Wiedza pozanaukowa: Tradycyjna, zwyczajowa Oparta na obyczajach, religii Skupia się na moralności i systemie wartości Stabilna, oparta na zmiany Wartościuje Wiedza pochodząca z doświadczenia życiowego Podstawa - indywidualne lub zbiorowe doświadczenia życiowe Wartość informacji zależy od: Stanu emocjonalnego Zasobu informacji o postrzeganym obiekcie Zrozumienia bodźców docierających do receptorów Światopoglądu wiedza zdroworozsądkowa - mieszanka tych co powyżej predestynuje do wypowiadania się w sposób zdecydowany osoby szybko znajdują wyjaśnienia, wytłumaczenia cieszy się popularnością bo: ludzie chcą szybko usłyszeć wytłumaczenie tego co widzą ludzie nie wymagają wyraźnego oddzielenia fikcji od rzeczywistości Wiedza potoczna, a wiedza naukowa każdy ma jakąś wiedzę o świecie na świat patrzymy z własnej perspektywy wiedza potoczna tworzy się przez wymianę doświadczeń wiedza społeczna ukryta jest w przysłowiach wiedza potoczna: nabywana samoistnie ograniczony zasięg obserwacji emocje, wartościuje ,uogólnia jest pełna stereotypów Źródła wiedzy pozanaukowej zaspokajają naszą ciekawość, ale nie dają podstaw do prognozowania i podejmowania skutecznego działania - to daje wiedza naukowa. Wiedza naukowa odwołuje się do wyjaśniania przez konkretne teoria uczonych obowiązują trzy główne reguły 1.określenie problematyki 2.staranne zbieranie danych odróżnianie twierdzeń opartych na faktach od tych, które są tylko domysłami jest neutralna nie wartościuje Problemy natury metodologicznej Naukowe źródła wiedzy o społeczeństwie Empiryczność - wiedza pochodząca z badań co nie znaczy, że nie ma w niej teoretyzowania Systematyczność - jak będziemy badać - opis taki, żeby badanie było powtarzalne i przynosiło podobne, zbliżone lub takie same wynik Poszukiwanie przyczyn - „dlaczego jest tak, a tak?” - poznawanie przyczyn może zapobiec zjawisku. Założenie, że przyczyną są zjawiska naturalne, a nie nadprzyrodzone Tymczasowość - wnioski podlegają dyskusji lub odrzuceniu Obiektywizm - przedstawienie wizerunku badanego przedmiotu w sposób wierny - eliminowanie przekonań RODZAJE OBSERWACJI: 1. Bezpośrednia Pośrednia badający oprócz zbierania danych badacz nie zbiera danych i nie ma ma możliwość sprawdzenia wpływu na ich powstanie wiarygodności tych danych 2 Kontrolowane i miekontrolowana prowadzona w oparciu o bez narzędzi, też planowa, określone narzędzia ale przeprowadzona systematyzujące swobodnie 3. jawna i ukryta obserwowani wiedzą, że są nie wiedzą, że są obserwowani przedmiotem obserwacji nie są dokładnie poinformowani o celach badań i ich przedmiocie Przesłanki do konstruowania kategorii obserwacji: każde zachowanie występuje w kontekście sytuacyjnym właściwym dla danego systemu społeczno - kulturowego każda obserwowana sekwencja zachowań ma swoją przyczynę w określonych czynnikach sytuacyjnych obserwowane działanie wiąże się najczęściej z pozycją społeczną człowieka zachowanie w sytuacji społecznej poprzedzone jest subiektywną oceną tej sytuacji.

