RPA, Prawo Konstytucyjne


Gdynia, 8 stycznia 2007

WŁADZA USTAWODAWCZA, WYKONAWCZA I PRAWO WYBORCZE W REPUPLICE POŁUDNIOWEJ AFRYKI

  1. WŁADZA USTAWODAWCZA - PARLAMENT

    1. Pozycja ustrojowa i struktura

Źródłami prawa parlamentarnego w RPA jest konstytucja, która w IV rozdziale określa podstawowe kwestie dotyczące pozycji ustrojowej, struktury, zasad powoływania, kompetencji ustawodawczych, powoływania wspólnych komisji, statusu członków i trwania kadencji parlamentu oraz ustawy zwykłe precyzujące zasady określone w konstytucji (regulaminy obu izb, regulaminy komisji parlamentarnych). Oparty na tych źródłach powstał południowoafrykański parlament składający się z dwóch izb, których kadencja trwa 5 lat. Izby różnią się od siebie sposobem powoływania, uprawnieniami oraz wpływem politycznym.

Izba niższa - Zgromadzenie Narodowe wg Konstytucji z 4 lutego 1997 roku, liczyć powinno nie mniej niż 350 i nie więcej jak 400 deputowanych, wybranych w wyborach powszechnych. Jest to organ przedstawicielski i jako taki ma przewagę nad izbą wyższą zwłaszcza w procesie legislacyjnym.

Izba wyższa - Narodowa rada Prowincji, składa się z 9 delegacji prowincji. Każda z prowincji, bez względu na wielkość terytorium. Potencjał ekonomiczny czy ilość mieszkańców ma taką samą liczbę delegatów - 10. Delegaci dzielą się na 6 stałych deputowanych i 4 specjalnych. Całości przewodniczy premier prowincji, który jest jednocześnie specjalnym delegatem. Rada nie ma charakteru przedstawicielskiego ze względu na to, że stanowi delegację prowincji, nie reprezentując bezpośrednio wyborców. Delegaci pochodzą z legislatyw prowincji, a skład delegacji musi odzwierciedlać siłę poszczególnych partii w prowincji.

W skład Rady dokooptowanych jest nie więcej niż 10 przedstawicieli Południowoafrykańskiego Stowarzyszenia Władz Lokalnych, wybieranych przez Komitet Wykonawczy z grupy reprezentantów 9 stowarzyszeń lokalnych rządów prowincji. Tak skompletowana Rada zapewnić ma udział w parlamencie lokalnym i prowincjonalnym przedstawicielom.

W parlamentaryzmie RPA stosuje się mandat wolny (deputowanych nie wiążą zobowiązania ani instrukcje wyborców, nie mogą być odwołani przed upływem kadencji). Delegatom i deputowanym przysługują takie same immunitety (materialny i dotyczący spraw cywilnych i karnych) i przywileje. Parlamentarzyści mają obowiązek uczestniczenia w posiedzeniach izby i komisji parlamentarnych, otrzymują za to wynagrodzenie, które obciąża Narodowy Fundusz Dochodów.

Członkowie obu izb mogą proponować tematy debat, przedstawić projekt uchwał, ustaw i poprawki do rządowych projektów ustaw.

W odróżnieniu od władzy wykonawczej, siedzibą parlamentu jest Kapsztad, choć istnieje możliwość zmiany miejsca przy zachowaniu specjalnych procedur.

    1. Zasady organizacji i funkcjonowania

Parlament działa w cyklach rocznych (sesjach). Obrady są otwarte dla publiczności. O ważności danego posiedzenia decyduje odpowiednie quorum (na posiedzeniach Zgromadzenia Narodowego 1/3 liczby deputowanych, a podczas głosowań nad ustawami ½ członków izby). Zgromadzenie obraduje od poniedziałku do piątku. Wyznaczone są także konkretne dni, kiedy przewidziane są interpelacje i zapytania do ministrów). Zwoływane są także tzw. nagłe debaty dotyczące nagłych wydarzeń. Z prośbą o wyznaczenie daty takiej debaty wychodzi do spikera partia.

Kadencja parlamentu trwa 5 lat, ale może być wcześniej skrócona. Skrócenie kadencji Zgromadzenia Narodowego oznacza skrócenie jednoczesne kadencji Narodowej Rady Prowincji. Jeśli Zgromadzenie Narodowe zostanie rozwiązane pozostawione mu są uprawnienia do wykonywania swoich funkcji, a wybory do nowego zgromadzenia odbyć się muszą w ciągu następnych 90 dni. Unika się w ten sposób pozostawienia państwa bez legislatury.

Każda z izb parlamentu ma swoje organy, ale mogą także tworzyć organy wspólne. Izby z reguły obradują oddzielnie. Wspólne posiedzenia zwoływane są jedynie w szczególnych przypadkach. Do najważniejszych organów i osób w parlamencie należą: prezydia, komisje, strażnicy i whipowie.

Prezydium Zgromadzenia Narodowego składa się ze spikera wybieranego na pierwszym posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego spośród deputowanych (wybory tajne prowadzone są przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego) i jego następcy. Obaj wybierani są na czas całej kadencji. Spiker cechować powinien się bezstronnością. W razie jego nieobecności, funkcje spikera przejmuje jego zastępca, a w razie gdy i tego nie ma, przewodniczący wszystkich komisji Zgromadzenia Narodowego.

