Neuroleptyki

-stosowane w chorobach psychicznych różnego rodzaju

Podział:

I):

1. Klasyczne:

- pochodne fenotiazyny

- poch. butyrofenomu

- inne

2. Atypowe (kiedyś) - szerokospektralne i blokery dopaminy lub serotoniny

- klazepina

- olanzepina

- ryspenolion

- gertinolol

- zypresyndon

(teraz II gen. Leków neuroleptycznych)

II):

1)pochodne Fentoiazyny:

• chlorpromazyna

• promazyna

• tioridazyna

• flufenazyna

• perazyna

• perganazyna

2) poch. Tioksanteru

• chlorprotiksen

• flupentiksol

• klopentiksol

3) poch, butyrofenomu

• haloperidol

• droperidol

• trigluperidol

Typowe

• działania w zależności od dawki (↑ AKT, ↓USP)

• dz. niepożądane ↑

→ zab. Ze strony układy pozapiramidowego (parkinsonizm polekowy)

Neuroleptyka:

• działanie zobojętniające

• wpływ na sferę napędu psychoruchowego (uspokojenie w stanach pobudzenia, aktywność w stanach zahamowania

• cofanie sie ostrych i przewlekłych stanów psychotycznych

• zdolność neutralizowania objawów psychopatologii wywołanych przez śr. Psychodysleptyczne (np. LSD)

• oddz. na układ pozapiramidowy (gł. klasyczne)

• wyw. Wiele objawów wegetatywnych obwodowych i ośr.

• ↑ wydz. PRL

• ↓ wydz. gonadotropin przysadki

• wpływ depresyjny na wydzielanie GH i ACTH

• poprawa i łaknienia (chlorpromazyna, olenzepina)

• wywołują hipotermię (poch. Fenotiazyny)

• dz. p-wymiotnie (kiedyś u kobiet w ciąży chlorpromazyna)

• ↓ próg drgawkowy (poch. Fenotiazyny) - uwaga: chorzy z padaczką

• zahamowanie uporczywej czkawki (chlorpromazyna)

Mechanizm działania (klasycznych):

• blokowanie rec. D2

• blok Alfa1 adr. (chlorpromazyna)

• blok ukł. Choliergicznego (rec. M)

• hamowanie rec. SHT

• blok. Rec. H1

Chlorpromazyna = 1

słaba aktywność (< 1) :

• sulpiryd

• perazyna

• promazyna

• lewomepromazyna

• tiarydazyna

• chlorprotiksen

• protypenolyl

średnia aktywność (1 - 3) :

• chlorpromazyna

• klopentiksol

• triglupromazyna

duża aktywność (10 - 20):

• perfenazyna

• trigluperazyna

B. Duża aktywność (20 - 75):

• pimoziol

• rezerpina

• glugenazyna

• haloperidol

• trigluperidol

• benperidol

↓dz akt.

Lewomepromazyna tiorydazyna chlorpromazyna chlorprotiksen glugenazyna perfenazyna haloperidol pimozyd trigluperidol trigluperazyna

↑dz. uspokajającego

Działania niepożądane:

• zesp. Parkinosonoidalny

• dz. depresjogenne

• ↓ progu drgawkowego

• ortostat. ↓ ciśnienia

• zaburzenia rytmu serca

• zaburzenia wydzielania wewnętrznego (↑ PRL , ↓ ADH)

• zaparcia, nudności

• suchość bł. śl. Jamy ustnej, nosa

• leukopenia

• złośliwy zespół poneuroleptyczny:

- powikłanie terapii

- mechanizm najprawdopodobniej związany blokowaniem postsynaptycznych receptorów

D

- 1-2% ch.

- częściej młodzi mężczyźni

- haloperidol, glugenazyna → częściej

Objawy złośliwego zesp. poneurolept.:

- hipertermia (poch. ośr.)

- ↑ napięcia mięśni

- tachykardia

- tachypnoe

- ↑ potliwości

- zaburzenia świadomości

Leczenie:

- odstawić neuroleptyki

- zapewnić podstawowe funkcje życiowe

- agoniści dopaminy

- bromkryptyna

- amantadyna

- leki ↓ napięcie mięśni (dantrolen, benzodiazepieny)

UCIĄŻLIWE senność, stłumienie

osłabienie, zmęczenie

tycie

napięcie, niepokój

zaburzenia koncentracji

akatyzja (?)

ZNOSZONE depresja

przez ↓ popędu seksualnego

pacjentów ↓ pamięci

drżenie

spowolnienie

↓ ciśnienia

dyskinezy

zaburzenia ostrości wzroku

suchość w ustach

usztywnienie

Klozapina

• droga

• małe powinowactwo do D1, D2

• duże powinowactwo do SHT → blok. → ↑ uwalniania serotoniny

• selektywne na D4

• blokowanie receptorów Alfa1, Alfa2 adrenergicznych

• Blokowanie receptorów H1

• antagonista receptorów M

• działanie silnie hamujące na OUN (uspokajająco, przeciw psychotycznie)

• brak właściwości przeciw wymiotnych

• brak cos na układ pozapiramidowy

Działania nieporządane:

• spadek ciśnienia

• senność, zmęczenie

• sporadyczne napady drgawkowe

• !!! zmiany hematologiczne

• leukopenia

• granulocytopenia

• agranulocytoza

!! kontrola obrazu krwi

Przeciwwskazania:

• jaskra

• ch. układu krwiotwórczego

• zaburzenia funkcji wątroby i nerek

• padaczka

• przerost prostaty

• schorzenia układu krążenia

• zatrucia lekami, alkoholowe

• ciąża, okres karmienia

Interakcje:

• nie podawać z lekami wpływającymi na układ krwiotwórczy

• nie stosować z lekami (unikać):

- nasennymi

- anksjolitycznymi

- przeciw histaminowymi

- węglan litu (choroba dwubiegunowa)

Sulpizyd:

• selektywny antagonista D2

• w małych dawkach blokuje receptory presynaptyczne - ↑ uwalniania dopaminy

• w dużych dawkach hamuje receptory D pre- i postsynaptyczne

• właściwości neuroleptyczne i przeciwdepresyjne

• działanie przeciwwymiotne

Działania nieprządane:

• zaburzenia akomodacji

• reakcje alergiczne

• bezsenność

• pozapiramidowe zaburzenia motoryczne

• pobudzenie seksualne

Przeciwwskazania:

• nadwrażliwość

• silne pobudzenie psychomotoryczne z objawami agresywności

Risperidon:

• silne powinowactwo do receptorów D2, SHT2a, Alfa1, Alfa2, H1

• słąbe powinowactwo do M

Działania nieporządane:

• bezsenność

• pobudzenie

• lęk

• bóle głowy

• obniżenie koncentracji

• zaburzenia widzenia

• zaburzenia miesiączkowania

• wzrost masy ciała

Olanzepina