Przeszkody w zdobywaniu wiedzy o społeczeństwie specyficzne właściwości przedmiotu badań zachowanie ludzi jest niemożliwe do przewidzenia obserwowani ludzie jeśli o tym wiedzą zachowują się sztucznie przekonania badacza uzależnione od przedmiotu badania niedopuszczalne są badania eksperymentalne w których ktoś może ucierpieć przedmiot badania może ulec zmianie pod wpływem procesu badawczego problemy natury metodologicznej spory o to co badać skrajny indywidualizm świat społeczny składa się z całości i jednostek realnie istnieją tylko jednostki całości są sumą jednostek, a właściwości wynikają z określonych cech ludzi i ich działań aby wyjaśnić właściwości całości należy wyjaśnić właściwości jednostek skrajny holizm Spory o to jak badać jaka metoda jaka technika i narzędzia jak weryfikować wyniki cechy badacza ideologiczne nastawienie traktowanie własnych wniosków jako empirycznych uleganie wpływom oddziaływanie badacza trudność pogodzenia chęci poznawania z chęcią zmieniania formułowanie wniosków nie będących konkluzją Dążenie do obiektywności eliminowanie trudności być świadomym procesu badawczego nie wartościować realizować rzetelnie i uczciwie wnioski formułować jasno i czytelnie - unikać stwierdzeń nieprecyzyjnych podejmować się badań do których mamy przygotowanie nie ulegać oczekiwaniom sponsora Koncepcja badania 1.problemy odnoszące się do społecznej rzeczywistości badacze chcą rozstrzygnąć 2.Jaki jest wkład problemów i ich hierarchia 3.Czy badacz może sformułować próbne rozwiązania tych problemów 4.Jaki jest stosunek problemów i ich rozwiązań do teorii i wyników innych badań naszego problemu 5.Jaki jest stosunek do działań realizujących nasze cele praktyczne? (jaka będzie ocena społeczna w tym zakresie?) 5.Jakie jest uzasadnienie przeprowadzenia badania OBSERWACJE Obserwacja - to postrzeganie planowe; gdy zauważyłem coś niechcący, postrzegłem tylko; gdy wypatrywałem by zauważyć- zaobserwowałem proces gromadzenia informacji o danym zjawisku bez ingerencji w jego przedmiot. Dzięki obserwacji poznajemy zjawiska w ich naturalnym przebiegu. Cechy obserwacji jako metody badawczej: premedytacja - obserwacja przeprowadzona jest w celu rozwiązania ściśle i w pełni określonego zadania sformułowana dokładnie i szczegółowo. 2. planowość - pozwala wykluczyć luki w obserwacji i pozwala skoncentrowaćsię na tym co najważniejsze i najbardziej istotne w zamierzonych badaniach 3. celowość - dzięki, której uwaga skupia się tylko na interesujących go zjawiskach 4. aktywność - obserwator nie rejestruje wszystkich spostrzeżeń jakie docierają do niego lecz dokonuje selekcji, wykorzystuje tylko to co jest ważne dla niego 5.systematyczność- obserwacja nie może być postrzeganiem przypadkowym dokonującym się jednorazowo, ale powinna trwać ciągle i być, przeprowadzona wg. Schematów. Metoda obserwacji a zamierzenia badawcze: celem może być wyłącznie opis występujących w określonym systemie zachowań i form interakcji społecznych bez uogólnień. badanie może służyć analizie zależności empirycznych między określonymi sekwencjami zachowań a warunkami sytuacyjnymi. ambicją badacza może być nie tylko opis zachowań, lecz także ich teoretyczne wyjaśnienie przez ukazanie przesłanek oraz następstw tychże zachowań.

Pojęcia Zmienna kilka podstawowych cech , które nam konstytuują problem społeczny. Właściwość empiryczna mająca dwie lub więcej wartości np. płeć K/M, klasa społ niż, śr, wyż Zmienne zależne - to ta, którą badacz chce wyjaśnić Zmienne niezależne - to ta za pomocą której badacz chce wyjaśnić zmiany wartości zmiennej zależnej Zmienne kontrolne - wykorzystywane do sprawdzenia czy obserwowany związek pomiędzy zm. zal i zm. niezal. Nie jest związkiem pozornym Zmienne ciągłe nie mają najmniejszej jednostki np. długość Zmienne dyskretne posiadają wartość minimalną np. pieniądze, ilość