FABP ang. fatty acids binding proteins

(białka wiążące kwasy tłuszczowe)

- FABP to niskocząsteczkowe polipeptydy (masa 14-15 kDa, ok. 130 aminokwasów) cytozolowe odpowiedzialne za wewnątrzkomórkowe wiązanie kwasów tłuszczowych

- występują we wszystkich komórkach, które pobierają, produkują lub uwalniają kwasy tłuszczowe

- ekspresja genów dla FABP jest modulowana przez kwasy tłuszczowe

- wyróżnia się co najmniej 8 typów, które różnią się funkcja i powinowactwem do kwasów tłuszczowych:

wprowadza kwasy tłuszczowe do β-oksydacji w celu uzyskania energii

H-FABP jest bardzo wczesnym markerem martwicy mięśnia sercowego, gdyż wzrost stężenia tego markera pojawia się w osoczu już po 30-210 min. od wystąpienia objawów

wprowadza kwasy tłuszczowe do szlaku syntezy ceramidu, z którego powstanie sfingomielizna i inne lipidy złożone

funkcja taka jak typu mózhowego

jest markerem uszkodzeń komórek jelita cienkiego (uwalniane wtedy z uszkodzonych komórek i wykrywane w osoczu i moczu)

wprowadza kwasy tłuszczowe do β-oksydacji w celu uzyskania energii

przenosi kwasy tłuszczowe na FATP, co umożliwia ich uwolnienie do osocza

wykazuje duże powinowactwo do skoniugowanych kwasów żółciowych (jelito kręte jest miejscem resorpcji kwasów żółciowych)

- jedna cząsteczka białka wiąże dwie cząsteczki kwasu tłuszczowego

- FABP decydują o prędkości pobierania wolnych kwasów tłuszczowych z osocza przez komórkę

- FABP preferują kwasy nienasycone (za wyjątkiem FABP typu jelitowego)

- powinowactwo zwiększa się wraz ze wzrostem hydrofobowego charakteru kwasu tłuszczowego

- wykazują większe powinowactwo do kwasu oleinowego i arachidonowego niż palmitynowego

FATP (fatty acids transporter proteins) - białka przenoszące kwasy tłuszczowe, działają jako przenośnik dwukierunkowy; w okresie poresorbcyjnym przenoszą kwasy tłuszczowe do komórek (np. adipocytów), a w okresie międzyposiłkowym w odwrotnym kierunku