Konflikt to zjawisko powszechne, nieuchronnie związane z życiem społecznym.

Pojęcie konfliktu można rozpatrywać w różnych aspektach np. jako proces, w którym jednostka lub grupa dąży do osiągnięcia własnych celów przez wyeliminowanie, podporządkowanie sobie bądź zniszczenie jednostki lub grupy dążącej do celów podobnych lub identycznych.

Konflikt w przeciwieństwie do różnicy zdań charakteryzuje się tym, że jego uczestnicy są nieprzejednani, niezdolni do innego punktu widzenia, argumentują niezrozumiale, a w porównaniu ze znaczeniem sprawy angażują się nadzwyczaj emocjonalnie i ostro reagują.

Mieszkańcy Europy różnią się między sobą wieloma cechami, z których najistotniejsze to: przynależność państwowa, przynależność do grupy narodowościowej lub etnicznej, język oraz religia.

Dopóki wszyscy respektują obowiązujące prawa, różnorodność jest źródłem bogactwa kulturowego.

W większości krajów europejskich większe i mniejsze grupy ludności współistnieją w warunkach pokojowych. Istnieją jednak wyjątki. W kilku obszarach Europy toczy się bądź toczyło w ostatnich latach kilka poważnych starć zbrojnych.

KONFLIKT W IRLANDII PÓŁNOCNEJ

Konflikt w Ulster w Irlandii Północnej. Od lat toczy się tam spór nie tylko o podłożu terytorialnym, ale przede wszystkim religijnym między Katolikami, a Protestantami.

Od 1959 r. trwa wewnętrzny konflikt w Irlandii Północnej. Zrodził się on na tle dążenia ludności katolickiej ( 38% ) do zjednoczenia z Republiką Irlandii. Przeciwko temu opowiada się większość protestancka ( 43% ); lojalna wobec rządu Wielkiej Brytanii. Wydarzenia te wywołały walki między IRA ( Irlandzką Armią Republikańską ), a UFF ( Bojownikami o wolność Ulsteru ) i UVF ( Ochotniczymi Siłami Ulsteru ).

Przede wszystkim konflikt w Ulster w dużej części został spowodowany polityką Wielkiej Brytanii i prześladowaniami katolickiej mniejszości.

Protestancka większość, poprzez wydawanie odpowiednich aktów prawnych, dyskryminowała katolików, praktycznie we wszystkich dziedzinach życia społecznego.

Trudności w zdobyciu pracy, niemożność utrzymania rodzin, inne traktowanie przez wymiar sprawiedliwości, niesprawiedliwe prawo wyborcze, dwa odrębne systemy oświatowe nie poprawiały nastrojów mniejszości katolickiej.

Na mocy porozumienia z 10 kwietnia 1998 roku (tzw. Porozumienie w Wielki Piątek) Ulster otrzymał autonomię, ustanowiono wspólne rządy katolików i protestantów oraz założono rozbrojenie terrorystów.

W lipcu 2005 IRA ogłosiła koniec walki zbrojnej. Rozbrojenie zakończono we wrześniu 2005, akcję potwierdziła Międzynarodowa Niezależna Komisja Rozbrojeniowa.

IRA zadeklarowała używanie wyłącznie pokojowych metod w dalszej walce o zjednoczenie Irlandii.

W ciągu ostatnich 30 lat konflikt w Irlandii Północnej pochłonął życie około 3700 osób.

KONFLIKT W BYŁEJ JUGOSŁAWII

Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii (SFRJ) obejmowała sześć republik: Bośnię i Hercegowinę, Chorwację, Macedonię, Czarnogórę (Montenegro), Serbię i Słowenię. Od 1953 roku prezydentem SFRJ (Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii) był przywódca Komunistycznej Partii Jugosławii Josip Broz Tito. Po jego śmierci w maju 1980 roku, kraj pogrążył się w narodowościowym, politycznym i ekonomicznym kryzysie. Rosły nacjonalistyczne i etniczne napięcia, z którymi następcy prezydenta nie potrafili sobie poradzić. W roku 1991, trzy z sześciu republik tworzących Jugosławię, jednostronnie ogłosiły niepodległość po przeprowadzonych wcześniej referendach - Republika Chorwacji i Słowenii (25 czerwca), Republika Macedonii (17 września), a 3 marca 1992 roku, suwerenność ogłosiła również Republika Bośni i Hercegowiny. Republika Serbii zdecydowanie potępiła te decyzje i w 1992 roku, w połączeniu z Czarnogórą ogłosiła powstanie Federalnej Republiki Jugosławii.

