Ginekologia- wykład
TEMAT 1: Rak szyjki macicy. Kolposkopia
Nowotwory złośliwe u kobiet:
Sutek 18%
Szyjka macicy 12%
Rak endometrium 10%
Żołądek 9%
Czynniki ryzyka raka szyjki macicy:
wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego czyli przed 16 roku życia
współżycie z wieloma partnerami
współżycie z partnerami, którzy mają równocześnie stosunki z innymi kobietami
przewlekłe infekcje w obrębie dolnego odc. Narządu płciowego, zwłaszcza infekcje HPV o wysokim potencjale onkogennym
nałogowe palenie tytoniu
antykoncepcja doustna w połączeniu z nałogowym paleniem
czynniki dietetyczne prowadzące do obniżenia poziomu Wit. A, C i E
immunosupresja (HIV, po przeszczepie nerki) i inne bliżej nie poznane czynniki
Profilaktyka:
rozmaz cytologiczny- badania screening'owe!!!
hybrydyzacja DNA HPV ( Hybryd Cupture test)- badanie diagnostyczne
kolposkopia- badanie diagnostyczne
Diagnostyka raka szyjki macicy:
Badanie ginekologiczne
Cytoloia
Kolposkopia ewentualnie cerwikoscopia
Wycinek celowany
Ocena badania cytologicznego wg Papanicolau- to klasyfikacja historyczna, nie powinna być obecnie używana.
Ocena cytologiczna w systemie Bethesda:
czy materiał nadaje się do oceny
czy wynik jest prawidłowy czy nieprawidłowy
na czym polega nieprawidłowość ( np. dysplasia, infekcja, nowotwór itp.)
System ten przewiduje dwie grupy wyników:
LG SIL: zmiany niskiego stopnia( infekcja, mały stopień dysplasii)
HG SIL: zmiany wysokiego stopnia ( rak In situ)
Klasyfikacja CIN wg Richarda
CIN1- dysplazja małego stopnia
CIN2- dysplazja średniego stopnia
CIN3- dysplazja dużego stopnia LUB rak In situ
Obraz histologiczny raka szyjki macicy:
Rak nabłonkowy 85%
Rak gruczołowy
Rak jasnokomórkowy
Podział kliniczny raka szyjki macicy wg FIGO
/dotyczy tylko szyjki macicy/:
Ia: RAK z wczesną inwazją
Ia1: średnica do 7 mm, głębokość inwazji do 3mm
Ia2 średnica do 7mm, głębokość inwazji od 3 do 5mm
Ib: rak w pełni inwazyjny dotyczy tylko szyjki, makroskopowy
Ib1: do 4cm
Ib2: powyżej 4 cm
/ dotyczy nie tylko szyjki macicy/
II rak
IIa
IIb
III: naciekanie 1/3 dolnej pochwy i/lub naciekanie ścian miednicy
IIIa: rak nacieka również 1/3 dolą pochwy
IIIb: naciek nowotworowy osiąga ściany miednicy
IV: naciek na narządy
IVa
IVb
Leczenie:
Radykalne operacje
Chemioterapia
Radioterapia
Temat 2: Rak endometrium
Zapadalność 11.1/100 000 w Polsce
Rocznie 3000 zachorowań
Z tego 1/5 umiera czyli około 700 kobiet
Współczynnik umieralności: 2.7/100 000
Rak endometrium stwierdzany jest we wczesnych stadiach i jest to przypadkowe. 80 % zachorowań przypada na okres pomenopauzalny. Średni wiek zachorowania to 58 lat.
Najczęściej histologicznie jest to:
59,6% rak gruczołowy
21,7% rak gruczołowy z metaplazją
6,9% rak gruczołowo płaskonabłonkowy
5.7% rak jasnonabłonkowy
4.7% rak surowiczy gruczołowy brodawczakowaty
1.5% rak wydzielniczy
Terapia jest zindywidualizowana i „krojona na miarę”.
Sylwetka chorej na raka endometrium:
Otyłość <20kg
>20 kg
Nieródka
Wczesna menarche, późna menopauza
Cukrzyca, zespół Cushinga
Nadciśnienie
Wiek menarche a rak endometrium:
Im wcześniej menarche, tym większe ryzyko rozwoju raka endometrium:
- przed 12 r. ż. Ryzyko raka= 1,6
-przed 11 r. ż. Ryzyko raka= 3.9
- powyżej 15 roku życia nie wpływa na zachorowanie
Typ cyklu miesiączkowego:
Ryzyko rośnie u kobiet z wtórnym brakiem miesiączki i/ lub długimi nieregularnymi cyklami ( brak owulacji z następową estrogenową hiperstymulacją endometrium)
Wiek menopauzy:
Wzrost ryzyka u kobiet z późno występującą menopauzą
Ryzyko raka =1.7 dla kobiet, u których menopauza wystąpiła po 52r.ż. względem kobiet mających menopauzę przed 49 r. ż.
Wpływ późnej menopauzy na wystąpienie raka endometrium ujawnia się w długi czas po niej ( największe ryzyko raka w grupie kobiet chorych po 65r. ż., które miały menopauzę po 52 roku życia).
Rozrodczość
Częściej występuje u nieródek . ryzyko maleje wraz z ilością porodów ( przy 4 i więcej rr=0.7). obniżenie ryzyka wraz ze wzrostem rozrodczości większe dla kobiet chorych na r.e.