TEMAT: PRAWO OŚWIATOWE
Norma - zbiór uogólnionych zasad postępowania.
Człowiek w życiu społecznym podlega różnym systemom normatywnym np. moralność, obyczaje, religia, prawo.
Prawo obejmuje zespół norm (ogólnych reguł postępowania), pochodzących od władz publicznych (państwo, samorząd), które w jakikolwiek sposób wiążą podległe tym władzom osoby.
Na tym tle powstają stosunki prawne.
Stosunek społeczny - nawiązanie kontaktu wzrokowego, fizycznego.
Stosunek prawny - regulowane prawem.
Funkcje prawne:
1. Kontrola zachowań (wpływ na zachowanie ludzi zgodnie z wolą pracodawcy przy pomocy nakazów, zakazów, pozwoleń)
2. Rozdział dóbr i ciężarów (poprzez odpowiednie przypisanie uprawnień i obowiązków)
3. Regulacja konfliktów (poprzez różne tryby):
- umowny - umowa pisemna jest dowodem na upadek uczciwości, kiedyś wyłącznie umowy ustne
- mediacyjny - mediator pośrednik
- arbitrażowy - zapis na sąd polubowny (spory majątkowe za wyjątkiem alimentów i roszczeń ze stosunku pracy)
- sądowy - konflikt rozstrzyga sąd państwowy
4. Funkcja wychowawcza
O ile norma prawna to podstawowa jednostka prawa, o tyle przepis prawny, to podstawowa jednostka tekstu prawnego (artykuł, paragraf).
Tworzenie prawa co do zasady należy do państwa.
Stosunki prawne należą do organów państwa i odbywają się w trybach:
A) Sądowy
- zasada niezawisłości i hierarchiczności (prezydent, premier i żaden ważny urzędnik nie może cofnąć decyzji sądowej, można odwołać się do wyższej instancji, aż do sądu najwyższego)
B) administracyjnym ( przed organami, podmiotami administracji):
- brak zasad niezawisłości i hierarchiczności
- dotyczy administracji oświatowej
Nauczyciel ma charakter administracyjny, nie urzędniczy.
Przestrzeganie prawa należy do wszystkich. W stosunku do obywateli (uczniów , nauczycieli) stosuje się zasadę legalizmu (postępowanie oparte o przepisy prawa).
TEMAT: UMIEJSCOWIENIE PRAWA OPIEKUŃCZEGO I OŚWIATOWEGO W SYSTEMIE PRAWNYM
Rola szkoły: edukacyjna, wychowawcza, opiekuńcza.
Dziesiątki tysięcy aktów normatywnych.
System prawa- ogół norm prawnych w Państwie.
1. Prawo prywatne
(zasada równorzędności podmiotów):
- prawo pracy KP
- postępowanie polubowne ARBITRAŻ
- prawo cywilne KC
* p. osobowe
* p. rzeczowe
* p. umów
* p. spadkowe
- prawo rodzinne i opiekuńcze KRiO
* m.in. prawo opiekuńcze;
2. Prawo publiczne
(brak równorzędnych podmiotów, występuje władza i podwładny):
- prawo konstytucyjne
- prawo karne
- procedury publiczne
* procedury karne KPK
* postępowanie cywilne KPC
* postępowanie administracyjne KPA
- prawo podatkowe
-.prawo administracyjne (jest to najszerzej rozumiana dziedzina prawa, stanowi tysiące aktów prawnych, obejmuje wiele gałęzi: prawo łowieckie, prawo morskie, prawo lotnicze, prawo oświatowe, prawo budowlane czy prawo nieruchomości);
Prawo administracyjne obejmuje cały żywot obywatela od urodzenia, aż długo po śmierci. Nie jesteśmy w stanie uniknąć kontaktu z którąkolwiek gałęzią prawa administracyjnego. M. in. Prawo oświatowe należy do prawa administracyjnego.
Administracja władcza (pozwolenia, koncesje, decyzje)
Administracja świadcząca (zakłady opieki zdrowotnej)
Tylko sprawy wysokiej rangi powinny być decyzjami administracyjnymi kończącymi się decyzją administracyjną, jak np. wcześniejsze przyjęcie ucznia do szkoły, relegowanie ucznia ze szkoły.
TEMAT: ŹRÓDŁA PRAWA OPIEKUŃCZEGO I OŚWIATOWEGO
1. Źródła prawa oświatowego
* Konstytucja z 2.4. 1997
* Ustawa z 7.09.1991 o systemie oświaty
* Ustawa z 8.01.1999 przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego
* Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty zwana paryską z 15.12.1960 (konwencje to ratyfikowane umowy międzynarodowe)
* Ustawa z 26.01.1982 Karta Nauczyciela
2. Źródła prawa opiekuńczego
* KRiO z 25.02.1964
* KPC z 25.02.1964
* KC
Ze względu na specyfikę regulacji oświatowych, dla których duże znaczenie mają normy w postaci planów, standardów itp. Ustawy muszą być szczegółowo uzupełniane rozporządzeniami.
Rozporządzenia mogą być wydawane:
- tylko przez organy wskazane w Konstytucji ,
- tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie
- tylko w celu jej wykonania;
Zgodnie z art. 92 Konstytucji, delegację ustawową może uzyskać wyłącznie organ wskazany w konstytucji, zalicza się do nich:
Prezydent,
Rada Ministrów,
Prezes Rady Ministrów,
Minister kierujący działem administracji rządowej,
powołany w skład Rady Ministrów przewodniczący komitetu (art. 147 ust. 4 Konstytucji),
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
Ponadto w razie opróżnienia urzędu Prezydenta RP, na podstawie art. 131 Konstytucji, prawo do wydawania jego rozporządzeń przysługuje wykonującemu jego obowiązki Marszałkowi Sejmu RP, a jeśli ten nie może wykonywać obowiązków Prezydenta — Marszałkowi Senatu RP.
Upoważnienie (obligatoryjne lub fakultet) powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do regulacji oraz dyrektywy dotyczące treści aktu.
Obowiązuje też zakaz przenoszenia albo delegacji na inny organ.
TEMAT: OPIEKA I OŚWIATA, A ZAPISY KONSTYTUCJI RP
W zakresie opieki nad nieletnimi ze względu na ich status rodzinny konstytucja stanowi, że m.in. rodzina, macierzyństwo, rodzicielstwo znajdują się pod opieką i ochroną RP. Art. 18.
Wg. Art. 48 rodzice mają prawo do wychowywania dzieci (własnych) zgodnie z własnymi przekonaniami.
Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.
Ewentualne ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadku określonym w KriO i tylko na podstawie prawomocnego orzecznictwa sądu.
Dla oświaty zasadnicze znaczenie ma Art. 70 Konstytucji, wg którego każdy ma prawo do nauki.
Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonania obowiązku szkolnego określa ustawa o systemie oświaty.
Nauka w szkołach publicznych (tylko tu) jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.
Rodzice mają wolność wyboru szkół innych niż publiczne np. prywatne, wyznaniowe.
Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół i zakładów wychowawczych.
Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych, udziału władz publicznych w ich finansowaniu oraz zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami określa ustawa o systemie oświaty.
Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia.
W tym celu tworzą i wspierają system indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów, której warunki określa ustawa.