Terytorium

Pojęcie i rodzaje terytoriów

• terytorium to przestrzeń, w której działają ludzie

• rodzaje terytoriów z punktu widzenia prawa międzynarodowego: podlegające suwerenności poszczególnych państw, zależne, nie podlegające suwerenności żadnego państwa, niczyje

Terytorium państwowe

• jest to obszar powierzchni Ziemi odgraniczony od innych państw oraz podlegający jurysdykcji danego państwa

• trójwymiarowa przestrzeń, na którą rozciąga się suwerenność państwa

• znaczenie rozmiaru terytorium w prawie międzynarodowym

• terytorium państwowe nie musi tworzyć jednolitej całości (enklawa)

• zwierzchnictwo terytorialne

• szczególne ograniczenia zwierzchnictwa terytorialnego

Nabycie terytorium państwowego

• nabycie pierwotne i pochodne

• zmiany terytorialne a obywatelstwo ludności

Granice państwa

• płaszczyzna prostopadła do powierzchni kuli ziemskiej, która oddziela terytorium państwa od innych obszarów

• rodzaje granic: naturalne i sztuczne

• umowa międzynarodowa jako podstawa prawna ustalania granic

• etapy ustalania konkretnej granicy państwowej: ogólne określenie i opis granicy państwowej, delimitacja, demarkacja, oznaczenie przebiegu granicy: na lądzie, na rzekach, na mostach, na wody stojące

• system kontroli granicznej

Przestrzeń powietrzna

• zasada rozciągnięcia suwerenności państwowej ponad terytorium lądowe i wodne

• naruszenie przestrzeni powietrznej

• swobody lotnicze

• zasięg przestrzeni powietrznej

• Pojęcie i status statku powietrznego

• Wspólna polityka transportowa w zakresie transportu lotniczego UE

Terytoria nie podlegające suwerenności państw

• obszary podbiegunowe: Arktyka i Antarktyka

• morze pełne

• przestrzeń kosmiczna

Obszary morskie

obszary należące do terytorium państwa nadbrzeżnego	obszary nie należące do terytorium państwa nadbrzeżnego
wody wewnętrzne wody archipelagowe morze terytorialne	obszary podlegające częściowej jurysdykcji państwa nadbrzeżnego	obszary nie podlegające jurysdykcji żadnego państwa
		- strefa przyległa - wyłączna strefa ekonomiczna - szelf kontynentalny	- morze otwarte - obszar dna i podziemia morskiego

Międzynarodowe drogi wodne - cieśniny

• definicja i regulacje szczególne dotyczące ich wykorzystywania

• cieśniny czarnomorskie i cieśniny duńskie

Międzynarodowe drogi wodne - kanały

• sztucznie przekopane drogi wodne, łączące akweny morskie lub rzeki żeglowne

• zazwyczaj znajdują się na terytorium jednego państwa i mają status wód wewnętrznych

• zasady korzystania z kanałów reguluje prawo wewnętrzne danego państwa

• pewne kanały podlegają szczególnemu reżimowi międzynarodowemu, np. Kanał Sueski, Kanał Panamski, Kanał Kiloński

Międzynarodowe drogi wodne - rzeki międzynarodowe

• rodzaje rzek międzynarodowych

• dopuszczalna żegluga statków na długości całej rzeki, z wyłączeniem kabotażu

• zakaz dyskryminacji

• opłaty i cła inne niż te, które stanowią ekwiwalent za konieczne usługi związane z utrzymaniem danej drogi wodnej

• tzw. reguły helsińskie, ustalone w ramach konferencji ILA w 1966 r.

• cele wykorzystywania wód rzek międzynarodowych