Sprawdzian nr 1

Czy dawniej pisano na wołowych skórach?

     Czy znasz powiedzenie: "Tego i na wołowej skórze by nie spisał"? Oznacza ono, że usłyszana wiadomość, opowieść, informacja jest tak obszerna, iż niezwykle trudno będzie ją zapisać.
Dlaczego jednak wół (a raczej jego skóra) stał się bohaterem tego powiedzenia? Zanim człowiek nauczył się wytwarzać papier, książki spisywano (ręcznie) na pergaminie. Był to specjalny materiał, który wytwarzano ze skór. Jak łatwo się domyślić był on bardzo drogi. Około 800 lat temu pergamin zaczął być wypierany przez papier, początkowo produkowany ze szmat. Dziś pergaminem nazywamy cienki, nieprzepuszczający tłuszczu papier, w który mama pakuje ci śniadanie do szkoły.
Oczywiście, ani pergaminu, ani żadnego innego gatunku papieru nie wytwarza się dziś ze skór. Jednak pamięć o wykorzystywaniu tego surowca do wyrobu materiałów piśmiennych przetrwała w powiedzeniu: "Tego i na wołowej skórze by nie spisał".


1. Jak należy rozumieć zdanie: "Twojej opowieści i na wołowej skórze by nie spisał"?
    A)Opowieść jest tak bezsensowna, że nie warto spisywać jej nawet na wołowej skórze.
    B) Opowieść jest tak długa, że trudno będzie ją spisać.
    C) Opowieść jest tak kłamliwa, że tylko wół by w nią uwierzył.
    D) Opowieść jest tak nudna, że jej słuchanie zmęczyłoby nawet wołu.

2. W czasach, gdy książki zapisywano ręcznie na pergaminie były one:
     A) bardzo drogie, dostępne tylko dla bogaczy;
     B) niezbyt drogie, dostępne dla ludzi niezamożnych;
     C) tak tanie, że mogli je kupować biedacy;
     D) w ogóle nie było książek.

3. Papier wyparł pergamin, bo:
     A) był dużo tańszy;
     B) miłośnicy zwierząt protestowali przeciwko wykorzystywaniu wołów;
     C) zabrakło skór na produkcję pergaminu;
     D) zażądał tego Związek Zawodowy Kopistów (ludzi przepisujących książki).

4. Do czego dziś używamy pergaminu?
     A) Do uszczelniania okien;
     B) do malowania;
     C) do opakowywania produktów spożywczych;
     D) do zapisywania najcenniejszych wiadomości.

5. W jakiej książce znajdziesz wyjaśnienie słowa: pergamin?
     A) W słowniku języka polskiego;
     B) w encyklopedii;
     C) w słowniku wiedzy o książce;
     D) w każdym z tych źródeł.

6. W którym tomie słownika i encyklopedii znajdziesz słowo: pergamin.
     A) Pergamon - pszczoła;
     B) para - precel;
     C) Perrault - peso;
     D) precel - Pregoła.

7. Na podstawie tekstu "Czy dawniej pisano na wołowych skórach?" sporządź notatkę, w której zapiszesz wszystkie ważne wiadomości na temat pergaminu.

.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

8. Tekst "Czy dawniej pisano na wołowych skórach?" przekazuje informacje:
     A) fikcyjne;
     B) prawdziwe;
     C) na pewno kłamliwe, przecież wszyscy pisarze kłamią;
     D) nie można odpowiedzieć na to pytanie.

9. Wyjaśnij, czym różni się fikcja od kłamstwa.

.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

10. Przeczytaj list Sławka, który przeprowadził się do innego miasta i opisuje swoją nową szkołę. Następnie odpowiedz na pytania.

Cześć, Darku!

     Wiesz, że nie chciałem się przeprowadzać. Najbardziej bałem się nowej szkoły, ale nie jest źle. Koleżanki i koledzy przyjęli mnie bardzo sympatycznie, tak samo nauczyciele. Nikt mnie nie wyśmiewał ani nie zaczepiał. Nawet pani od matematyki powiedziała, że nie będzie mnie na razie pytać, żebym najpierw przyzwyczaił się do jej wymagań. Tak że w ogóle jest fajnie.
Tylko pan od polskiego jakiś dziwny. Dziś powiedziałem, że kosmici, E.T., zielone ludziki z Marsa itp. to kompletna bujda i oszustwo dla naiwnych. Pan popatrzył na mnie i powiedział, że nie mam racji. Czyżby on wierzył w te bajki dla dzieci? Napisz, co Ty o tym myślisz.

Trzymaj się
Sławek

a) Twórcą tego listu jest:
     A) Sławek;
     B) Darek;
     C) nauczyciel;
     D) autor sprawdzianu.

b) O jakim ważnym elemencie listu zapomniał Sławek?
     A) O ozdobieniu go rysunkami;
     B) o podaniu adresu zwrotnego;
     C) o napisaniu daty;
     D) nie zapomniał o niczym.

c) W imieniu Darka napisz do Sławka list, w którym postarasz się odpowiedzieć na jego pytanie.

..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

Punktacja

1 B, 2 A, 3 A, 4 C, 5 D, 8 B - po 1 punkcie za każda poprawną odpowiedź
6 - po 1 punkcie za każdy właściwie zaznaczony tom
7 - 1 punkt za właściwą formę (przejrzystość, skrótowość), 2 punkty za podanie wszystkich informacji (z czego produkowano pergamin, jego koszt, kiedy i przez jaki materiał został wyparty, co współcześnie nazywamy pergaminem). Uwagi: nie punktujemy ortografii; nie dajemy punktów za cytowanie tekstu.
9 - po 1 punkcie za każdą różnicę (kłamstwo ma zły cel fikcja nie; kłamca stara się udowodnić nam, że mówi prawdę pisarz tworzący fikcję nie);
10 a, b - po 1 punkcie za każda poprawną odpowiedź
10c - 1 punkt za zrozumienie tematu i właściwe rozwinięcie (wtym: wyja śnienie Sławkowi, na czym polega jego nieporozumienie z nauczycielem); 1 za zachowanie formy listu (minimum zwrot powitalny, pożegnalny, podpis,); 1 za żywy język, 1 za spójność wypowiedzi, stworzenie zamkniętej całości; 1 za poprawny język i styl (dopuszczalne 2-3 błędy); 1 za poprawną ortografię w tym prawidłową pisownię zwrotów grzecznościowych (dopuszczalne 1-2 błędy); 1 za poprawną interpunkcję (dopuszczalne 2-3 błędy).

Oceny:
8 - 11 dopuszczająca
12 - 15 dostateczna
16 - 19 dobra
20 - 22 bardzo dobra

---