Maszynoznawstwo-projekt:
1. Wiadomości o stalach:
*co to jest stal węglowa/stopowa:stal z dużą zawart. C (do 2%) co powoduje dużą wytrzym mechan,twardość,kruchość. Występuje wyższe prawdopodob. wad ukrytych /stal z dodatk. zawart.innych √ np. Cr,Ni,Si,Ti,Mn,Mo w celu ulepsz wł
*podział stali na grupy:węglowe konstrukcyjne o zw,wyż i najwyż jakości; o podwyższon wytrzymał niskostopowe; węglowe i niskostop do pracy przy podwyższ temperat
*typy stali węglowych konstrukcyjnych:a)węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości:stale o okr.wytrzym/skł chem/wytrzym i skł chem; podział:st ogólnego(rury blachy) i szczególn(łańcuchy nity) przeznaczenia; b)wyższej jak:ogólnego i określ przeznacz; c)o najw jak:posiad ogranicz zaw S i P tzn mniej niż 0.5%
*sposób otrzymywania stali:z surówki drogą świeżenia-polega na wypalaniu nadmiaru C; obróbka cieplna:wyżażanie-rozgrzanie materiału do okr temp w celu zmiękczenia i rekrystal; stabiliz-natural red naprężeń wewnętrz pod wpł zmiennych temp i nasłoneczn; stabiliz ognowa-ogrz stali do temp 100st i utrzym jej przez dłuższy czas; hartowanie-ogrz do okr temp i chłodzenie z odp prędkością prowadz do utwardz st; odpuszczanie-likwid naprężeń wewnętrznych po hartowaniu
*zawartość węgla w stalach węglowych: niskowęglowe-zawart C do0,3%; średniowęg-0,3-0,6%; wysokowęg-powyżej 0,6%
*dodatki stopowe stali:pierw stopow:Ni,Cr,Ti,Mn,Mo,V,Si,czasem Al; w opow proporc w zal od chęci otrzym odpow właśc
*podział stali stopowych:do nawęglania,do ulepszania cieplnego,do azotowan,sprężynow,specjal,nerdzewne,kwasoodp,żaroodp
*symboliczne oznaczanie stali:dzielimy ją na 3 grupy:I ozn:St0-St7:wzrost wytrzym,odporn,zaw C; symbol podaje skład:14H3N2 tzn.0.14%C,3%Cr,2%Ni; II:MSt-M tzn ma określony skład chemiczny; III St…S-tzn że przydatna do spawania.X-nieuspokojona=niedostatecznie odtleniona,Y-półuspokojona,Cr-z dodatk zaw miedzi,J-odporna na starzenie,U-o wymaganej udarności; N-narzędziowa
2. Projekt:
*definicje:
-ciśnienie obliczeniowe:najwyższe ciśnienie wypadkowe=różnica ciśnień między1a2stroną ścianki aparatu
-ciśnienie dopuszczalne:najwyższe p na jakie dany element został dopuszcz do użytku przez Urząd Dozoru Techn
-ciśnienie nominalne:wart p odczytywana z norm na podst p obliczeniowego
-temperatura obliczeniowa:najwyższa temp którą mogą posiadać ścianki ap bądź elem
-temperatura dopuszczalna:najw temp płynu stykającego się z element na którą element został dopuszcz do użytku przez UDT
-temperatura nominalna:temp odczyt z norm na podst temp obliczen
-naprężenie dopuszczalne:stos gran plastyczn do wsp bezpiecz x i zależy od nich lub stos doraźnej wytrzym mater na rozrywanie w temp obl mat kruchych Rmto do wsp bezp dla mat kruchego;zal od rodzaju materiału,warunków eksploatacji
-współczynnik bezpieczeństwa x:miara pewności konstrukcji równa 1.65 dla elem walcowych i kołnierzy śruby oraz 1.5 dla dna elipsoidalnego, sitowego czy elem kulistych.Zal od kształtu elem,charakteru ich obciążenia,klasy materiału.
