Cele i zasady rehabilitacji w chorobach układu oddechowego.
Rehabilitacja oddechowa odgrywa ważną rolę w leczeniu chorób układu oddechowego. Jest wykorzystywana w procesie leczenia nie tylko przez fizjoterapeutów, ale w pewnym zakresie również i przez personel pielęgniarski. Ważna jest wówczas znajomość zasad i metod postępowania w tej formie usprawniania pacjenta.
Celem rehabilitacji oddechowej jest:
poprawa mechaniki oddychania w przebiegu ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego,
zapobieganie następstwom chorób układu oddechowego,
zapobieganie obniżeniu ogólnej sprawności i wydolności chorych na przewlekłe choroby układu oddechowego,
wykorzystanie rezerw oddechowych w razie nieodwracalnych zmian w przebiegu przewlekłych chorób układu oddechowego,
zapobieganie powikłaniom i następstwom w obrębie układu oddechowego w przebiegu innych chorób lub wskutek ich leczenia.
Amerykańskie Stowarzyszenie Rehabilitacji Kardiologicznej i Pulmonologicznej do podstawowych celów rehabilitacji oddechowej zalicza:
poprawę wzorca oddechowego,
większą aktywność chorego,
poprawę jakości życia,
zwiększenie wydolności fizycznej,
zdolność do wykonywania codziennych obowiązków,
zdolność do aktywności zawodowej i pozazawodowej,
zmniejszenie lęku i depresji,
zapobieganie zaostrzeniom choroby oraz hospitalizacjom.
Cele rehabilitacji powinniśmy realizować w sposób indywidualny, w zależności od motywacji chorego i jego zaangażowania, a także planowanych wyników. Poprzez rehabilitacje podejmujemy (wraz z pacjentem lub jego rodziną) próbę przywrócenia choremu jak najlepszej sprawności czynnościowej, z uwzględnieniem istniejących zmian w układzie oddechowym i jego ogólnej sytuacji życiowej.
W Europie wytyczne w zakresie rehabilitacji oddechowej opracowane są przez European Respiratory Society (ERS). Zgodnie z założeniami ERS dotyczącymi realizacji programów, zasadniczym celem jest poprawa jakości życia i ich sprawności w zakresie samoobsługi.
Rehabilitacja oddechowa to proces obejmujący takie elementy, jak:
systematyczna, okresowa optymalizacja farmakoterapii z uwzględnieniem zaleceń programy rehabilitacyjnego,
systematyczna, okresowa ocena potrzeb chorego i stopnia jego niesprawności wynikającej z choroby,
kwalifikacja do programu rehabilitacyjnego na podstawie indywidualnych potrzeb chorego oraz jego dotychczasowej sprawności,
uczestnictwo w programie rehabilitacyjnym (ustalenie czasu trwania, realizacja zaleconego zakresu ćwiczeń),
ustalenie kryteriów zakończenia programu (realizacja celu, odpowiedni czas trwania) oraz sposobu postępowania w okresie późniejszym.
Rehabilitacja oddechowa ma więc bardzo szerokie zastosowanie. Wykorzystuję się ją zarówno w przewlekłych chorobach układy oddechowego, takich jak przewlekłe zapalenie oskrzeli czy ich rozstrzenie, przewlekła choroba obturacyjna płuc, jak i w chorobach o przebiegu ostrym np. zapalenie płuc czy opłucnej.