Zagadnienie zespolenia organizacyjnego a terenowa administracja rządowa
i administracja samorządowa

Zespolenie - skoncentrowanie całego administracyjnego aparatu pomocniczego w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnictwem. Występuje na poziomie wojewódzkim (rządowym) i powiatowym (samorządowym). Na obu poziomach zwierzchnikami są odpowiednio wojewoda i starosta. Zespolenie może mieć miejsce na kilku płaszczyznach, odmiennie na obu poziomach.

Administracja niezespolona - dawniej znana, jako specjalna, obejmuje organy terenowej administracji rządowej podporządkowane właściwym ministrom bądź kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania administracji rządowej. Uprawnienia, jakie posiada wobec nich wojewoda to uprawnienia koordynacyjne, opiniodawcze i do pewnego stopnia kontrolne. Organy administracji niezespolonej to wyspecjalizowane jednostki, których kompetencje mieszczą się w ramach jednego resortu i oparte są zazwyczaj na zasadzie centralizacji.
Zasady rządowej administracji niezespolonej:
- prowincjonalność (jeden organ ma pełne kompetencje na jednym terenie)
- resortowość (każdy pion administracji posiada ministra - zwierzchnika i kierownika)

Administracja zespolona - oparta na zasadzie zespolenia i zwierzchnictwa wojewody/starosty, co warunkuje skuteczne wykonywanie zadań. Zwierzchnik zajmuje się kierowaniem i koordynacją prac podległych mu służb, a także zapewnia warunki do skutecznego działania i ponosi odpowiedzialność za efekty tego działania.

Formy zespolenia:
- organizacyjne (techniczne) - włączenie podlegających służb pod zwierzchnictwo wojewody/starosty i do stosownych regulaminów/statutów urzędu zwierzchniego
- finansowe - włączenie budżetu danej służby/jednostki do budżetu organu zwierzchniego
- osobowe (personalne) - zwierzchnik ma wpływ na obsadę najważniejszych stanowisk
- kompetencyjne - zwierzchnik może przejąć część kompetencji podległej służby
- pełne - obejmuje wszystkie wyżej wymienione formy zespolenia

Zespolenie na poziomie województwa
Na poziomie województwa zespoleniu pod zwierzchnictwem wojewody podlegają:

• Inspekcja Handlowa

• Służba Ochrony Zabytków

• Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych

• Inspekcja Sanitarna

• Policja

• Inspekcja Ochrony Środowiska

• Państwowa Straż Pożarna

• Inspekcja Farmaceutyczna

• Inspekcja Nasienna

• Inspekcja Weterynaryjna

• Administracja oświatowa

Zespolenie organizacyjne - w myśl ustawy zwierzchnictwo wojewody i włączenie aparatu wykonawczego kierowników zespolonych służb w strukturę urzędu wojewódzkiego. Faktycznie służby te są poza urzędem wojewódzkim, ale nie mają autonomii i pełnej samodzielności na mocy statutu urzędu wojewódzkiego dającego mu na nie wpływ. Ich regulaminy powiązane są z regulaminem urzędu wojewódzkiego, co daje wojewodzie zasadniczy wpływ na kształtowanie tych jednostek. Wojewoda określa m. in. nazwy stanowisk kierowników służb, nazwy jednostek organizacyjnych aparatu pomocniczego służb, zakres działania jednostek organizacyjnych aparatu pomocniczego służb. Wojewoda decyduje także o utworzeniu delegatur urzędu i podległych mu służb oraz zatwierdza regulaminy tychże służb.

Zespolenie finansowe - budżet służb objętych zwierzchnictwem wojewody jest włączony do budżetu wojewody i obsługiwany przez jego służby finansowe.

Zespolenie osobowe - wojewoda ma stanowczy wpływ na obsadę stanowisk kierowniczych w wojewódzkiej administracji rządowej. Uzgadnia także kandydatury z organami centralnymi, organizuje konkursy i ustanawia określone wymogi zawodowe. Komendantów policji i PSP powołuje minister.

Zespolenie kompetencyjne - organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, jego ustawowe zadania i kompetencje wykonują komendanci/inspektorzy podległych mu służb (w myśl ustawy w jego imieniu), jeśli nie wykonuje ich osobiście lub poprzez upoważnioną osobę.Zespolenie na poziomie powiatu
Zespolenie na poziomie powiatu ma odmienny charakter w stosunku do poziomu wojewódzkiego.
Powiatowa administracja samorządowa jest zespolona w urzędzie starostwa powiatowego pod zwierzchnictwem starosty.
Podlegają mu także następujące służby:

• Komendy powiatowe Policji i Państwowej Straży Pożarnej (oraz ich komendanci)

• Powiatowy Inspektorat Weterynarii

• Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego

• Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne

Zwierzchnictwo starosty nad powyższymi służbami przejawia się m.in. poprzez zatwierdzanie ich programów działania, uzgadnianie wspólnych działań na terenie powiatu, w sytuacjach szczególnych przejmowanie kontroli nad jednostkami organizacyjnymi tych służb, zlecanie przeprowadzenia kontroli.
Organ uchwałodawczy powiatu może określić (uchwała) kierunek działania powiatowego organu służby oraz zażądać informacji o stanie bezpieczeństwa powiatu.

Zespolenie osobowe - starosta ma stanowczy wpływ na obsadę kluczowych stanowisk podległych mu służb. Powoływanie i odwoływanie przebiega porozumieniu z wojewodą, jako wojewódzkim zwierzchnikiem służb.

Zespolenie kompetencyjne - na poziomie powiatu nie dotyczy wymienionych wyżej służb. Działają w imieniu własnym, starosta nie może przejąć całości ich kompetencji.

---