Po rozpadzie Jugosławii, w byłych republikach które są zróżnicowane pod względem etnicznym i wyznaniowym wybuchły krwawe konflikty. W 1991 roku Armia jugosłowiańska, zdominowana przez Serbów, zaatakowała Słowenię. Następnie, po krótkich walkach, wojna przeniosła się do Chorwacji. Na początku 1992 roku również w Bośni i Hercegowinie wybuchła krwawa wojna, która zakończyła się w 1995 roku po podpisaniu porozumienia pokojowego w Dayton. W 1991 roku, Albańczycy zamieszkujący Kosowo (okręg autonomiczny Serbii) zażądali niepodległości co wywołało konflikt serbsko-albański, który narastał doprowadzając do wybuchu walk w 1998 roku. Konflikt w Kosowie zakończyła interwencja NATO i porozumienie pokojowe podpisane w 1999 roku.

PROBLEM ROMÓW W EUROPIE

Romowie są obecni w Europie od co najmniej XIV wieku.

Z początku budzili sympatię i zaciekawienie. Później już tylko niechęć i odrzucenie. Niechęć i prześladowania były z kolei jedną z przyczyn izolacji tej grupy od otoczenia, tendencji do nomadyzmu i migracji oraz utrzymywania własnej, zamkniętej dla innych, odrębności kulturowej.

Romowie stanowią obecnie największą mniejszość narodową w Europie,

liczącą około 12 mln osób.

Podstawowe problemy Romów, utrudniające życie bez konfliktów z

otoczeniem wynikają między innymi z:

- prymatu struktury władzy plemiennej nad systemem prawnym i

państwowym.

- hermetyczności opartej na dualizmie Cyganie kontra "gadzie".

- małżeństw nieletnich.

- macierzyństwa nastolatek (bardzo często według polskiego prawa

mamy do czynienia po prostu z pedofilią).

- co prowadzi do rezygnowania młodych Romów z systemu edukacyjnego.

- specyficzną rolą i wizerunkiem kobiety (w tym narzucanie kobietom

obowiązkowego i bardzo charakterystycznego stroju).

Kultura i obyczajowość Romów nie dają się pogodzić z

zasadami panującymi w cywilizowanym państwie europejskim.

Problem pierwszy to zatrważająco niski poziom edukacji romskiej społeczności.

Kwestia edukacji jest priorytetem. Jakkolwiek w starszym pokoleniu powszechny jest analfabetyzm, regularną nauką objęte jest już około 70 % dzieci polskich Romów. Niestety, w niektórych społecznościach zdecydowana większość dzieci nie realizuje obowiązku szkolnego. Romowie z reguły nie posyłają dzieci do przedszkoli ani do „klas zerowych”. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest brak środków finansowych na opłacanie edukacji przedszkolnej, zakup podręczników i pomocy szkolnych. Ponad to dzieci często odstrasza od szkoły nieprzychylność ze strony nie-romskich rówieśników.

Problem drugi dotyczy rodziny i polityki socjalnej.

Wśród Romów wciąż funkcjonuje wielodzietny model rodziny, inaczej niż u Europejczyków, gdzie odnotowuje się spadek liczby narodzin. W krajach UE krytykowany jest także wczesny wiek zawierania małżeństw (panna młoda ma zwykle 13-14 lat, pan młody - 15-16). Rzadko zdarza się, by Romowie wstępowali w związek z nie-Romem.

Zła sytuacja materialna oraz wysoki wskaźnik bezrobocia, to kolejne problemy romskiej społeczności. Instytucje państwowe wdrażają rozmaite programy, których celem jest poprawa sytuacji Romów. Jednakże bardzo często sami zainteresowani zdają się lekceważyć swoje trudne położenie. Jako niewykwalifikowani pracownicy nie znajdują pracy ani w rolnictwie, ani w przemyśle. Dlatego są zmuszeni do wędrówki za chlebem.

Asymilacja ludności romskiej będzie zależeć przede wszystkim od zmian w polityce oświatowej i polityce rynku pracy poszczególnych krajów, ale także od chęci asymilacji i przejmowania przez nią samą standardów społecznych.

Z przytoczonych przeze mnie nieco wyżej przykładów wynika, iż źródła konfliktów o zasięgu lokalnym są bardzo różnorodne. Najczęściej jest to rywalizacja o podłożu etnicznym, a także narodowościowym, co niejednokrotnie łączy się również z różnicami na tle religijnym [dotyczy to m. in.: Irlandii Północnej czy też dawnej Jugosławii).

Lokalny sposób rywalizacji jest najczęściej związany ze zjawiskami kulturowymi a także społecznymi, Konflikty trwają często przez okres życia kilku pokoleń, a swoje źródło biorą wiele stuleci do tyłu. Ich geneza zależy od znaczącej liczby indywidualnych i zmiennych czynników, charakterystycznych dla określonego terenu, a także ludności, stąd też każdy spór czy konflikt o charakterze zbrojnym należy analizować i opisywać osobno i dokładnie.

---