Elektromonter linii elektrycznych

Kod klasyfikacji: 7244

Rozdział klasyfikacji: Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka i elektronika

Klasa klasyfikacji: Elektryka

Zadania i czynności

Elektromonter linii elektrycznych bierze udział w budowie wszystkich rodzajów linii elektroenergetycznych - przesyłowych, rozdzielczych i odbiorczych, tzn. linii najwyższych napięć (np. 220 i 400kV), średnich napięć (np. 6 i 15kV) i odbiorczych linii niskiego napięcia oraz linii telekomunikacyjnych. Wszystkie wymienione linie mogą być wykonane jako napowietrzne albo jako kablowe. Najważniejszym elementem linii elektrycznej jest przewód elektryczny. Stosowane są przewody gołe, izolowane i kable. W związku z tym technologie wykonania poszczególnych rodzajów linii są zróżnicowane. Powoduje to konieczność specjalizacji w zawodzie elektromontera, bowiem czynności robocze ulegają zmianie w zależności od rodzaju linii.

Elektromonterzy budują linie elektryczne z gotowych elementów. W wypadku linii napowietrznych do podstawowych czynności należy ustawianie konstrukcji wspierających (słupów betonowych lub słupów stalowych kratowych), zamontowanie na nich izolatorów, urządzeń łączeniowych i odgromników, następnie zawieszenie i zamocowanie przewodów na izolatorach oraz wykonanie połączeń elektrycznych.

Przy budowie linii kablowych do podstawowych zadań należy wykonanie wykopów i przepustów pod powierzchniami, następnie rozciągnięcie odcinków kabla w rowie, oznakowanie trasy kabla i zasypanie wykopów. Następnie ułożone odcinki kabla monter łączy za pomocą specjalnych muf.

Prace monterskie przy budowie linii kończą się sprawdzeniem prawidłowości połączeń, pomiarem rezystancji izolacji i włączeniem linii do układu elektroenergetycznego albo do sieci telekomunikacyjnej.

Elektromonter ponosi odpowiedzialność za jakość wykonanych przez siebie prac.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Elektromonter może być zatrudniony przy budowie linii elektroenergetycznej, trakcyjnej lub telekomunikacyjnej, w pogotowiu energetycznym lub przy konserwacji i naprawach różnego rodzaju linii. W wypadku pracy przy budowie linii, elektromonter przebywa w terenie, na wolnym powietrzu. Linie elektryczne prowadzone są wzdłuż ulic w terenie zabudowanym, wtedy elektromonter pracuje w sąsiedztwie ruchu ulicznego. Trasa linii może prowadzić przez pola, łąki nad rzekami lub pod korytem rzeki. Przy montażu linii napowietrznych elektromonter przebywa na słupach, w wypadku montażu linii kablowych w dusznych i ciasnych kanałach, w sąsiedztwie instalacji gazowych i innych.

Front robót na budowie linii napowietrznych zależy od warunków atmosferycznych. W zasadzie nie prowadzi się robót w zimie, ale zawsze przy pracy na otwartej przestrzeni elektromonter pracuje w zmiennej temperaturze i wilgotności, a także przy zmiennym oświetleniu.

Elektromonter zatrudniony w pogotowiu energetycznym musi być gotowy do pracy w każdych warunkach - w błocie i na mrozie, w dzień i w nocy, przy usuwaniu awarii w ruchu ulicznym, wyjeżdża też do każdego pożaru.

Podczas montażu muf i głowic kablowych ma do czynienia z żywicą epoksydową. Przy otwieraniu i zamykaniu złączy kabli telekomunikacyjnych z ołowiem. Jest to praca łącząca dwie sprzeczności - warunki w jakich jest wykonywana często powodują brudzenie się pracownika, natomiast wszystkie łączenia elektryczne muszą być wykonane w czystości.

