Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego "Zawisza" Federacja Skautingu Europejskiego powstało w 1982 roku, ale nawiązuje do tradycji skautowej i harcerskiej liczącej sobie już ponad 100 lat.

LORD BADEN-POWELL

Metoda skautowa wzięła się z głęboko pedagogicznej intuicji angielskiego generała lorda Roberta Stephensona Smitha Baden-Powella. W trakcie swej kariery wojskowej w Indiach i w Afryce Południowej, B.P. (to jego przezwisko - czytaj: bi-pi) zauważa, że jeśli młodych nastolatków obarczy się dużą odpowiedzialnością, obdarzając ich jednocześnie zaufaniem, potrafią oni dokonywać cudów.

W 1899 roku publikuje książkę zatytułowaną "Pomoc dla zwiadowców" przeznaczoną dla zwiadowców armii brytyjskiej. Po powrocie do Londynu zaskakuje go fakt, że jego książka używana jest przez młodych ludzi, którzy nie mają nic wspólnego z armią i którzy stawiają mu mnóstwo pytań, wymagających długich odpowiedzi.
Pracując nieustannie nad tym tematem, zbiera na wyspie Brownsea w lipcu 1907 roku dwudziestu chłopców z różnych warstw społecznych i tworzy z nich siedmioosobowe ekipy, zwane zastępami, kierowane przez jednego z nich. Po tym obozie B.P. publikuje książkę "Skauting dla chłopców". Ten podręcznik "patriotyzmu w szkole przyrody i nauce lasu" zostaje błyskawicznie sprzedany w milionach egzemplarzy.

POWSTANIE SKAUTINGU W POLSCE

W roku 1911 student Politechniki i Uniwersytetu Lwowskiego, Andrzej Małkowski, spóźnia się pewnego dnia na zajęcia polskiej organizacji niepodległościowej "Zarzewie". Dowódca każe mu za karę przetłumaczyć książkę B.P. "Skauting dla chłopców". W ten sposób przetłumaczona książka staje się bestsellerem i cała, znajdująca się pod zaborami Polska szybko pokrywa się siecią drużyn skautowych. Już w 1913 roku polscy skauci uczestniczą z flagą nieistniejącej na mapie politycznej Europy Ojczyzny w zlocie skautów angielskich w Birmingham. W tym też roku przyjmują nazwę "harcerz", co oznacza już nie tylko tego, kto idzie pierwszy na zwiad (skaut), ale również pierwszy staje do walki (harcownicy; harce przed bitwą).
W 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości, z drużyn z trzech zaborów powstaje Związek Harcerstwa Polskiego. Główną rolę w harcerstwie polskim odgrywają takie postaci, jak ks. Kazimierz Lutosławski i Stanisław Sedlaczek. Ten ostatni czerpie inspirację nie tylko z pism i praktyki skautingu angielskiego. Wielki wpływ wywiera na niego myśl ojca Sevin oraz skauting katolicki.

 

OJCIEC SEVIN

Ojciec Sevin, francuski jezuita, spotyka się w 1913 roku z B.P., aby ocenić przydatność metody skautowej w pracy z młodzieżą. Pod wrażeniem myśli B.P. pisze książkę po tytułem "Skauting, studium dokumentalne i zastosowanie".

W 1920 roku zakłada "Skautów Francji" po uprzednim przedstawieniu biskupom katolickiej wersji metody skautowej. Dla ojca Sevin bowiem skaut jest chrześcijaninem, którego najgorętszym pragnieniem jest szerzenie wokół siebie Królestwa Chrystusowego.

ZASADY SKAUTINGU KATOLICKIEGO

Ojciec Sevin nadaje jednoznaczny chrześcijański sens zastępowi, rozwija badenpowellowską ideę dobrego uczynku jako służby chrześcijańskiej. Urzeczywistnia również pomysł zakorzenienia skautingu we wspólnocie Kościoła. Zastęp staje się grupą skautów, którzy są braćmi w Chrystusie. Dar z samego siebie, rozwinięty przez B.P., nie jest już filantropią, ale odpowiedzią na uprzedzającą miłość Boga do człowieka.

