Zanim przejdę do kwestii zjednoczenia Niemiec wspomnę o uwarunkowaniach międzynarodowych, które doprowadziły do samego podziału.
Na mocy postanowień traktatu poczdamskiego, z VIII 45, cztery mocarstwa za cel postawiły sobie odbudowe demokratyzacje systemu politycznego w Niemczech, denazyfikacje, czyli uchylenie ustawodawstwa hitlerowskiego, ukaranie zbrodniarzy wojennych, demilitaryzacje, czyli likwidacje przemysłu zbrojeniowego, oraz decentralizacje i dekartelizacje gospodarki niemieckiej. Procesami tymi sterować miała Sojusznicza Rada Kontroli złożona z przedstawicieli 4 mocarstw.
Już wtedy miedzy mocarstwami pojawiły się rozbieżności dotyczące zasadniczych kwestii tj. osądzenia zbrodniarzy hitlerowskich, denazyfikacji, która zdecydowanie sprawniej działała w strefie radzieckiej czy podziału reparacji wojennych;
Powyższe rozbieżności, a także zaawansowanie procesu komunizacji strefy radzieckiej, doprowadziły do tego ze wśród mocarstw zachodnich pojawiły się koncepcje połączenia ich stref okupacyjnych. Pierwszym widocznym skutkiem tego procesu było utworzenie Bizonii 1 I `47.
Istotnym jest ze od `47 roku mocarstwa Zachodnie jednoznacznie rezygnowały ze współpracy z ZSSR w administrowaniu Niemcami i otwarcie stwierdzały ze ich celem jest utworzenie separatystycznego państwa niemieckiego, zaniechania dekartelizacji i demilitaryzacji- był to tzw. plan Hoovera z III 47, konferencja w Moskwie
Wtedy, Moskwa widząc ze stopniowo traci wpływ na sprawy niemieckie, na konferencji londyńskiej w XII `47 wysunęła propozycje utworzenia jednego państwa niemieckiego. Został on jednak odrzucony przez Zachód, nie widzący możliwości porozumienia ze Związkiem radzieckim i obawiający się utraty wpływów w nowych zjednoczonych Niemczech.
Od końca 47r. Zaczęto przygotowywać zręby instytucjonalno- prawne nowego państwa zachodnioniemieckiego- Rada Administracyjna jako rząd, dwuizbowy prototyp parlamentu.
Tworzenie państwa zachodnioniemieckiego ułatwiła zgoda Francji na utworzenie Trizonii od IV `49 oraz nowo tworzone ponadnarodowe struktury polityczno wojskowe tj. Unia Zachodnia, która stała się forum współpracy państw zachodnich wyłączającym ZSRR
Stopniowe ograniczanie wpływów ZSRR w Niemczech, oraz coraz realniejsze plany utworzenia Niemiec Zachodnich były przyczynami tzw. Kryzysu berlińskiego trwającego w latach 1948-49. Jego symbolem stały się utrudnienia komunikacyjne wprowadzone przez NRD. Kryzys spotęgowało wprowadzenie w Berlinie zachodnim marki zachodnioniemieckiej. Pojawiły się nawet obawy ze kryzys berliński może doprowadzić do III wojny światowej. Zakończyło go porozumienie Malik -Jessup z maja `49 przewidujące obustronne zniesienie ograniczeń komunikacyjnych i gospodarczych w Berlinie.
8 V `49 komendanci Trizonii zaakceptowali konstytucje RFN, co uważane jest za formalne powstanie państwa. Stanowiło ono ewidentna porażkę polityki radzieckiej. W odpowiedzi 7 X `49 proklamowano powstanie NRD.
Oba państwa przez ponad 20 lat nie uznawały się (RFN stosowało tzw. Doktrynę Hallsteina postulująca bojkot NRD) Stosunki handlowe między nimi regulowała Umowa Frankfurcka z 1949 r. i Układ Berliński z 1951 r. o obrocie towarowym, usługowym i handlowym. Łączyło je 5 przejść granicznych drogowych, 8 kolejowych i 2 wodne. i dopiero uklad berliński z 72 r. (Bahr- Kohl). Doprowadził do normalizacji stosunków miedzy oboma państwami
Sprawę Berlina zachodniego uregulowano w 1971 r. W tzw. Czterostronnym układzie w sprawie Berlina zachodniego; wprowadzał on rozdzielno BZ od RFN, ale więzi zostaną utrzymane, ułatwienia komunikacyjne, kwestie odwiedzin rodzin i telekomunikacji
Rząd Willego Brandta doprowadził tez do podpisania układu o postawach normalizacji wzajemnych stosunków miedzy PRL i RFN- 7 XII 70- Brandt Cyrankiewicz, sankcjonuje granice na Odrze i nysie, zakończenie roszczeń terytorialnych.