Elektromonter pracuje w różnych pozycjach ciała, często bardzo niewygodnych. Ciągłe przebywanie na dworze naraża pracowników na przeziębienia, zdarzają się choroby reumatyczne. Przy przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa pracy środowisko pracy nie zagraża jego zdrowiu.

warunki społeczne

Elektromonter linii elektrycznych ma duże możliwości wyboru charakteru pracy. Może pracować w brygadzie budującej ciągle linie tego samego rodzaju i codziennie wykonywać te same czynności, dokładnie według instrukcji i pod ścisłym nadzorem. Pracuje tylko w dzień, czas pracy zależy często od warunków atmosferycznych, jest to praca sezonowa.

Może pracować w systemie zmianowym, w zespole dwu- lub trzyosobowym, wykonując różne prace, w zależności od otrzymanego zlecenia. Takie działanie wymaga dużego doświadczenia, pracownik sam organizuje sobie stanowisko pracy i sam ponosi odpowiedzialność za jej wykonanie, nadzór kierownika jest symboliczny.

warunki organizacyjne

Czas pracy elektromontera zależy od charakteru zakładu. W firmach wykonawczych pracuje w dzień i tylko w dni robocze, czas pracy zależy od warunków atmosferycznych, jest nienormowany. Jest to praca rutynowa i okresowo nadzorowana.

Firmy usługowe, np. telekomunikacyjne lub pogotowie energetyczne, pracują w zależności od otrzymanego zlecenia. Monter ma wtedy dużą swobodę działania, powinien być jednak gotowy do pracy w dni wolne. Często jeździ samochodem służbowym i chodzi w ubraniu roboczym, z emblematami firmowymi. Pracując jednocześnie reklamuje swoją firmę. Jego czas pracy jest nienormowany i zdarza mu się dość długo przebywać z dala od domu. Nadzór przełożonego jest jedynie symboliczny. Na intensywność prac ma wpływ pora roku, większa awaryjność linii występuje w zimie i na jesieni.

Wymagania psychologiczne

Ze względu na to, że podstawowymi czynnościami manualnymi wykonywanymi przez elektromontera jest skręcanie, zaprasowywanie i lutowanie przewodów elektrycznych, niezbędną cechą w tym zawodzie jest zamiłowanie do dokładnej pracy. Łączenia elektryczne przewodów i żył kabli muszą być niezawodne, w przeciwnym wypadku prowadzi to do uszkodzeń.

Wszelkim remontom linii towarzyszy przerwa w zasilaniu prądem lub przerwa w ruchu, np. tramwajowym. W związku z tym prace te muszą być wykonane szybko i bezbłędnie. Elektromontera zatrudnionego na tym stanowisku musi cechować opanowanie, rozwaga i prawidłowe przewidywanie skutków działań.

Inną ważną cechą w tym zawodzie jest umiejętność skutecznego działania w monotonnych warunkach, elektromonter bardzo często musi wykonywać ciągle te same czynności. Wymaga to dużej cierpliwości i wytrwałości. W pracy elektromontera pożądana jest też dobra pamięć i spostrzegawczość. Takie cechy pomagają uniknąć omyłek łączeniowych. Wszystkie czynności monter wykonuje według instrukcji technologicznej, w związku z tym ważna jest umiejętność podporządkowania się i współdziałania.

Elektromonter pracujący w firmie usługowej - telekomunikacyjnej, w trakcji elektrycznej, w pogotowiu energetycznym, nie może zaplanować sobie zadań, zależą one od występowania awarii w sieci. Przy wykonywaniu tych zadań ważną cechą jest umiejętność porozumiewania się z ludźmi. Od informacji uzyskanych w pierwszej rozmowie ze zleceniodawcą zależy, czy uszkodzenie będzie szybko zlokalizowane i usunięte. W tej sytuacji potrzebny jest szybki refleks, wszystkie podejmowane przez elektromontera decyzje muszą być trafne. Osoby pracujące indywidualnie powinny łatwo przechodzić od jednej czynności do drugiej, pracować sprawnie i szybko.

