Akcjologa pracy socjalnej

Akcjologa pracy socjalnej Dr A. Walczak

Wybrane cechy profesjonalnego działania

1. Świadome odwołanie się do wiedzy pedagogicznej, psychologicznej, filozoficznej, prawniczej „użytecznej” w pracy pedagoga

2. Łączenie wiedzy typu „wiem, że” z wiedzą proceduralną na typu „wiem jak” dla „wiem dlaczego” będącymi „wiedzą osobistą”(zdobyta w takcie pracy, cenimy ją sobie albo nie - czyli co jest ważne w naszej pracy a co nie)

3. wieloaspektowe spojrzenie na proces wychowania, opieki, pomocy, siebie samego i klienta oraaz wzajemne zawsze podmiotowe relacje

4. opracowanie indywidualnego kryterium akcjologicznego działania - pomocnego w preferencji własnej aktywności i w jej usensownieniu.

5. równoważenie w każdorazowym akcie aspektów, emocjonalnego, wyobrażeniowego, postulatywnego, racjonalnego - również w znaczeniu możliwego do zrealizowania i operacyjnego, działaniowego

6. uznanie w działaniu znaczącego czynnika sztuki (niepewności, ewentualnością, nieprzewidzialność problemu, zaskoczenie, niepowtarzalność sytuacji, intuicja)

7. konkretyzowanie się faktycznego (sensownego) obrazu działania podczas działania wyrażającego się:

- w samodzielnym badaniu własnej praktyki-konkretnych niestandardowych często

- w refleksyjnym analizowaniu praktyki (reflekcja „nad działaniem”, „w działaniu”, „dla działania”)

- modyfikacji działania, w których spożytkowuje się „wiedza własna” (dążymy aby było coraz lepsze)

Umiejętności stawiania pytań o to:

- co stanowi przedmiot wychowania, opieki, pomocy w ogóle i każdego z nich z osobna

- Jaka jest specyfika każdego z tych działań?

- Jakie jest ich znaczenie i dla kogo?

- Jakie wyróznić można ich każdorazowe konteksty?

W kulturze profesjonalnego działania stapiają się w jedno

2. kształtowanie przez niego własnego działania profesjonalnego

Ja pedagog jako ten „trzeci” czyli kto?, dla kogo?, wobec kogo?

„Kim jest pedagog” - chodzi o odkrycie, czy też ujawnienie i „rozjaśnienie” takiego sensu jego bycia pedagogiem, który wskazywałby na jego sensowność

To nie chodzi o poszukiwanie racji jego istnienia lecz o to co stanowi o jego specyfice, co pozwala jemu samemu odpowiedzieć na pytanie: Kim jest?

W pytaniu „Kim jestem?” nie podważam własnego bycia lecz w istocie pytam o nie - jakie ono jest?, jakie ona ma być? I jeśli ma być jakieś to ze względu na co takie ma być?

Staje się warunkiem tego, bym była sobą przy założeniu, że fundamentalnym pytaniem nie jest „co człowiek czynić powinien? Lecz czym\kim jestem?

Czego „trzymać się” w określeniu tego „kto jest kto?”

- deotologia pedagogicznego działania (gr. Deon) - to co powinno być , to ci niezbędne

- zbiór podstawowych obowiązków, norm, reguł, powinności (wartości)

- to etyka kładąca nacisk na obowiązki lub normy jako kryterium oceny wartości moralnej czynu\działania - etyka normatywna

- naczelna funkcja pełni pojęcie obowiązku, a nie jest w innych teoriach, pojęcie wartości, dobra, szczęsci lub cnoty

- najczęściej termin używany w obrębie etyki zawodowych

- ethos to tyle co „środowisko”, „ domostwo” pole życia wszelkiej istoty żywej

- to miejsce, w którym roślina może się rozwijać bez przeszkód osiągając jego pełnię - owocować

- odnosi się do podstawowego sposobu bycia człowieka w obszarze jego życia - dązenia do tego by życie było dobre