Prezydium Narodowej Rady Prowincji składa się z wybieranych na pierwszym posiedzeniu przewodniczącego i dwóch zastępców (stałego i drugiego). Przewodniczący i jeden zastępca musza być wybrani spośród delegatów stałych. Drugi zastępca wybierany jest na okres jednego roku. Ponieważ następca jego musi pochodzić z innej prowincji, każda prowincja zapewniony ma wybór drugiego zastępcy izby wyższej.

Kompetencje spikera i przewodniczącego są podobne, należą do nich: kierowanie pracami izby, przewodniczenie posiedzeniom izby, zapewnieni porządku podczas obrad. W przypadkach określonych w konstytucji spiker zastąpić może prezydenta.

W obu izbach istnieje jeszcze funkcja „strażnika”, wzorowana na brytyjskich rozwiązaniach. W Zgromadzeniu Narodowym jest to funkcjonariusz porządkowy, a w Radzie jest to „mistrz ceremonii czarnej różdżki”. Prócz funkcji reprezentacyjnych, pełnią oni funkcje porządkowe (prowadzenie księgi obecności, usuwanie parlamentarzystów lub publiczności z sali obrad).

Każda partia polityczna w reprezentowana w parlamencie ma swojego strażnika dyscypliny partyjnej - Whipa. Whipowie reprezentuja interesy partii, dbają o frekwencje, dyscypliny podczas głosowań. Dwie największe partie w parlamencie kierowane są przez Głównych Whipów, a pozostałe przez starszych rangą whipów.

Bardziej skomplikowanie przedstawia się sprawa whipów w Radzie Narodowej Prowincji. Tu każda prowincja wybiera swojego whipa, który organizuje prace delegacji w prowicnji w Radzie. Poza tym każda partia wybiera swojego whipa, który kieruje pracą partii w tej izbie. Główny whip partii, która ma większość w izbie wyższej jest głównym whipem Rady.

Organami wewnętrznymi parlamentu są komisje, które spełniają coraz to większą funkcję w umożliwianiu uczestnictwa w procesie rządzenia przez obywateli (czyli przechodzenia z modelu demokracji przedstawicielskiej do partycypatywnej), ze względu na to, że prace komisji mają charakter otwarty. O składzie komisji decydują poszczególne izby według klucza partyjnego. Dąży się do tego, by w komisjach pracowali specjaliści.

Większość wśród komisji stanowią komisje stałe, pracujące przez cały czas trwania kadencji. Realizują one funkcję ustawodawczą parlamentu. Istotną rolę spełniają komisje ministerialne (resortowe) działające w Zgromadzeniu Narodowym. Składają się z reguły z 17 członków. Komisje te zajmują się sprawami ministerstw i także je kontrolują. Skupiają się nad pracą nad ustawami, co roku dokonują kontroli ministerstwa w zakresie wykonania budżetu. Mogą wzywać ministrów i innych członków rządu do składania sprawozdań ze swej pracy.

Istnieją także komisje nadzwyczajne powoływane w określonym ściśle celu i na konkretny czas.

Zakres prac w Narodowej Radzie Prowincji jest podobny, choć mniej rozbudowany. Parlament tworzy również wspólne komisje obu izb, a na mocy postanowień konstytucji może utworzyć komisję konstytucyjną.

    1. Funkcje Parlamentu

Z konstytucji RPA wynikają dwie podstawowe funkcje parlamentu:

Poza tymi funkcjami wymienić należy także: powoływanie i odwoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich, Genralnego Audytora, funkcjonowanie komisji parlamentarnych dot. prac ministerstw, powoływanie komisji parlamentarnych o charakterze śledczym i zatwierdzenie porozumień międzynarodowych.

Parlament spełnia tez funkcje kreatywne, ze względu na to, że Zgromadzenie Narodowe wybiera i powołuje spośród swoich członków prezydenta, a ten nominuje wiceprezydenta i ministrów także spośród deputowanych.

Przede wszystkim, jako reprezentant społeczeństwa parlament informuje obywateli o tworzonym prawie i polityce państwa.

National Assembly

National Council of Provinces

wg wyników wyborów

South African Local Government Associations (SALGA)

National Revenue Fund

poza przewodniczącym i innymi członkami prezydium

zapytania ustne: środy, pisemne: wtorki

reguluje to dokładnie konstytucja w sekcji 50

Speaker

Chairperson

the Serjeant-at-Arms

the User of the Black Rod

w ich skład może wchodzić 15-50 deputowanych

4



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prawo wyborcze w RPA, Prawo Konstytucyjne
Prawo konstytucyjne panstw obcych
Prawo konstytucyjne Przepisy akademickie Wydanie 1
Lapidarne kompendium przed egzaminem z przedmiotu, skrypty, notatki i inne, Prawo konstytucyjne
Prawo rzymskie - prawo osobowe, prawoznawstwo, polskie prawo konstytucyjne, Logika i wykładnia prawa
Prawo konstytucyjne& 03 2014
Na prawo konstytucyjne WB składają się następujące źródła prawa
Prawo konstytucyjne Łabno#
PRAWO KONSTYTUCYJNE I (wykłady)
Kazusy, Studia, II ROK, Prawo konstytucyjne
Zasady Konstytucji RP rozstrzygające o kształcie ustrojowym państwa, prawoznawstwo, polskie prawo ko
PK Sciaga stan nadzw, Prawo UMK 1 rok, prawo konstytucyjne
Trybunał Stanu, Prawo konstytucyjne
zasady subsydiarnosci i decentralizacji, prawo konstytucyjne

więcej podobnych podstron