Plan pracy licencjackiej
Wprowadzenie i cel pracy
Rola miedzi w ustroju
2.1. Niedobór miedzi
2.2. Nadmiar miedzi
2.3 Wpływ na układ immunologiczny
Źródła pokarmowe, wchłanianie, biodostępność
Zapotrzebowanie
Interakcje z innymi pierwiastkami
Rola miedzi w wybranych schorzeniach
6.1. Nowotwory
6.2.Reumatoidalne zapalenie stawów
W organizmie ludzkim oprócz siedmiu składników mineralnych, będących w większych ilościach, znajdują się również pierwiastki śladowe. Znaczenie tych pierwiastków jest ogromne, pomimo małych ilości, w których występują. Nie wszystkie mają dobroczynne działanie, niektóre są szkodliwe i trujące (ołów, rtęć, kadm). (Oberbeil Klaus,1996) Pokarmy zwierzęce i roślinne spożywane przez człowieka dostarczają odpowiedniej ilości pierwiastków śladowych pod postacią różnych związków chemicznych. Suplementy mineralne łatwo dostępne na rynku mogą zaburzać poziom związków mineralnych w organizmie, co w konsekwencji skutkowało będzie niedoborami, które objawiają się po latach. Pierwsze symptomy pojawiają się gdy organizm zużyje już wszystkie rezerwy tych pierwiastków. (Zyska Aleksandra,Ślęzak Andrzej,2006) Pierwiastki śladowe stosowane są również w kosmetyce, mają duże znaczenie w przebiegu procesów metabolicznych oraz w tworzeniu białek, hormonów i enzymów. Kremy wzbogacone o mikroelementy stosowane są w leczeniu dermatologicznym. Stosowana dieta obfita w mikroelementy będzie wpływać korzystnie na stan naszego zdrowia oraz skóry. (Dylewska-Grzelakowska Joanna,1999) Eksperymenty przeprowadzone na materiałach pobranych z gruczołu krokowego (komórki zdrowe i nowotworowe), pacjentów w średnim wieku 61 lat, podczas radykalnej prostatektomii, w Katedrze Urologii Miejskiego Szpitala im. Gabriela Narutowicza w Krakowie, dowodzą udziału pierwiastków śladowych, a w szczególności Mn,Fe,Cu i Zn w powstawaniu patologii na poszczególnych etapach rozwoju raka prostaty . ( A. Banas i inni,2010). Przeprowadzane są również badania stężenia pierwiastków śladowych w innych rodzajach nowotworów. Miedź- pierwiastek o którym będzie mowa w mojej pracy, jest bardzo ważnym mikroelementem w funkcjonowaniu organizmu. Występuje w postaci jonu Cu(II) oraz minimalnie jako Cu(I) Jest składnikiem około 30 enzymów i białek. Pełni funkcję warunkującą prawidłową pracę układu odpornościowego, jest związkiem nieorganicznym potrzebnym enzymom katalizującym rozkład reaktywnych form tlenu, bierze udział w wielu ważnych procesach życiowych w organizmie takich jak transport żelaza, kształtowanie kośćca, w procesie oddychania komórkowego, w procesie utwardzania kolagenu, keratynizacji włosów,syntezy melatoniny,wpływa na metabolizm lipidów i właściwości osłonki mielinowej włókien nerwowych. ( Witkowska Anna Maria,2007). Prowadzone badania wykazują, że poważne uwarunkowane genetycznie choroby -Wilsona i Menkesa są związane z metabolizmem miedzi w organizmie. Trwają badania również nad przeciwnowotworową aktywnością kompleksów miedzi, twierdzi się, że mogą mieć one dużo mniejsze skutki uboczne niż leki platyny stosowane w walce z rakiem.