Monionitoring biologiczny
Systematyczny pomiar stężeń substancji toksycznych lub ich metabolitów w tkankach, wydzielinach lub wydalinach, oddzielnie lub łącznie, mający na celu ocenę wielkości narażenia oraz ryzyka dla zdrowia, przy przyjęciu za podstawę ocenę odpowiednich danych, jak: dawka skuteczna biologicznie.
Monitoring biologiczny polega na obserwacji zjawisk przyrodniczych jak i samej przyrody. Obserwowanie ekosystemów umożliwia porównanie zmian, które mogłyby zajść w środowisku oraz w przypadku zachodzenia zmian negatywnych - szybkie podjęcie kroków w celu ich zahamowania.
MONITORING ŚRODOWISKA, badanie, analiza i ocena stanu środowiska w celu obserwacji zachodzących w nim zmian; niekiedy obejmuje także prognozowanie zmian środowiska. Monitoring środowiska może być prowadzony w skali globalnej (światowej), kontynentalnej, ogólnokrajowej i lokalnej (np. w strefie oddziaływania obiektu przemysłowego); może dotyczyć powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby i hałasu oraz przyrody ożywionej. Ważnym uzupełnieniem monitoringu środowiska są pomiary ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska, np. wielkości emisji pyłów i gazów do atmosfery, ilości i składu ścieków odprowadzanych do wód, nagromadzenia i charakterystyki odpadów. W Polsce do podstawowych zadań państwowego monitoringu środowiska należy dostarczanie informacji o: aktualnym stanie i stopniu zanieczyszczenia poszczególnych komponentów środowiska, ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska, dynamice antropogenicznych przemian środowiska przyrodniczego i przewidywanych skutkach użytkowania środowiska. Monitoring środowiska odznacza się systematycznością badań prowadzonych według ustalonych zasad i metod pobierania prób oraz ich analizy. System kontroli jakości pomiarów obejmuje rejestrację i akredytację laboratoriów, kontrolę uzyskiwanej dokładności metod analitycznych oraz legalizację aparatury. W monitoringu środowiska stosuje się metody manualne — pomiary okresowe (nieautomatyczne), półautomatyczne stacje pomiarowe lub automatyczne systemy pomiarowo-alarmowe — pomiary ciągłe; odrębną grupę stanowi zdalne monitorowanie jakości środowiska — teledetekcja przy użyciu promieniowania elektromagnetycznego. Coraz większego znaczenia nabiera monitoring biologiczny, tj. bioindykacja zanieczyszczeń; polega on na wykorzystaniu roślin lub organizmów zwierzęcych do rejestracji szkodliwego oddziaływania zanieczyszczeń.
Sieci obserwacyjno-pomiarowe zanieczyszczeń w środowisku są źródłem różnego rodzaju informacji. W zależności od celów, którym sieć pomiarowa ma służyć, można je podzielić na:
a) sieci nadzoru ogólnego; Sieć nadzoru ogólnego jest organizowana na dużym terenie (makroskala) i stanowi podstawę monitoringu ogólnokrajowego; dotyczy przestrzenno-czasowego rozkładu zanieczyszczeń w skali dużych regionów i w długim czasie.
b) sieci pomiarowo-alarmowe (automatyczne); Automatyczne sieci pomiarowo-alarmowe służą do bieżącego określania stanu zanieczyszczenia powietrza, głównie na obszarach miejsko-przemysłowych, oraz wód powierzchniowych wykorzystywanych jako źródło wody pitnej; otrzymywane informacje umożliwiają natychmiastowe przeciwdziałanie skutkom zanieczyszczenia, pozwalają na opracowywanie prognoz krótkoterminowych zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i wód powierzchniowych oraz określanie wpływu poszczególnych źródeł na stan środowiska.
c) sieci weryfikacyjne. Pomiarowe sieci weryfikacyjne są wykorzystywane do specjalnych celów, m.in. służą do określenia dokładności modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń; organizuje się je dla konkretnych badań naukowych, są, więc bardzo zróżnicowane pod względem obszaru, czasu i rodzaju wykonywanych pomiarów.
Monitoring środowiska można prowadzić w stałej sieci pomiarowej (pomiary wykonywane za pomocą aparatury zainstalowanej na stałe lub też okresowo dostarczanej do punktu pomiarowego) lub w ruchomych punktach pomiarowych (aparatura pomiarowa zainstalowana w samochodzie, statku, balonie, spadochronie, helikopterze, samolocie, rakiecie lub satelicie). Ważnym elementem sieci monitoringu środowiska jest jednolity system zbierania, przesyłania i przetwarzania danych oraz ewidencji wyników pomiarów. Automatyczne sieci monitoringu dokonują pomiaru w poszczególnych punktach pomiarowych metodami instrumentalnymi z zadanym krokiem czasowym i przekazują zakodowane informacje łączem kablowym lub radiowym do ośrodka, w którym dane te zostają automatycznie rozkodowane, zweryfikowane i zapamiętane w komputerowych bazach danych. Systemy informatyczne w postaci komputerowych baz danych (np. stężeń zanieczyszczeń w atmosferze, analiz wód powierzchniowych i podziemnych, zawartości metali ciężkich w glebach) w powiązaniu z geograficznymi systemami informacyjnymi umożliwiają wizualizację danych na mapach tematycznych.
Bioterroryzm
Atak bioterrorystyczny może mieć różne formy. Na przykad, do bioterroryzmu można wykorzystać skażoną żywność i jej składniki. Obiektem ataku mogą być też ujęcia wody, obiekty handlowe. Pożądanym dla terrorysty celem ataku są skupiska ludzkie, szkoły, szpitale, środki lokomocji, instytucje publiczne, obiekty wojskowe i wiele innych miejsc. Każdemu z nich nie da się zapewnić ochrony fizycznej. Trzeba więc, przy stosowaniu metod prewencyjnych, być przygotowanym na wypadek ataku, tak aby maksymalnie ograniczyć jego skutki. Ważną sprawą jest stworzenie, w każdej fazie produkcji skutecznego systemu kontroli żywności. Jeszcze w tym roku uruchomione zostaną laboratoria zajmujące się badaniem żywności genetycznie zmodyfikowanej. Polska zostanie włączona do Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach żywnościowych i środkach żywienia Zwierząt. W ramach tego systemu dokonywana będzie ocena ryzyka zagrożenia wywołanego pojawieniem się na rynku środków spożywczych szkodliwych dla zdrowia.
Na przełomie 2001 i 2002 roku udało się nam przeszkolić około tysiąca lekarzy pierwszego kontaktu. Wszystkie Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne posiadają plany działania W sytuacjach kryzysowych, ujmujące m.in. postępowanie w przypadku bioterroryzmu. Stworzono procedury współdziałania służb (Policja, Staż Pożarna, Straż Graniczna) z Państwowa Inspekcja Sanitarna na wypadek postępowania Z niebezpiecznymi i podejrzanymi przesyłkami. Dla pracowników laboratoriów WSSE i personelu medycznego oddziałów zakazanych przygotowano kombinezony i maski chroniące przed drobnoustrojami. Zgromadzono również zapasy antybiotyków skutecznych przy zwalczaniu wąglika. Ponadto w Wojskowym Instytucie Higieny I Epidemiologii utworzono laboratorium III klasy bezpieczeństwa. Dzięki niemu możemy diagnozować najbardziej niebezpieczne szczepy bakterii. Jest to laboratorium na bardzo wysokim, europejskim poziomie
(to jest fragment wywiadu Rozmowa z gen. bryg. dr. n. med. Andrzejem Trybuszem. Głównym Inspektorem Sanitarnym)