dzieci Zmienna dychotomiczna ma tylko dwie wartości Wskaźnik może być to cecha, zdarzenie zjawisko, wszystko co wskazuje cechę ETAPY PROCESU BADAWCZEGO 1.wstępne formy (czy dane zjawisko zachodzi, jak zachodzi, dlaczego zachodzi) 2.eksplikacja problematyki badawczej (wyjaśnienie techniki badawczej, musimy wykazać powiązanie do innej płaszczyzny ⇒ problem badawczy ⇒ Moc naszego problemu ) 3.wybór i uzasadnienie hipotez badawczych ( NIE MOŻE BYĆ PYTANIEM powinna spełniać pewne warunki - odnosić się do tematu, powinna posiadać uzasadnienie, powinny być poddane warunki sprawdzalności) 4.operacjonalizacja problematyki badawczej ( przełożenie naszych pojęć na proces operacjonalizacji, wskaźniki) 5.wybór metod i technik badawczych ( w jaki sposób zmieniać materiał do badań, odwołanie się do bazy źródłowej, co pozwala nam na stworzenie metod i technik) 6.przygotowanie narzędzi badawczych ( test istotności, zbiór jak największej liczby obserwacji) 7.pilotaż badań 8.dobór próby ( ustalamy gdzie będziemy badać i kogo) 9realizacja badań ( zrealizowanie badania na dany temat) 10.weryfikacja zebranego materiału empirycznego ( pogrupowanie, poukładanie ankiet) 11.przygotowanie materiałów do analizy statystycznej 12.analiza danych ( jak analizujemy nasze badania) 13.pisanie końcowego raportu z badań ( opis każdego elementu, kogo dotyczy, kiedy był przeprowadzony, hipotezy Obserwacja systematyczna - metody są stosowane gdy kategorie systematyzacji są strukturalnie uporządkowane i dotyczą określonych sekwencji zachowań w sytuacjach spol. Obserwacja niesystematyczna - mają miejsce w mało usystematyzowanych kategoriach. Stopień usystematyzowania obserwacji, zależności: od rodzaju pytań badawczych zróżnicowanie modelu teoretycznego i stanowiącej element tego modelu zweryfikowanej empirycznie wiedzy o systemie społeczno- kulturowym, który ma być przedmiotem badania. Eksperyment wymaga większej wiedzy teoretycznej niż obserwacja terenowa i jest możliwy w małych grupach. Obserwacja uczestnicząca i nie uczestnicząca zależy od: praktycznych możliwości znalezienia się w sytuacji, o którą chodzi a ponadto od wiedzy teoretycznej o badanej społeczności.

ANKIETY POCZTOWE ZALETY - niski koszt - obniżenie błędu statystycznego - większa anonimowość - udzielanie przemyślanych odpowiedzi i możliwość konsultacji - dostępność WADY - wymaga prostych pytań - brak możliwości sondowania- utrata kontroli nad tym kto udziela odpowiedzi- niski odsetek odpowiedzi TYPY ANKIET : środowiskowe, pocztowe, prasowe WYWIAD ROZMOWA KIEROWANA, W KTÓREJ OSOBA PROWADZĄCA WYWIAD ZADAJE RESPONDENTOWI PYTANIA OPRACOWANE W TAKI SPOSÓB, ABY UDZIELONE ODPOWIEDZI POZOSTAWAŁU W ZWIĄZKU Z HIPOTEZĄ BADAWCZĄ Rodzaje: 1.ustne i pisemne 2. skategoryzowany i nieskategoryzowany(niekierunkowy) 3.jawny i ukryty 4.indywidualny i zbiorowypanelowy Wady 1. wyższe koszty 2.stroniczość osoby prowadzącej wywiad 3.brak anonimowości Zalety: 1.elastyczność 2.kontrolowanie sytuacji, 3.wyższy odsetek otrzymywanych odpowiedzi,4. zbieranie dodatkowych odpowiedzi Zasady prowadzenia wywiadu respondent musi mieć poczucie, że kontakt z badaczem będzie przyjemna i satysfakcjonująca respondent musi postrzegać badanie jako warte wysiłku z jego strony pokazać przeszkody respondenta, aby mógł wziąć udział w badaniu ⇒ wyjaśnić cel badania, metodę doboru respondentów, zapewnienie o poufności danych WYWIAD TELEFONICZNY Zalety : 1. przeciętne koszty 2.dotarcie do większej ilości osób w krótszym czasie 3.wykorzystanie komputera do kodowania danych 3.umożliwia dotarcie do osób, które niechętnie biorą udział w badaniach osobistych 4. umieszczenie osób prowadzących wyw. tel. w jednym pomieszczeniu pozwala na kontrolę poprawności zadawanych pytań i rejestrowanie danych Wady : 1.możliwość odmowy na drażliwe pytania 2.przerwanie wywiadu 3.mniej informacji

---