-współcz.bezpieczeństwa z:wsp wytrzymałościowy określ stopień ewentualnego osłabienia ścianki złączem.zależy od współczynn. rodzaju złącza. Dla miejsc bez złączy ani otworów z=1,dla miejsc ze złączami spawanymi lub zgrzewanymi z=zb*a
-Re-wyraźna granica plastyczności w temp 20stC, Reto-wyraźna gran plast w temp obliczeniowej dla mat plastyczn
-naddatki:technologiczny c1 równy jest sumie najw.odchyłki minusowej grubości wyrobu hutniczego przewidzianej w normach i wartości najw ścierania się ścianki w czasie jego przetwarzania na urządzenie ciśnieniowe na podst norm/war doz techn
eksploatacyjny c2-naddatek grubości ścianki na zmniejszanie jej grubości pod wpływem działań mechanicznych i chemicznych w trakcie eksploatacji elementów wg doz techn lub projektanta; c3-naddatkową ustala projektant
*co zawierają tablice korozyjne:szybkość korozji w zal od wielkości stosowanych naddatków
*jak obliczyć: oblicz je na podst wzoru zawartego w War Techn Doz Techn
-grubość ścianki: stos ciśn p0 i średn zewn(dla rur wewn) do sumy iloczynu współczynników α,z,k i p0
-grubość dna elipsoidalnego:na podst norm gdy znamy Dw,orientac poj dna i nomin gr ścianki lub orient masę dna
-grubość dna płaskiego:na podst norm gdy znamy Dz/Dw,pojemn obliczonej części dna,grubość ścianki lub orient masę dna przy odpow masie właściwej stali
*wpływ własności wytrzymałościowych stali na grubość ścianki:
*metodyka obliczania masy aparatu z dnem płaskim/elipsoidalnym:
*warunek stabilności zb.poziomego:
*co to jest stal węglowa/stopowa:stal z dużą zawart. C (do 2%) co powoduje dużą
wytrzym mechan,twardość,kruchość. Występuje wyższe prawdopodob. wad
ukrytych /stal z dodatk. zawart.innych √ np. Cr,Ni,Si,Ti,Mn,Mo w celu ulepsz wł
*podział stali na grupy:węglowe konstrukcyjne o zw,wyż i najwyż jakości; o
podwyższon wytrzymał niskostopowe; węglowe i niskostop do pracy przy podwyższ temp
*typy stali węgl kons:a)węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości:stale o okr.wytrzym/skł
chem/wytrzym i skł chem; podział:st ogólnego(rury blachy) i szczególn(łańcuchy nity)
przeznaczenia; b)wyższej jak:ogólnego i określ przeznacz; c)o najw jak:posiad ogranicz
zaw S i P tzn mniej niż 0.5% *otrzymywania stali:z surówki drogą świeżenia-polega na
wypalaniu nadmiaru C; obróbka cieplna:wyżażanie-rozgrzanie materiału do okr temp w
celu zmiękczenia i rekrystal; stabiliz-natural red naprężeń wewnętrz pod wpł zmiennych
temp i nasłoneczn; stabiliz ognowa-ogrz stali do temp 100st i utrzym jej przez dłuższy
czas; hartowanie-ogrz do okr temp i chłodzenie z odp prędkością prowadz do utwardz st;
odpuszczanie-likwid naprężeń wewnętrznych po hartowaniu *zawartość węgla w stalach:
niskowęglowe-zawart C do0,3%; średniowęg-0,3-0,6%; wysokowęg-powyżej 0,6%
*dodatki stopowe:pierw stopow:Ni,Cr,Ti,Mn,Mo,V,Si,czasem Al; w opow proporc w
zal od chęci otrzym odpow właśc. *podział stali stop:do nawęglania,do ulepszania ciepln,
do azotowan,sprężynow,specjal,nerdzewne,kwasoodp,żaroodp *symboliczne oznaczanie
stali:dzielimy ją na 3 grupy:I ozn:St0-St7:wzrost wytrzym,odporn,zaw C; symbol podaje
skład:14H3N2 tzn.0.14%C,3%Cr,2%Ni; II:MSt-M tzn ma określony skład chemiczny;
III St…S-tzn że przydatna do spawania.X-nieuspokojona=niedostatecznie odtleniona,
Y-półuspokojona,Cr-z dodatk zaw miedzi,J-odporna na starzenie,U-o wymaganej udarności;
N-narzędziowa -ciśnienie obliczeniowe:najwyższe ciśnienie wypadkowe=różnica ciśnień
między1a2stroną ścianki aparatu -ciśnienie dopuszczalne:najwyższe p na jakie dany
element został dopuszcz do użytku przez Urząd Dozoru Techn
-ciśnienie nominalne:wart p odczytywana z norm na podst p obliczeniowego
-temperatura obliczeniowa:najwyższa temp którą mogą posiadać ścianki ap bądź elem
-temperatura dopuszczalna:najw temp płynu stykającego się z element na którą element
został dopuszcz do użytku przez UDT -temp nominalna:temp odczyt z norm na podst temp
obliczen -naprężenie dopuszczalne:stos gran plastyczn do wsp bezpiecz x i zależy od nich
lub stos doraźnej wytrzym mater na rozrywanie w temp obl mat kruchych Rmto do wsp bezp
dla mat kruchego;zal od rodzaju materiału,warunków eksploatacji
-współczynnik bezpieczeństwa x:miara pewności konstrukcji równa 1.65 dla elem walcow
i kołnierzy śruby oraz 1.5 dla dna elipsoidalnego, sitowego czy elem kulistych.Zal od kształtu
elem,charakteru ich obciążenia,klasy materiału. -współcz.bezpieczeństwa z:wsp wytrzymałoś
określ stopień ewentualnego osłabienia ścianki złączem.zależy od współczynn. rodzaju złącza.
Dla miejsc bez złączy ani otworów z=1,dla miejsc ze złączami spawan lub zgrzewa z=zb*a
-Re-wyraźna granica plastyczności w temp 20stC, Reto-wyraźna gran plast w temp obliczeni
dla mat plastyczn -naddatki:technologiczny c1 równy jest sumie najw.odchyłki minusowej
grubości wyrobu hutniczego przewidzianej w normach i wartości najw ścierania się ścianki w
czasie jego przetwarzania na urządzenie ciśnieniowe na podst norm/war doz techn
eksploatacyjny c2-naddatek grubości ścianki na zmniejszanie jej grubości pod wpł działań
mechanicznych i chemicznych w trakcie eksploatacji elementów wg doz techn lub projektanta;
c3-naddatkową ustala projektant *co zawierają tablice korozyjne:szybkość korozji w zal od
wielkości stosowanych naddatków*jak obl:na podst wzoru zawartego w War Tech Doz Tech
-grubość ścianki: stos ciśn p0 i średn zewn(dla rur wewn) do sumy iloczynu współczynników
α,z,k i p0 -grubość dna elips:na podst norm gdy znamy Dw,orientac poj dna i nomin gr
ścianki lub orient masę dna -grubość dna pł:na podst norm gdy znamy Dz/Dw,pojemn
obliczonej części dna,grubość ścianki lub orient masę dna przy odpow masie właściwej stali