( Wang, Tuo; Guo, Zijian,2006). Najnowsze badania dowodzą również, że miedź pełni znaczącą rolę w modulacji aktywności receptora NMDA (bierze on udział w transmisji glutaminergicznej, a zaburzenia tej transmisji są zaangażowane w mechanizm powstawania zaburzeń nastroju). Zaburzenia magazynowania miedzi w organizmie są powiązane z powstawaniem depresji i innych objawów psychopatologicznych. (Siwek Marcin i inni,2005). Człowiek potrzebuje 1,5 mg do 4 mg Cu/dzień. Ilość wchłaniania miedzi zależy od diety, jednak zazwyczaj jest to 30-60% czyli około 0,3 do 1 mg Cu/dobę. Większa część miedzi jest jednak wtórnie wchłaniana z przewodu pokarmowego (z żółci, śliny, płynów dwunastniczych i trzustkowych,soku żołądkowego). W organizmie znajduje się w ilości 100 mg, która jest podzielona na 46 mg znajdujących się w kośćcu, 26 mg w mięśniach, w mózgu 9 mg i 6 mg we krwi. (Witkowska Anna Maria,2007,Kabata- Pendias Alina, Pendias Henryk 1999r.). Dostarczanie odpowiedniej ilości tego pierwiastka w codziennej diecie warunkuje stan dobrego zdrowia oraz rozwoju. Stopień wchłaniania miedzi zależy od organizmu, stanu zdrowia oraz reakcji z innymi pierwiastkami. Najlepiej przyswajalna miedź znajduje się w mleku oraz w młodych warzywach. Gorsze wchłanianie miedzi występuje u dzieci, osób starszych oraz u kobiet w ciąży dlatego osoby te powinny zwrócić szczególną uwagę na dobór odpowiedniej diety. W Polsce spożycie miedzi jest niewystarczające, wynosi około 0,88 mg Cu/dzień. (Kabata- Pendias Alina, Pendias Henryk 1999r.) Nadmiar miedzi w organizmie biedzie wywoływał m. in. takie objawy jak rozdrażnienie,niespokojność umysłu,depresję, agresywność czy łamanie się włosów a w cięższych przypadkach może dojść nawet do obłędu czy paranoi. (Pietyra- Rufin Stanisława, 1994r.) Natomiast niedobór spowoduje m. in. nieprawidłową budowę kości , nieprawidłowy metabolizm cholesterolu i glukozy,anemię. (Witkowska Anna Maria,2007) Celem mojej pracy będzie przegląd literatury pod kątem wpływu miedzi na funkcjonowanie organizmu, stanów patofizjologicznych będących skutkami niedoboru i nadmiaru tego pierwiastka w organizmie oraz wyników badań stosowania miedzi w leczeniu wybranych schorzeń.
Piśmiennictwo:
Banas A.,Kwiatek W.M., Banas K., Gajda M., Pawlicki B., and Cichocki T.:Correlation of concentrations of selected trace elements with Gleason grade of prostate tissues,J Biol Inorg Chem. 2010 September; 15(7): 1147-1155.
Dylewska-Grzelakowska Joanna: Kosmetyka stosowana, Wsip,Warszawa 1999r.,str.146
Kabata-Pendias Alina, Pendias Henryk:Biogeochemia pierwiastków śladowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999r.
Oberbeil Klaus: Mikroelementy-pierwiastki życia, Interart, Warszawa 1996r., str.58
Pietyra-Fufin Stanisława: Jak można wyzdrowieć. Leczenie mikroelementami, witaminami i prawidłowym żywieniem. Agencja wydawnicza Comes,1994r.
Siwek Marcin, Wróbel Andrzej , Dudek Dominika, Nowak Gabriel, Zięba Andrzej :Udział miedzi i magnezu w patogenezie i terapii zaburzeń afektywnych 911, Psychiatria Polska 5/2005
Wang, Tuo; Guo, Zijian :Copper in Medicine: Homeostasis, Chelation Therapy and Antitumor Drug Design, Current Medicinal Chemistry, Volume 13, Number 5, March 2006 ,pp. 525-537
Witkowska Anna Maria: Wpływ żywienia na wybrane parametry odpowiedzi immunologicznej i stężenie pierwiastków antyoksydacyjnych w niektórych chorobach,Akademia Medyczna w Białymstoku, Białystok 2007r.,21-22,37.
Zyska Aleksandra ,Ślęzak Andrzej: Żywienie człowieka i metabolizm,Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej,2006r.