Klatka piersiowa lejkowata

Przekrój poprzeczny przez szewską klatkę piersiową w tomografii komputerowej

Klatka piersiowa lejkowata (łac. Pectus excavatum) - wrodzona lub nabyta, złożona anomalia rozwojową polegającą na uwypukleniu trzonu mostka w kierunku kręgosłupa z jednoczesnym uwypukleniem do przodu wyrostka mieczykowatego wraz z zaburzeniem wzrostu okolicznych chrząstek. Klatka piersiowa lejkowata - Określana jest również jako szewska ( pectus infundibiliforme ).
Etiologia jej powstawania nie jest dokładnie ustalona .
Uważa się, że wada ta nie wykazuje uwarunkowań genetycznych i dotyczy 0,4 % dzieci w wieku szkolnym. Zwiększoną częstość obserwuje się u dzieci z zespołem Marfana. Klatka piersiowa lejkowata może być spowodowana także ściągającymi bliznami po procesach zapalnych, krzywicą. Gdy wada ta jest wrodzona, to występuje jako następstwo wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub też nieproporcjonalnego rozrostu chrząstek żebrowych w stosunku do jej elementów .
Charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających
dolnych części żeber w kierunku kręgosłupa. Jeżeli dno „lejka” wpada ściśle w linii środkowej, zmiany są symetryczne, jeżeli przesunięte jest w lewo lub w prawo od linii środkowej to zmiany są asymetryczne. Postacie niesymetryczne są bardziej rozległe i płaskie. Szczyt lejkowatego zagłębienia przypada zawsze na wysokości połączenia wyrostka mieczykowatego z trzonem mostka. Żebra od III do IX ulegają kątowemu załamaniu po obu stronach mostka, tworząc niejako dwa garby .
Zniekształcenie może być tak duże ,że mostek może stykać się z kręgosłupem.
Żebra w tylnych odcinkach przebiegają poziomo, a w bocznych i przednich kierowane są nadmiernie ku tyłowi. Na skutek przemieszczenia mostka i żeber ku tyłowi dochodzi do zmniejszenia pojemności życiowej płuc i zaburzeń krążeniowo-oddechowych. Zmiany te są częstą przyczyną nawracających zapaleń oskrzeli i płuc, duszności,
szybkiego męczenia się. U dzieci starszych dominują zaburzenia w układzie krążenia.

Epidemiologia [edytuj]

Wada ta występuje z częstością bliską 1:500 urodzeń, przy czym chirurgicznego leczenia wymaga jedynie 0,5% chorych^{[potrzebne źródło]}. Lejkowata klatka występuje mniej więcej dwukrotnie częściej u chłopców niż u dziewcząt^{[potrzebne źródło]}.

Przyczyny powstawania [edytuj]

• wrodzone zaburzenia kostnienia

• krzywica

• zaburzenia rozwojowe mięśni klatki piersiowej i przepony

• nieproporcjonalny rozrost chrząstek żebrowych

• wynik innej choroby (np. przebyta astma, zespół Marfana^[1])

• uwarunkowania genetyczne (hipoteza)^[2]

Objawy [edytuj]

• lejkowate zapadnięcie klatki piersiowej - mostek wciśnięty do środka^[3]

• klatka piersiowa spłaszczona i poszerzona

• zwiększenie kifozy piersiowej (plecy okrągłe) lub boczne skrzywienie kręgosłupa

• osłabienie mięśni grzbietu

• upośledzenie pojemności życiowej płuc, niewydolność oddechowo-krążeniowa, bóle pleców i klatki piersiowej^[2]

Leczenie [edytuj]

Metoda Ravitcha [edytuj]

Polegająca na usunięciu przymostkowych chrzęstnych części żeber (zazwyczaj od 3 do 8).

Metoda Nussa [edytuj]

Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej 15-letniego mężczyzny po wykonaniu operacji metodą Nussa

Polega na wprowadzeniu pod mostek jednej do trzech tytanowych płyt, po obróceniu których wypycha się zapadnięty mostek (do poziomu wystających żeber) redukując deformację. Cięcia robi się w linii pachowej długości ok. 2 cm, płytki wyjmuje się po ok. dwóch latach od ich założenia.

