Instrumenty smyczkowe
Cele lekcji
Wiadomości
Zapoznanie uczniów z budową i dźwiękiem instrumentów strunowych szarpanych. Wskazanie charakterystycznych cech instrumentów i różnic między nimi wynikających z ich budowy. Krótka historia instrumentów. Wyjaśnienie pojęcia lutnik i lutnictwo. Wskazanie najważniejszych i najwybitniejszych budowniczych instrumentów strunowych smyczkowych. Na przykładach muzycznych odróżnianie instrumentów po ich barwie.
Umiejętności
Uczeń potrafi:
wyjaśnić pojęcie instrumenty smyczkowe.
wskazać nazwy wszystkich instrumentów strunowych smyczkowych.
omówić budowę każdego instrumentu smyczkowego.
wskazać różnice pomiędzy omawianymi instrumentami.
wyjaśnić pojęcia: lutnik, lutnictwo.
wskazać najsłynniejszych budowniczych instrumentów smyczkowych.
rozróżniać słuchowo instrumenty smyczkowe.
Metoda i forma pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu. Pokaz. Percepcja wybranych utworów ze wskazaniem słuchowym barwy poszczególnych instrumentów smyczkowych.
Środki dydaktyczne
Podręcznik: Elżbieta Korowajczyk Moja muzyka.Podręcznik dla klas 4 - 6.
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Nagrania utworów:
Joann Strauss - Pizzicato - polka.
Niccolo Paganini - Kaprys XXIV op.1.
Camille Saint-Saens - Łabędź.
Józef Haydn - fragment Kwartetu D - dur ”Żabi”
Plansze z rysunkami instrumentów: skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas.
Karta pracy ucznia.
4.Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza
Sprawdzenie obecności.
Sprawdzenie zadania domowego.
Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
Podanie tematu do zeszytu.
( 10 min.)
Faza realizacyjna
Metodą pogadanki wprowadzenie uczniów do tematu lekcji poprzez pokazanie plansz z instrumentami muzycznymi strunowymi smyczkowymi. Na podstawie własnych doświadczeń i przemyśleń uczniowie wymieniają nazwy instrumentów. Nauczyciel potwierdza lub naprowadza uczniów na właściwe określenia.
Wyjaśnienie metodą pogadanki pojęcia instrumenty smyczkowe oraz zapisanie definicji w zeszycie.
Notatka:
Instrumenty smyczkowe:
Dźwięk wydobywamy z nich, wprowadzając struny w drganianprzez pocieranie ich smyczkiem. Można również szarpać struny palcami, czyli grać pizzicato.
Przedstawienie uczniom techniki pizzicato poprzez wysłuchanie utworu Joanna Straussa - Pizzicato - polka. Pogadanka na temat wysłuchanego utworu. Wskazanie najważniejszych cech brzmieniowych słyszanego instrumentu.
Omówienie budowy skrzypiec. Pokaz ilustracji oraz aktywna metoda udziału uczniów w lekcji poprzez włączanie się do pogadanki na temat charakterystycznych elementów budowy skrzypiec. Nawiązanie do dwóch pojęć: lutnik i lutnictwo. Wyjaśnienie ich oraz wskazanie najważniejszych budowniczych instrumentów smyczkowych z uwzględnieniem Antonio Stradivariego.
Notatka:
Skrzypce:
- mają cztery struny,
- pudło rezonansowe,
- smyczek,
- otwory w kształcie litery f,
- podbródek,
- kołki,
- podstawek,
- strunociąg,
- dusze.
III. Lutnik i lutnictwo:
Lutnictwo jest to sztuka zajmująca się budową i wykonywaniem instrumentów strunowych. Lutnikiem nazywamy osobę, która zajmuje się budowaniem instrumentów strunowych. Nazwa pochodzi z XV wieku, kiedy to lutnicy zajmowali się budową lutni.
5. Wysłuchanie utworu Niccolo Paganini - Kaprys XXIV op.1 oraz wskazanie najważniejszych cech brzmieniowych solowego instrumentu w tym utworze.
6. Metoda pokazu zapoznanie uczniów z kolejnym instrumentem - altówką. Wskazanie podobieństwa i różnic między omawianym wcześniej instrumentem.
Notatka:
IV. Altówka:
Technika gry na altówce jest taka sama jak na skrzypcach. Od skrzypiec różni się tylko strunami i wielkością (jest większa).
Omówienie kolejnego instrumentu metodą pokazu zaprezentowanie instrumentu oraz pogadanka na temat budowy wiolonczeli. Wskazanie jej charakterystycznych cech i różnic, jakie są między nią a pozostałymi omawianymi wcześniej instrumentami
Wysłuchanie i percepcja utworu: Camille Saint-Saens - Łabędź. Metoda pogadanki wskazanie cech brzmieniowych wiolonczeli.
Notatka:
V. Wiolonczela:
Wydobywamy z niej jeszcze niższe dźwięki niż ze skrzypiec czy altówki. Jest większa i sposób gra na tym instrumencie jest inny - na siedząco opierając instrument o podłogę metalowa nóżką.
Pokazanie ilustracji oraz pogadanka na temat budowy kontrabasu.
Notatka:
VI. Kontrabas:
To największy instrument smyczkowy. Gra się na nim w pozycji stojącej lub siedzącej na specjalnym, wysokim stołku. Struny kontrabasu są grube i długie. Rzadko wykonuje się na nim partie solowe.
Faza podsumowująca
Wysłuchanie fragmentu Kwartetu D - dur ”Żabiego” Józefa Haydna. Metodą pogadanki omówienie współpracy instrumentów smyczkowych w kwartecie Haydna.
5.Bibliografia
Elżbieta Korowajczyk Moja muzyka.Podręcznik dla klas 4 - 6.
6.Załączniki
Karta pracy ucznia
Powtórzenie zagadnień związanych z tematem formie otwartych pytań.
Zadanie domowe
Przedstaw dwa przykłady z muzyki klasycznej lub rozrywkowej, w których wykorzystywane są brzmienia instrumentów smyczkowych.