W dziedzinie energetyki i telekomunikacji trwa ciągły rozwój technologii, w związku z tym także elektromonterzy powinni chcieć podnosić swoje kwalifikacje, uczestniczyć w kursach doszkalających, a także na bieżąco śledzić literaturę fachową.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca elektromontera zaliczana jest do pracy średnio ciężkiej. Powinni ją podejmować ludzie młodzi, o dobrej ogólnej wydolności fizycznej, dobrze znoszący pracę na powietrzu. Najważniejszy w tym zawodzie jest dobry wzrok oraz prawidłowe rozróżnianie podstawowych barw, ponieważ połączenia elektryczne oznaczane są kolorami. Wyklucza to zatrudnianie osób z wadami wzroku nie poddającymi się korekcji za pomocą szkieł optycznych. Operowanie narzędziami ręcznymi, cęgami, kluczami, praską i lutownicą, wymaga sprawnych rąk i palców.

W zawodzie tym przeszkadza nadmierna pobudliwość nerwowa, elektromonter nie może wykonywać chaotycznych ruchów, konieczna jest dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa. W związku z tym, że elektromonter ma stały kontakt z urządzeniami pod napięciem elektrycznym pożądane jest, aby miał zdrowe układy krążenia i krwiotwórczy. Uszkodzenia w układach elektrycznych związane są z przegrzaniem izolacji. Bardzo pomocny jest w tym wypadku wyczulony węch. Montaż linii odbywa się na słupach, w związku z tym elektromonter musi dobrze znosić dłuższe przebywanie na wysokości, nie może mieć bocznego skrzywienia kręgosłupa, ani zaburzeń świadomości i równowagi. Ciągła styczność z żywicami izolacyjnymi, a także z lutem i z pastami lutowniczymi wyklucza podejmowanie pracy przez osoby skłonne do uczuleń.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie elektromontera wystarczy wykształcenie zawodowe po praktyce z uprawnieniami SEP - zaświadczenie E w zakresie eksploatacji urządzeń elektrycznych i sieci energetycznych bez ograniczeń napięcia. Osoba z takim przygotowaniem może być zatrudniona w firmie wykonawczej, wypełnia wtedy ciągle takie same zadania.

Elektromonterzy pracujący przy usuwaniu awarii powinni mieć wykształcenie średnie specjalistyczne, np. w dziedzinie łączności, elektroenergetyki lub trakcji elektrycznej. Takie wykształcenie uzyskują w odpowiednich technikach.

Specjalista z kilkuletnim stażem, uprawnieniami SEP i umiejętnościami organizatorskimi może być zatrudniony jako brygadzista. Elektromonter z wykształceniem średnim, posiadający uprawnienia SEP i budowlane, może być zatrudniony na stanowisku kierownika robót lub może prowadzić własną firmę wykonawczą.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie elektromontera istnieją ograniczone możliwości kariery zawodowej rozumianej jako osiąganie coraz wyższych stopni w hierarchii organizacyjnej. Nabywanie doświadczenia w zawodzie, zdobywanie uprawnień elektrycznych i budowlanych oraz doszkalanie się na kursach, daje możliwość awansowania na stanowisko brygadzisty lub kierownika budowy. Formą awansu może być założenie własnej firmy.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie elektromontera mogą podjąć pracę osoby w wieku do 40 lat, pod warunkiem, że posiadają doświadczenie w tego rodzaju pracy. Prostych operacji monterskich można nauczyć się w każdym wieku. Osoby starsze mogą być zatrudniane do wykonywania prac rutynowych. W związku z tym, że sieci energetyczne, trakcyjne i telekomunikacyjne muszą być utrzymane w ciągłym ruchu, istnieją realne szanse zatrudnienia osób starszych.

Polecana literatura

Czasopisma: Instalacje Elektryczne, Elektroinstalator, Przegląd Elektrotechniczny

Mobilne Centrum Informacji Zawodowej - Informator o zawodzie monter elektronik

Czasopismo: Szkoła Zawodowa wydawane przez MEN i ZNP.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---