ZŁOTE LATA HARCERSTWA I SKAUTINGU

Wychowanie poprzez metodę skautową dostarczy, tak w Polsce, jak w innych krajach, wspaniałych owoców w okresie międzywojennym. Harcerstwo tak solidnie kształtuje charaktery, że prędko zdobywa w społeczeństwie ogromny prestiż, a żeby zapisać dziecko do drużyny harcerskiej trzeba czekać w kolejce.
Harcerze zdadzą swój egzamin męstwa i gorącej miłości do ojczyzny podczas II wojny światowej, kiedy to wielu z nich polegnie na polu walki lub w wyniku uczestnictwa w walce podziemnej. Podobnie dzieje się we Francji i Belgii. Szare Szeregi i Hufce Polskie, dwie podziemne organizacje harcerskie, wykażą się wspaniałym bohaterstwem w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie, niemal natychmiast, drużyny harcerskie z ogromnym entuzjazmem wznawiają działalność.

KRYZYS

Ta działalność zostaje zahamowana przez władze komunistyczne, które w 1948 roku rozpoczynają proces ideologizacji harcerstwa i podporządkowania interesom rządzącej partii. Również w skautingu światowym, w latach 50-tych, następuje kryzys.

PRZEWODNICZKI   I SKAUCI EUROPY

W obliczu tego kryzysu spotęgowanego skutkami ostatniej wojny, założyciele Federacji Skautingu Europejskiego pragną odnowić braterstwo między zwaśnionymi narodami wokół idei chrześcijańskiej. Ponadto w wielu organizacjach skautowych na Zachodzie odchodzi się od pewnych założeń pedagogicznych Baden-Powella, a we Francji porzuca się dziedzictwo ojca Sevin.
Przewodniczki i Skauci Europy, początkowo w Niemczech i we Francji, podejmują jednak to dziedzictwo, które uważają za wciąż aktualne i twórczo je rozwijają, nie zniekształcając go. Pozwala to lepiej odpowiedzieć na wyzwania naszego czasu: otwarcie na wymiar europejski i praca w duchu ekumenizmu z innymi wyznaniami chrześcijańskimi.
Małżeństwo francuskie Perig i Lizig Géraud-Keraod opracowuje teksty fundamentalne, określające istotę, cele i zasady działania FSE, a inni Francuzi Pierre-Yves Labbe i Jean-Charles de Coligny tworzą pedagogikę ruchu.
FSE rozwija się bardzo szybko, najpierw we Francji, następnie we Włoszech, Belgii, Niemczech, Hiszpanii i innych krajach. W roku 1975, z okazji Roku Świętego, papież Paweł VI, wyraża po raz pierwszy uznanie dla pracy wychowawczej Przewodniczek i Skautów Europy.

POWSTANIE SKAUTINGU KATOLICKIEGO W POLSCE

Polski Sierpień'80 przynosi świeży powiew nowych idei również w harcerstwie. Stan wojenny nie przerywa tej tendencji. W lutym 1982 roku powstaje ruch harcerstwa katolickiego, przekształcony w 1989 roku w Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego "Zawisza", które w 1995 roku przyłącza się do wielkiej rodziny Skautingu Europejskiego.

W ten sposób zapewniona zostaje kontynuacja wysiłków polskiego harcerstwa przedwojennego, w szczególności Stanisława Sedlaczka, który pragnął oprzeć metodę wychowania na dokonaniach ojca Sevin i skautingu katolickiego.
Już w 1994 roku harcerki i harcerze z SHK "Zawisza" biorą udział w wielkim zlocie międzynarodowym FSE - Eurojam we Włoszech. 3 sierpnia 1994 roku Ojciec Święty Jan Paweł II przyjmuje na audiencji w Bazylice Św. Piotra w Rzymie 7500 przewodniczek i skautów uczestniczących w tym zlocie. W swoim przemówieniu mówi m.in.: "jesteście powołani do tego, aby z całym młodzieńczym zapałem uczestniczyć w konstruowaniu Europy narodów, w której w każdym człowieku szanowana byłaby godność dziecka miłowanego przez Boga i byłaby tworzona jedna społeczność oparta na solidarności i na miłości bratniej".
Obecnie SHK "Zawisza" FSE rozwija pedagogikę, twórczo adaptując dzieło Skautingu Europejskiego, w duchu wierności najlepszym tradycjom przedwojennego harcerstwa polskiego.

---