Człowiek i tradycja - sprawdzian literacki dla klasy VI

Tekst 1

To jedno z najważniejszych świąt kościelnych obchodzone w siódmą niedzielę i poniedziałek po Wielkanocy na pamiątkę Zesłania Ducha Świętego na apostołów. Ludzie oczekiwali nadejścia lata. Należało oczyścić ziemię z demonów. Palono ognie, zdobiono domy zielonymi gałązkami, a przeciwko czarom stosowano święcone zioła i jaja. Zielone Świątki były ukoronowaniem działań, które miały zapewnić obfite zbiory i dobry chów zwierząt. Obsiane pola obchodzono w procesji z obrazami świętych i chorągwiami, śpiewając nabożne pieśni. Wierzono, że w wigilię Zielonych Świątek i św. Jana czarownice są szczególnie aktywne. Okadzano więc bydło dymem ze spalonych świętych ziół, dawano krowom do picia ziołowe wywary szepcząc przy tym zaklęcia. W szczególny sposób przeżywali to święto pasterze: bawili się, tańczyli, ucztowali, palili ogniska. Najważniejszą potrawą świątecznej uczty była jajecznica z kiełbasą i słoniną, i ziemniakami pieczonymi w ognisku.

Zadanie 1

W tekście jest mowa o:

a. Wielkanocy

b. Zielonych Świątkach

c. Bożym Ciele

d. Wigilii

Zadanie 2

Opisane wyżej święto jest:

1. świętem narodowym

2. świętem ludowym

3. świętem kościelnym

4. wcale nie jest świętem

Zadanie 3

W 2 - 3 zdaniach napisz, jakie czynności musieli wykonać ludzie, aby oczyścić ziemię z demonów.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

Zadanie 4

Ustal, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Postaw x w odpowiednim miejscu.

	prawda	fałsz
a. Ludzie oczekując na przyjście lata palili ognie i zdobili domy girlandami z bibuły.
b. Aby zapewnić dobre plony obchodzono pola w procesji.
c. Najważniejszą potrawą uroczystości była jajecznica na bekonie.
d. Wierzono,że w wigilię św. Jana bardzo aktywne są czarownice.

Zadanie 5

Podaj przynajmniej 3 inne święta ludowe, o których mówiłeś na lekcjach języka polskiego.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

Zadanie 6

Napisz zaproszenie na uroczystość Zielonych Świątek. Pamiętaj o układzie graficznym zaproszenia i „zasadzie 5 palców”.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

Zadanie 7

Połącz pojęcia z ich definicjami.

apostrofa	Wierszowana opowieść, w której mieszają się realia z fantastyką
podanie	Krótkie wierszowane utwory, które tworzył J. Kochanowski
ballada	Opowieść ludowa związana z jakimiś historycznymi lub legendarnymi postaciami
legenda	Bezpośredni zwrot do adresata
fraszka	Utwór epicki, który zawiera w sobie trochę prawdy i elementy fantastyczne.
Podmiot liryczny	Wyodrębniony graficznie i rytmicznie zespół wersów, powtórzony w tym samym kształcie przynajmniej dwukrotnie
strofa	Fikcyjny nadawca komunikatu w poezji, wyrażający swoje przeżycia, doznania, refleksje
Przenośnia	Zabieg polegający na niezwykłym połączeniu słów, zmieniającym ich podstawowe znaczenie

Tekst 2

a) Słońce weszło. Z ros nieoschły jeszcze Ranek wiejskiej, majowej niedzieli. Trochę świeże przebiegają dreszcze, Jak chłód po kąpieli. Ziemia sama sobą się zachwyca, Że umyta, czysta, nieskalana, Jakby jakaś niebieska świetlica Przez anioły ślicznie posprzątana. Pod drzewami długie, modre cienie Przeciągają jeszcze po śnie członki, Łan się kłoni, chwaląc nieb sklepienie, Gdzie się w śpiew roztapiają skowronki.

b) Taka zima to nie zima. Śniegu nie ma, mróz nie trzyma, Plac się zmienia w staw dla żab, Z dachów ciągle kap, kap, kap. Z roześmianą dzisiaj twarzą Sprawdzam kartki kalendarza, Mamy styczeń, zima już, A na dworze mróz, mróz, mróz.

Zadanie 8

W tekście a) najwięcej epitetów zgromadzono w wersie:

a. jakby jakaś niebieska świetlica

b. ranek wiejskiej, majowej niedzieli

c. Trochę świeże przebiegają dreszcze

d. przez anioły ślicznie posprzątana

Zadanie 9

Wypisz z tekstów a) i b) przynajmniej 3 przykłady różnych środków poetyckich i nazwij je.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ……

Zadanie 10

Wypisz z tekstów 2 pary rymów, spróbuj określić ich układ.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

Zadanie 11

Ułóż zdania z podanymi związkami frazeologicznymi: tradycje narodowe, posąg kultowy, wierzenia pogańskie.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

Zadanie 12

Napisz list do redakcji gazetki szkolnej, w którym opiszesz uczniom z PSP w Zakrzewie jeden lub kilka najpowszechniejszych polskich obrzędów. Pamiętaj o podziale graficznym listu i zasadach rządzących jego pisaniem. Zwracaj uwagę na czytelność pisma. Praca musi mieć minimum 10 zdań.

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

……………………………………………………………………………………………... ………

---