zastosowanie na nierównym terenie, z dużą ilością krótkich stoków, -zrywka w góre stoku, -krótkie odl zrywki, -gr o niewielkiej nośności, -
Wady: mały współczynnik tarcia, -duża masa -wysoki poziom szkód w d-nie i GL, -krótsze odl zrywki, -gdy wydajność< tokoszty jednostkowe>, -wysoka cena i koszty utrzymania; Zalety:- wysoka przyczepność, -możliwość pracy na stokach o dużym pochyleniu, -wysokie walory trakcyjne dające możliwość pracy w trudnych i zmiennych warun teren przy zadowalającej efekt, -duża siła uciągu
Forwarder- napęd na wszystkie koła, -ukł jezdny niemal-przegubowy hydraulicznie wspomagany na każdy most, -żuraw hydrauliczny o zasięgu do 12m, o udźwigu 50KN,- brak ławy, własna przestrzeń ładunkowa o poj 15-18mp, -bezpieczna kabina, -8-kołowe tył przejeżdza po śladach przednich
WSKAŹNIKI:
1.okreslajace ilosc i jakosc sprzetu transportowego
a)wsk.gotowosci tech.
At=Dgt\Di=Di-Dn\Di
Di-wozodni inwentarzowe
Dgt-dni gotowaosci tech
Dn-dni napraw
b)Wsk.wykorzystania taboru
A=De\Di=Di-Dn-Dp\Di
De-wozodni efektywnosci
Dp-dni postoju
c)wsk.wykorzystania taboru tech sprawnego
Agt=De/Dgt=Di-Dn-Dp/Di-Dn
2.Wsk okreslajace trase taboru
a)srednia odleglosc jazd ładownych
L=Kł/n
Kł-przebieg ładowny
n-liczba jazd ładownych
b)srednia odleglosc przewozu ładunku
Lq=Pz/Q
Pz-praca przewozowa
Q-przewiezione łądunki
3.Wskazniki okreslajace proces przewozowy
a)wskaznik wykorzystania przebiegu
B=Kł/K=Kł/Kł+Kp+ko
K-łaczny przebieg
Kł-przebieg łądowny
b)wskazniki wykorzystania ładownosci
C=Q/suma q*n
q-ładownosc
n-liczba jazd łądownych
Q-Ładunek
c)wykorzystanie czasu pracy
F=Tj/T
Tj-czas jazd
T-łaczny czas pracy
d)srednia predkosc techniczna
Vt-=K/Tj
e)srednia predkosc eksploatacyjna
Ve=K/T