Lata 80 to okres ocieplenia się stosunków miedzy NRD i RFN- RFN stosowało tzw./ formule przyspieszonych małych kroków na drodze polepszania stosunków ogolnoniemieckich; podzielano tezę o wspoólodpowiedzialnosci państw niemieckich za pokój w Europie
- WARUNKI ZJEDNOCZENIA NIEMIEC WG Davida Marsha Z FINANCIAL TIMESA:
Kontynuacja odprézenia między supermocarstwami
reformy polityczne w NRD
C) pomoc gospodarcza Zachodu dla NRD
Pod koniec lat 80, reformy polityczne europie Srodkowej, jak i stosowana przez Kohla polityka „zmiany przez zblizenie” wymusiły zmiany polityczne w NRD. Symboliczna była wizyta Gorbaczowa w RFN bez porozumienie z NRD oraz publiczne wezwanie ekipy Honeckera przez Gorbaczowa do pójścia droga reform na 40leciu NRD
Wybuchły tez masowe demonstracje w NRD przeciwko rządom Ericha Honeckera zwane demonstracjami poniedziałkowymi
Starego Honeckera zastąpił Egon Krenz. Jedna z jego pierwszych decyzji było zniesienie wszelkich ograniczeń granicznych z RFN i BZ. W tym czasie zburzono mur berliński 9 XI. Zaczęto poszukiwać rozwiązania nowootwartej kwestii niemieckiej. Pojawiły się plany po obu stronach:
Plan Kohla- 28 XII `89- 10 punktów: np. pomoc gospodarcza dla NRD po wprowadzeniu systemu rynkowego i reformach politycznych; stopniowe dazenie do federalizacji całych Niemiec
Rada NATO pozostawia kwestie ewentualnego zjednoczenia Niemiec w ramach samostanowienia obu narodów
Planowi Kohla i szybkiemu zjednoczeniu sprzeciwia się Moskwa- najpierw stworzyć gwarancje ze silne państwo niemieckie nie zagrozi pokojowi w Europie- Szewardnadze w PE
Moskiewskie plany zjednoczenia:
Plan Gregora Gysi`ego I `90, dochodzenie do konfederacji przez wspólnotę traktatów, ograniczenie potencjału wojskowego obu pastw- odrzucony przez RFN i NATO
Plan Modrowa; II `90, - zawarcie wspólnoty traktatowej, (m. In. Unia gospodarcza, komunikacyjna, ujednolicenie prawa), która doprowadziłaby do powstania jednolitego państwa, zakładał tez neutralność Niemiec
Dyskusje międzynarodowe na temat kwestii niemieckiej: wizyta Kohla u Gorbaczowa w Moskwie; konferencja, ottawska 14 II `90- ustanowienie niemieckiej jedności w 2 etapach: najpierw wyjaśnienie wszystkich sporów wewnątrzpolitycznych, gospodarczych i prawnych następnie dyskusje ministrów niemieckich ze swoimi odpowiednikami w 4 mocarstwach
Konferencja ottawska rozpoczęła serie konferencji 2+4 (2 państwa niemieckie, ZSRR, USA, Francja, UK)
III `90 wybory w NRD, zwycięstwo partii optujących za przyłączeniem landów NRD do RFN
Maj 90- pierwsza rudna konferencji 2+4 w Bonn; rozmowy na temat kwestii granic; problem Berlina, kwestie anulowania praw i obowiazków 4 mocarstw wobec Niemiec;
Kolejne rundy: Berlin, Paryż, Moskwa
Na szczycie w Dublinie EWG opowiada się za zjednoczeniem Niemiec i włączeniem obszarów NRD do organizmu wspólnotowego; IV 90
VII 90- tzw. Przełom stawropolski- ZSRR zgadza się na obecność zjednoczonych Niemiec w NATO i na wycofanie wojsk ZSRR do `94 w zamian za pomoc gospodarz RFN
Przełom stawropolski doprowadza do przyspieszenia rokowań 2+4;
Unormowaniu sytuacji pomoglo tez podpisanie w V `90 w Bonn układu państwowego o ustanowieniu unii walutowej, gospodarczej i socjalnej- ratyfikowane przez Bundestagi i Izbę Ludowa NRD
Przy okazji ratyfikacji tego ukladu oba państwa przyjęły rezolucje uznająca granice polsko-niemiecka za ostateczna
. 23 Sierpnia Izba Ludowa NRD uchwaliła przystąpienie z dniem 3 października 1990 r. do RFN na podstawie 23. Artykułu konstytucji zachodnioniemieckiej. 31 Sierpnia w Berlinie uroczyście podpisano Układ o jedności Niemiec.
12 IX 90 układ o ostatecznym uregulowaniu sprawy Niemiec,:tzw. Układ moskiewski:
Niemcy odzyskają suwerenność państwowa,
Będą mogły należeć do NATO
Mogą posiadać armie do 370 tys.
Nie będą posiadać broni atomowej, chemicznej ani biologicznej
Zobowiązanie do pokojowych stosunków z sąsiadami
20 września 1990 Bundestag i Izba Ludowa ratyfikowały podpisany w Berlinie układ między RFN a NRD o przywróceniu jedności Niemiec (traktat zjednoczeniowy)
Nowy Jork, 1 X, mocarstwa zrzekają się praw i odpowiedzialności za Niemcy od 3 X
9X- układ miedzy RFN i ZSRR o transferze środków finansowych oraz o wycofywaniu wojsk radzieckich z Niemiec
9 XI- układ boński o dobrym sąsiedztwie i współpracy miedzy RFN i ZSRR
Układ moskiewski 2+4 i układ zjednoczeniowy miedzy RFN i NRD weszły w życie 3 października- zjednoczenie Niemiec
Zjednoczenie Niemiec a Polska:
- min Skubiszewski uczestniczyl w czesci konferencji paryskiej poswieconej granicom- konferencja „2+4+1”
- 14 XI 1990 Niemcy zawarły traktat z Rzeczpospolitą Polską o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej,
- 17 lipca1991 o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy,
- a 25 stycznia 1993 układ o współpracy wojskowej
Ekonomiczną ceną zjednoczenia było 1,5 biliona euro jakie Niemcy zachodnie przekazały do 2004 roku wschodnim landom w celu dostosowania wschodnioniemieckiej gospodarki i infrastruktury do poziomu landów zachodnich.