Inne nazwy [edytuj]

• szewska klatka piersiowa, zapadnięta klatka piersiowa, wklęsła klatka piersiowa^[4]

Klatka piersiowa kurza - jest wadą spotykaną znacznie rzadziej niż klatka piersiowa lejkowata. Cechuje ją zniekształcenie mostka, który tworzy silne uwypuklenie do przodu na kształt dzioba łodzi, podobnie jak to ma miejsce u ptaków. W wyniku tego żebra tracą kształt wygięty - tworząc poniżej sutków wyraźną wklęsłość.
Rozróżnia się dwie postacie klatki piersiowej kurzej.
W pierwszej postaci uwypuklona jest tylko rękojeść mostka. Położenie trzonu mostka albo jest prawidłowe, albo jest on odchylony nieco do tyłu.
Druga postać charakteryzuje się wysunięciem do przodu mostka. Najbardziej ku przodowi sterczy zwykle wyrostek mieczykowaty.

Wady patologiczne klatki piersiowej są wadami rozwojowymi, powstałymi na skutek przebytej krzywicy. Mimo wielkiego postępu jaki poczyniła medycyna - krzywica ciągle jeszcze daje znać o sobie, choć najczęściej już w postaci objawów jej przebycia. Ślady przebytej krzywicy widoczne są głównie na klatce piersiowej w postaci okrężnego ściągnięcia jej ścian na wysokości przyczepów przepony ( bruzda Harrisona ) oraz zgrubienia żeber w miejscu przejścia żebra kostnego w żebro chrzestne ( tzw. różaniec pokrzywiczy).

Charakteryzując ujemny wpływ zniekształceń klatki piersiowej na układ oddechowy i sercowo - naczyniowy, należy wymienić:
- osłabienie mięśni oddechowych (może się również zdarzyć, że słabe mięśnie oddechowe są przyczyną powstawania wad klatki piersiowej),
- zmniejszenie pojemności życiowej płuc,
- ograniczenie ruchomości klatki piersiowej.

Program zajęć w wadach klatki piersiowej obejmuje następujące grupy ćwiczeń:
1.ogólnorozwojowe,

2.oddechowe,
3.specjalne:

- o charakterze kształtującym, odnoszącym się do danego typu wady klatki piersiowej, - o charakterze wytrzymałościowym, rozwijające sprawność narządów wewnętrznych,
4 - pływanie.

ĆWICZENIA OGÓLNOROZWOJOWE - zadaniem tej grupy ćwiczeń jest oddziaływanie na cały narząd ruchu, zwiększenie ruchomości w stawach, usunięcie przykurczów, zwiększenie siły mięśni i podniesienie na wyższy poziom sprawności fizycznej.
Zasób materiału z tego zakresu obejmuje ćwiczenia kształtujące, ćwiczenia gimnastyczne, gry i zabawy oraz sporty uzupełniające.

ĆWICZENIA ODDECHOWE - mają za celu nauczenie prawidłowego oddychania, zwiększenie pojemności życiowej płuc, wzmocnienie mięśni oddechowych oraz zwiększenie ruchomości klatki piersiowej.
c) Sterowane - polegają na koncentrowaniu uwagi, podczas oddychania, na rozprężaniu określonych partii płuc i uwypukleniu właściwych części klatki piersiowej.

d) Oporowane - przyczyniają się do zwiększenia rozprężalności tkanki płucnej oraz mobilizacji dodatkowych mięśni oddechowych. Opór może być stawiany zarówno dla wdechu jak i wydechu.
ĆWICZENIA SPECJALNE:
a) O charakterze kształtującym, odnoszącym się do danego typu wady klatki piersiowej, np. dla klatki szewsko - lejkowatej należy dążyć do zwiększenia ruchomości w stawach barkowych, wzmocnienia mięśni grzbietu i pozostałych mięśni posturalnych.

b) O charakterze wytrzymałościowym, rozwijające sprawność narządów wewnętrznych (odnoszą się do obu typów wad klatki piersiowej). O ile ćwiczenia kształtujące, które wiążą się z wysiłkiem szybkościowym lub siłowym powoduje stan wytrenowania mięśni szkieletowych i narządu ruchu, o tyle wysiłek wytrzymałościowy wpływa głównie na usprawnienie narządów wewnętrznych.

PŁYWANIE
W przypadku klatek szewsko - lejkowatych stosuje się pływanie na plecach, z nogami do stylu grzbietowego lub klasycznego, a ramionami do „gleicha” - ramiona poruszają się przodem w górę i w tył za głowę (wdech), bokiem w dół (wydech),
A w przypadku klatek kurzych zaleca się pływanie na piersiach kraulem lub stylem motylkowym - ramiona poruszają się w kierunku bokiem w górę i w przód (wdech), przodem w dół (wydech)

---