- moralność zaś jest czymś wtórnym i zasadzie się przede wszystkim na idei obowiązku normy i prawa

- główne zadanie, jakie stoi zatem przed pedagogiem będzie polegało na takim wniknięciu we własny spsób bycia padagogiem, które pozwoli na odkrycie, że „zakaz\nakaz są jedynie instrumentami w perspektywie o wiele bardziej podstawowego problemu, jakim jest spelnienie się człowieka

Etyczny wymiar bycia sobą pedagoga będzie polegał na:

- posiadaniu obowiązków wobec samego siebie i wobec wychowanka jako takiej samej osoby jak on

- wyznaczeniu działania z perspektywy dobra w oparciu o własną świadomość konieczności jego wyboru przez siebie samego z uwzględnieniem złożoności strukturalnej samej sytuacji wyboru, w którą wpisuje się ambiwalencja jako pewna jest stałość

- pole możliwości pedagoga wśród innych i dla innych - jako pedagog mogę coś lecz nie mogę czegoś co nie związane jest z moim miejscem

To taki, który ukierunkowany jest na realizację ustanowionego korpusu norm w zakresie bycia pedagogiem

- droga moralnych działań pedagogicznych wyznaczona zostaje wówczas przez etykę normatywną, którą zazwyczah pedagog „otrzymuje” od „zwierzchnika racji” do sluszności i sprawdzalności w powodzeniu w działaniu rychło może się przekonać.

- pedagog nie mając rozwiniętej wrażliwości akcjologicznej i nie będąc dojrzałym pod względem samodzielności w dokonywaniu wyboru w sytuacji dylematów moralnych, nie jest „wyposażony” w instrumenty potrzebne do odczytania znaczeń akcjologicznych jego własnych działań

- etyka osadzona na powinności zewnętrznej jest technokratyczna - zamiast uczyć myśleć według wartości uczy bez - myślenia

- bo to nie etyka ma uzasadniać samą siebie lecz człowiek - jego myśli i działania ja uzasadniają

- -postuluje aby etyka zwłaszcza w jej praktycznym wymiarze a nie tylko jako wiedza stała się jednak „sztuką celnych odsłonięć”

- wówczas też ma szansę stać się „sztukę tworzenia dobra”

Takie ujęcie etyki jest knsekwencją przesunięcia akcentów jej rozumienia z ujęcia normatywnego na sytuacyjny

Można w tym miejscu zaryzykować z stwierdzenia że:

- postulat normatywności etyki pedagogicznej wynika z „nieporadzenia sobie” z wielowymiarowością relacji pedagoga z wychowankami lub z bezsilności wobec niedostatków otaczającego go rzeczywistości wychowania, w którą wpisane są również niepewność co do słuszności własnych poczynań jako pedagoga jak również lęk lub obawa przed niesprostaniem bycia pedagogiem

- bycie sobą pedagoga jako bycie autentycznie w horyzoncie jego wrażliwości i dojrzałości akcjologicznej, o tyle staje się jego powinnością o ile dla niego samego jawi się jego wartość sama w sobie.

- rację ostateczną dla powinności wobec siebie samego będzie więc sama wartość bycia sobą

- Przekonanie o własnej powinności nie wynika z respektowania ogólnej normy czy chociażby wizji bycia sobą, ale jest aktem samowiedzy.

- Etyczny wymiar bycia sobą pedagoga poza normatywnością ani nie zwalnia go z kształtowania świadomości konsekwencji jako preferencji własnego bycia sobą jako wartości, ani też nie usprawiedliwia go za niepodejmowanie działań lub podejmowanie ich na włsny etyczny rachunek.

- Aby człowiek sam sięgał do źródeł własnej wrażliwości etycznej a zatem wrażliwości na drugiego człowieka bo to właśnie doświadczenie drugiego człowieka jest „źródłem doświadczenia dla ludzkiej samowiedzy etycznej” i która jest „doświadczeniem etycznym”.