V=k*e-a/RT V-szybkość reakcji k-stała szybkości e-podstawa logarytmu naturalnego A-energia aktywacji R-stała gazowa T temperatura PRZYKŁAD MnO4+5Fe2++8H30+Mn2++5Fe3++12H20 REAKCJA HOMOGENICZNA jednofazowa Katalizator występuje w tym samym stanie skupienia co reagujące substancje Klasyczną katalizą homogeniczną jest kataliza kwasowo-zasadowa w roztworach, zaś klasycznym katalizatorem tej reakcji jest proton H+
R+HkatRH++Kat- Jony RH+ Ulegają rozpadowi z utworzeniem produktu P i równoczesnym przekazaniem protonu zasadzie RH++Kat-Hkat+P działanie katalizatora zasadowego na substrat RH przedstawiają reakcje RH+Kat- KatH++R-
z tego powstaje KatH++R-Kat +P REAKCJA HETEROGENICZNA (kontaktowej) katalizator i reagenty znajduja się w różnych stanach skupienia W takim przypadku najczęściej reagenty znajdują się fazie ciekłej lub gazowej a katalizator jest ciałem stałym Przykładem katalizy kontaktowej jest synteza amoniaku z wodoru i azotu. Katalizatorem tej reakcji jest metaliczne żelazo ZDERZEŃ AKTYWNYCH zakłada że reakcje zachodzą między cząsteczkami wtedy gdy ulegają one zderzeniu oraz mają określoną minimalna energię dla której może zajść reakcja Taka minimalna energia nazywana jest energia AKTYWACJI Teoria ta była dostosowana do reakcji zachodzących w fazie gazowej KATALIZATORY przez obniżenie energii aktywacji mają wpływ na szybkość reakcji chemicznych Proces chemiczny w którym, uczestniczy katalizator nazywamy katalizą Katalizatory przyśpieszające reakcje nazywamy dodatnimi Katalizatory ujemne INHIBITORY opóźniają reakcje Katalizatory działają selektywnie czyli mają wpływ na szybkość jednej lub kilku reakcji chemicznych ENZYMAMI nazywamy katalizatory mające wpływ na szybkość procesów biochemicznych Jeśli katalizator występuje w tym samym stanie skupienia co reagujące substancje wtedy mówimy o katalizie HOMOGENICZNEJ w katalizie HETEROGENICZNEJ (kontaktowej) katalizator i reagenty znajduja się w różnych stanach skupienia W takim przypadku najczęściej reagenty znajdują się fazie ciekłej lub gazowej a katalizator jest ciałem stałym SZYBKOŚĆ REAKCJI określamy przez zmianę stężenia jednego z substratów lub jednego z produktów w jednostce czasu V=delta/deltat deltax- zmiana stężenia ubytek jednego z substratów lub przyrost stężenia jednego z produktów DELTAt jednostka czasu Autokataliza Szczególny przypadek katalizy Jeden z reagentów reakcji jest jej katalizatorem