ROLA UKŁADU KRZEPNIĘCIA I FIBRYNOLIZY

Hemostaza - zespół procesów fizjologicznych, które zapewniają sprawne hamowanie krwawień po uszkodzeniu ściany naczynia krwionośnego, szczelność łożyska naczyniowego i płynność krwi krążącej.

Elementami hemostazy są :

1. Ściana naczyń krwionośnych, a w szczególności śródbłonek

2. Płytki krwi i inne elementy morfotyczne (monocyty, granulocyty, erytrocyty)

3. Układ krzepnięcia i fibrynolizy

- osoczowe czynniki krzepnięcia

- inhibitory czynników krzepnięcia

- inhibitory i aktywatory fibrynolizy

Płytki krwi:

1. Tworzą pierwotny czop płytkowy w miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyniowego

Wiążą się ze składnikami warstwy podśródbłonkowej poprzez swoje receptory powierzchniowe.

2. Uczestniczą w reakcjach krzepnięcia krwi

Pobudzone płytki eksponuja na swojej powierzchni fosfolipidy o właściwościach pro koagulacyjnych (fosfatydyloserynę, fosfatydyloetanoloaminę) niezbędne do aktywacji czynnika X i protrombiny.

3. Aktywacja płytek powoduje uwolnienie czynnika V z ziarnistoci płytek i przeniesienie go na powierzchnię płytki, gdzie pełni rolę receptora dla czynnika X

Układ krzepnięcia i fibrynolizy

Układ ten obejmuje:

1. Hemostazę pierwotną

2. Hemostazę wtórną

3. Fibrynolizę

HEMOSTAZA PIERWOTNA

Angażuje naczynia i płytki, trwa 3-5 minut, kończy się wytworzeniem czopu płytkowego w miejscu uszkodzenia naczynia.

Hemostaza pierwotna dzieli się na trzy etapy:

1. Adhezja płytek - czyli przyleganie płytek do odsłoniętego w wyniku uszkodzenia ściany naczynia kolagenu

2. Aktywacja płytek - wiąże się ona ze zmiana kształtu płytek, nasileniem syntezy TXA2, stymulującego agregację płytek, uwalnianiem składników ziarnistości płytek (ADP, serotoniny), zmianą konformacji receptora płytkowego GPIIb/IIIa, a tym samym ekspozycją miejsc wiażących dla fibrynogenu.

3. Agregacja płytek - powstaje „wiotki czop płytkowy” wypełniajacy miejsce uszkodzenia naczynia.

HEMOSTAZA WTÓRNA (krzepnięcie)

Prowadzi do przejścia rozpuszczalnego białka osocza fibrynogenu w sieć przestrzenną fibryny wzmacniającej czop płytkowy, trwa 5-10 minut. Tworzy się skrzep ostateczny.

Przejście fibrynogenu w fibrynę zachodzi pod wpływem trombiny. Trombina czyli czynnik IIajest wytwarzana ze swojego prekursora - protrombiny (czynnik II) przez tzw. Kompleks protrombinazy do którego powstania i aktywacji prowadzą dwa tory reakcji enzymatycznych:

1. Zależny od czynników kontaktu (dawniej „szlak wewnątrzpochodny)

2. Zależny od czynnika tkankowego (dawniej „szlak zewnątrzpochodny uważany obecnie za odgrywający kluczową role w inicjowaniu krzepniecia krwi)

Większość czynników krzepnięcia i fibrynolizy jest białkami o krótkim okresie półtrwania syntetyzowanymi w wątrobie. Syntetyzowane są w formie nieaktywnej. Część z nich jest glikoproteinami zależnymi od witaminy K (zależna od witaminy K jest karboksylacja nieaktywnego proenzymu w watrobie)

SCHEMAT KASKADY KRZEPNIECIA

Struktura fibrynogenu

Jest glikoproteiną o okresie półtrwania 90 godzin. W skład cząsteczki fibrynogenu wchodzą:

1. Pary trzech rodzajów łańcuchów alfa, beta, gama

2. Trójniciowe alfa-helisy, zwinięte w superhelisę

3. Środkowy, kulisty region cząsteczki zawierający firbynopeptydy A i B

Trombina wytwarzana z nieaktywnej protrombiny hydrolizuje 4 wiązania peptydowe między arginina i glicyną, znajdujące się w środkowym regionie cząsteczki.

FIBRYNOLIZA

Zespół mechanizmów ograniczających narastanie czopu hemostatycznego. Trwa od 48 do 72 godzin.

Jest przeciwwagą procesu krzepnięcia krwi. Jego istotą jest rozpuszczenie wewnątrznaczyniowego skrzepu płytkowo-fibrynowego i utrzymanie drożności naczyń.

W UKŁADZIE HEMOSTAZY MUSI ISTNIEĆ RÓWNOWAGA POMIĘDZY UKŁADEM KRZEPNIĘCIA A UKŁADEM FIBRYNOLIZY.

Układ fibrynolityczny składa się z:

1. Plazminogenu

2. Aktywatorów przekształcających plazminogen w aktywny enzym - plazmine

3. Inhibitorów plazminy i aktywatorów plazminy.

Produkty degradacji fibrynogenu FDP

1. Wielkocząsteczkowe FDP o właściwościach antykoagulacyjnych

2. Drobnocząsteczkowe FDP zwiększające przepuszczalność naczyń włosowatych, działające chemotaktycznie dla leukocytów.

Produkty degradacji fibryny

D-dimery - są to ostateczne produkty degradacji fibryny. Wzrastają w :

1. Zespole wykrzepiania wewnątrznaczyniowego

2. Zatorze tętnicy płucnej

3. Żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej

INHIBITORY PROCESÓW KRZEPNIĘCIA (NATURALNE ANTYKOAGULANTY)

Większość syntetyzowana przez wątrobę, nieliczne przez komórki śródbłonka. Ich rola polega na wiązaniu i inaktywacji jednego lub kilku aktywnych czynników krzepniecia. Należą tutaj:

1. Inhibitory proteaz serynowych

2. Antytrombina III

3. Drugi ko faktor heparyny

4. Swoisty inhibitor czynnika tkankowego

5. Antykoagulacyjny układ białka C

6. Alfa-2-makroglobulina

Antytrombina III jest głównym inhibitorem krzepnięcia. Odpowiada za 75% aktywności antytrombinowej. Syntetyzowana jest w wątrobie

---