Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry pojawia się często wraz z uczuleniem na pokarmy, astmą czy katarem siennym. Jest to przewlekłe i nawrotowe schorzenie, rozwijające się na podłożu zaburzeń w układzie immunologicznym, które należy do grupy chorób atopowych.

Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się uporczywym i bardzo nasilonym świądem skóry. Z racji wyprysków pojawiających się na skórze choroba ta zwana jest również popularnie egzemą, świerzbiączką. Atopowe zapalenie skóry mylone jest często z łuszczycą. Wypryski są wynikiem m.in. obniżonego "progu świądowego" oraz nadreaktywnością skóry w odniesieniu do różnorodnych czynników.
Czynniki, które powodują nadreaktywność skóry:

• środki drażniące i alergeny - podrażnienie mechaniczne, mydła, rozpuszczalniki, konserwanty, detergenty, wełna, wietrzny klimat, nadmierne pocenie się,

• alergeny wziewne - roztocza kurzu domowego (Dematophagoides pteronyssinus), pleśnie, pyłki, sierść zwierząt,

• drobnoustroje - Staphylococcus aureus, drożdżaki, dermatofity z gatunku Trichophyton,

• pokarmy - jajka, mleko, soja, orzechy, ryby, skorupiaki, pszenica,

• inne - stres, czynniki psychiczne.

Choroba ma przebieg wieloletni z okresami, kiedy objawy są mniej lub bardziej nasilone. W przebiegu choroby mają również udział emocje i psychika chorego, które same nie są przyczyną objawów, ale poprzez wpływ układu nerwowego mogą stać się czynnikiem wyzwalającym objawy u osoby chorej.

Istnieje różnica pomiędzy wypryskiem z podrażnienia, który nie ma charakteru alergicznego, a alergicznym wypryskiem. Wyprysk kontaktowy z podrażnienia powodują substancje, które niszczą lipidowo-kwasową osłonę ochronną skóry. Pozwala to wnikać do jej tkanek substancjom drażniącym - wspomnianym środkom czystości, detergentom i wielu innym toksycznym substancjom, z jakimi się stykamy. Toteż wystąpienie objawów skórnych może dotknąć każdego i zależy tylko od stopnia natężenia czynnika drażniącego i czasu jego działania. Ta powszechność zagrożenia wypryskiem z podrażnienia, a wypryskiem alergicznym, to pierwsza różnica między schorzeniami. Druga to większa częstość nawrotów wyprysku z podrażnienia. Pojawia się on ponownie nie tylko po kontakcie z pierwotną przyczyną, ale i pod wpływem wielu innych czynników drażniących. Natomiast alergiczny wyprysk kontaktowy wywołuje zwykle konkretny alergen (antygen). Toteż znając listę substancji najczęściej uczulających łatwiej go zidentyfikować i wyeliminować.

W ostrej fazie atopowego zapalenia skóry przeważają takie wykwity skórne, jak ogniska rumieniowe dosyć wyraźnie odgraniczone od skóry otoczenia, na podłożu, których występują drobne grudki, pęcherzyki oraz nadżerki. W przypadku podostrego stanu rozwoju AZS cechą charakterystyczną są ogniska rumieniowe, nasilone złuszczenie naskórka oraz przeczosy, czyli uszkodzenie naskórka pod wpływem drapania, najczęściej w kształcie linii. Przeczosy goją się całkowicie i nie zostają po nich blizny.
W przypadku, kiedy dojdzie do rozwoju stanu przewlekłego obserwuje się ogniska tzw. lichenizacji, czyli liszajowacenia.

Pierwszym krokiem w leczeniu jest wykluczenie z diety bądź z otoczenia alergenu, który wywołuje AZS oraz łagodzenie zmian skórnych.
Leczenie egzemy jest bardzo trudne. Wymaga wykrycia czynników powodujących wyprysk lub mu sprzyjających, by zastosować odczulanie. W przypadku niewykrycia czynnika uczulającego stosuje się odczulanie nieswoiste - środki odczulające ogólnie. Leczenie miejscowe, stosowane na skórę, przynosi jedynie bezpośrednią ulgę, nie likwiduje jednak przyczyny.

---