1.Ewolucja idei wolności religijnej była obca starożytności przedchrześcijańskiej. W cesarstwie rzymskim czczono bogów rzymskich, a chrześcijanie wierzyli w jednego boga i dlatego byli nietolerowani. W średniowieczu św. Tomasz z Akwinu uznawał wolność ludzi urodzonych i wychowanych w środowisku niechrześcijańskim. Uważał, że w taki sposób można osiągnąć większe dobro (uniknąć wiekszego zła) niż gdyby ich zakazano. Głosił on też, że należy nawet siłą zmuszać do powrotu do wiary tych którzy świadomie odeszli od niej. Kościół katolicki sprzeciwiał się wolności religijnej, ale w jego łonie zrodziła się potrzeba tolerancji oparta na idei miłości bliźniego,głoszona przez Marsyliusza z Padwy i Pawła Włodkowica. Reformacje nie doprowadziły do zmian postawy kościoław kwesti wolności religijnej. Nietolerancyjne były też kościoły zreforomowane,cp spowodowało wojny i prześladowania rel. Powstał pluralizm religijny, który zrodził postulaty zaniechania prześladowań oraz wzajemnego uznania należnej wolności w sprawach rel. W Polsce zawiązano Konfederacje Warszawską 1573 w której proklamowano tolerancje rel dla chrześcijańskiej szlachty i mieszczan. W XVII na terenie Ameryki Północnej potrzebe poszanowania wolności religijnej każdego człowieka głosił R.Williams, który doprowadził do prawnego zagwarantowaniajej w kolonii Rhode Island. W Europie do upowszechnienia tej idei przyczynili się filozofowie (Locke). Zasada wol.rel. została zagwarantowana w konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej 1787 i w fraancus. Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela 1789. Do założeń odeologi liberalnej nawiązywali twórcy socjalizmu naukowego (Marks i Engels) opierając na niej swoją koncepcję wolności sumienia i wyznania. W XX w powołano ONZ. Jej zadaniem było popieranie i zachęcanie do poszanowania prawa człowieka i podst. wolności dla wszystkich, bez względu na rase, płeć, język lub wyznanie. Do upowiszechnienia idei wol.rel przyczynił się w tym wieku też kościół katolicki. Sobór Watykański II oparł nauke o w.r. na przyrodzonej godności człowieka, po prostu przyjął że z natury czł.wynika jego prawo do wolności rel. Zostało to zagwarantowane w ustawach poszczególnych państw. W ówczesnych czasach ograniczenia wolności rel. Funkcjonują w wileu państwach kultury islamskiej.
2. Konstytucja stanowi że „każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii” (art53 ust 1) zakres podmiotowy Wolność sumienia i religi została zagwarantowana każdemu człowiekowi bez względu na narodowość czy obywatelstwo. Obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych zapewniono prawo tworzenia własnych instytucji służących ochronie torżsamości religijnej. Jeśli chodzi o małoletnie dzieci Konstytucja podkreśla prawo rodziców do decydowania o kierunku wychowania religijnego. Dziecko nie jest jednak pozbawione własnej wolności w sprawach religijnych. Wolność ta powinna być odpowiednio uszanowana w procesie wychowywania. Wolność religijna obejmuje również kościoły i inne związki wyznaniowe. Zakres przedmiotowy Konstytucja określa zakres wol.rel. Nie normuje wolności sumienia. Wolność człowieka w zakresie wewnętrznym polega na możliwości swobodnego wyboru światopoglądu rel i areligijnego. Wol rel.obojmuje wolność wyznania i przyjmowania rel według własnego wyboru, uzewnetrzniania jej prywatnie lub publicznie w miejscach kultu lub świątyniach przez modlitwe, uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, anuczanie. Podmiotowy zakres obejmuje też prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, ale uwzgledniając stopień dojrzałości dziecka, jego wolność sumienia i wyznania i przekonania. Dopuszczalne ograniczenia wol..rel. mogą one dotyczyć tylko działań podejmowanych przez czł.w sferze zewn. Wprowadzenie takich ograniczeń może się dokonać wyłącznie w drodze ustawy. Ograniczenia wprowadzać można gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób.
3. zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych wynika ono z przyrodzonej godności człowieka zasada bezstronności art. 25 ust 2 cecha bezstronnosci jest odniesiona do przekonań rel, światopogl i filozof.. bezstr. Oznacza postawe wolna od uprzedzen, zakładającą jednakowe odniesienie do wszystkich przekonań. Prawo do milczenia stanowi gwarancje bezstron bo nie pozwala władzom publ do zobowiazania kogos do ujawnienia swojego światopoglądu, bo są zobowiązane do zapewnienia swobody wyrażenia przekonań w życiu publicznym zasada autonomi i niezależności autonomia kościołów i innych związków wyznoznacze ze podmioty maja prawo do samoorganizacji i samorządności, mogą stanowić różne normy stanowiące wewnątrz ich strukturyorganizacyjnej. Mają one niezależność uznaną przez państwo, która przyczynia się do tego, że w stanowieniu norm i ich stosowaniu związki są wolne od ingerencji władz państw. Niezależność państwa od zw.wyzn oznacza że instytucje państwowe nie są w żaden sposób podległe żadnemu związkowi wyzn. Zasada współdziałania polega na działalności skoordynowanej, podejmowaniej wspólnie i skoncentrowanej na dążeniu do osiągnięcia tych samych celów. Państwo i związki wyznaniowe są od siebie niezależne. Relacjami współdziałania są dobro człowieka i dobro wspólne(dobro społeczeństwa) zasada bilaterności - zasada ta dotycz form regulacji reacji miedzy państwem a kościołem. Stosunki miedzy RP a Kościołem katolickim określają umowy międzynarodowe zawarte ze Stolicą Apostolska i ustawy, a stosunki między RP a innymi kościołami i zw.wyzn. określają ustawy uchwalone na podst. umów zawartych przz Rade Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami. Z godnie z tą zasadą podstawą stosunków p.- k. Powinny być dwustronne (bilateralne) umowy.