DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA
Według Kwiatowskiej dojrzałość szkolna to gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole, która polega na gotowości dziecka do podjęcia nowych zadań, jak i na zdolności przystosowania się do nieznanego środowiska oraz ogólnie zmienionej sytuacji życiowej.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ
Promienie świetlne przecinają się przed siatkówką. Dzieci z krótkowzrocznością widzą źle przedmioty dalekie, mogą natomiast bez przeszkód czytać i pisać.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ OSIOWA
Przyczyną wady jest zbyt duża długość gałki ocznej w stosunku do siły łamiącej układu optycznego oka. Zmiany są uwarunkowane genetycznie. Powikłaniem krótkowzroczności osiowej może być zwyrodnienie siatkówki i naczyniówki. Mogą one powodować obniżenie ostrości wzroku, nie prowadzą do ślepoty. U dzieci z dużą krótkowzrocznością częściej występuje również odwarstwienie siatkówki. Nie ma możliwości przyczynowego leczenia. Można tylko korygować istniejącą wadę za pomocą szkieł okularowych lub soczewek kontaktowych.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ AKOMODACYJNA (SZKOLNA)
Długość gałki ocznej jest prawidłowa, natomiast soczewka ma zbyt duża moc i dlatego promienie świetlne są załamywane przed siatkówką. Występuje zazwyczaj w 7-10 roku życia, kiedy dzieci rozpoczynają naukę w szkole, co wiąże się z coraz dłuższymi okresami wzmożonej pracy wzrokowej z bliska. Wadę można wyleczyć stosując u dzieci specjalne ćwiczenia w celu zlikwidowania przykurczu mięśnia rzęskowego.
DALEKOWZROCZNOŚĆ
Promienie świetlne przecinają się poza siatkówką. Najczęściej przyczyną tej wady jest zbyt mała długość gałki ocznej, ale czasami może być ona spowodowana zbyt mała mocą układu optycznego oka. Zmiany te są najczęściej wrodzone. Dzieci z dalekowzrocznością widzą źle zarówno przedmioty bliskie, jak i dalekie. Nie ma możliwości całkowitego zlikwidowania wady. Możliwa jest korekcja wady za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych. Jeśli dalekowzroczność jest mała, wada może ulec samoistnemu cofaniu się w miarę rozwoju dziecka.
ASTYGMATYZM (NIEZBORNOŚĆ)
Siła łamiąca układu optycznego oka jest różna w różnych południkach. Powoduje to, że punkt świetlny widziany jest przez osobę z wadą jako linia. Przyczyną niezborności są najczęściej wrodzone zaburzenia symetrii krzywizny rogówki, o wiele rzadziej soczewki. Dzieci mają zaburzone widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Wadzie często towarzyszą zapalenie spojówek i brzegów powiek. Często występuje również zez. Nie ma możliwości zlikwidowania niezborności. Możliwa jest tylko korekcja.
ZEZ
Jest to nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych w pozycji spoczynkowej - oczy patrzą w różnych kierunkach.
RECEPTORY
Zlokalizowane są w narządzie wzroku, oku. Odbierają one bodźce w postaci fal świetlnych i zamieniają je na impuls elektryczny
WŁÓKNA NERWOWE
Przewodzą impulsy nerwowe od receptorów do OUN
POLA WZROKOWE
W których odebrany z włókien nerwowych impuls przekształca się we wrażenia wzrokowe.
DROGA FAL ŚWIETLNYCH W OKU
Rogówka - źrenica - soczewka - siatkówka (pręciki, czopki) - nerwy wzrokowe - wzgórze - odpowiednie pola wzrokowe w korze mózgowej
UCHO
- zewnętrzne
- środkowe
- wewnętrzne
UCHO ZEWNĘTRZNE
- małżowina uszna - skupia i przewodzi fale dźwiękowe w przewodzie słuchowym
- błona bębenkowe - pod wpływem docierających fal dźwiękowych ulega wibracji; GRANICA POMIĘDZY UCHEM ZEWNĘTRZNYM A ŚRODKOWYM
UCHO ŚRODKOWE
- młoteczek
- kowadełko
- strzemiączko
UCHO WEWNĘTRZNE
- narząd spiralny Cortiego - znajdują się właściwe receptory odbierające fale akustyczne i zamieniające je na impuls elektryczny; właściwy narząd słuchu
Za pomocą nerwu słuchowego impuls elektryczny zostaje przesłany do wzgórza, a następnie do odpowiednich pól słuchowych kory mózgowej.
SŁUCH FIZJOLOGICZNY
Rozumiany jako słyszalność dźwięków. Warunkuje on wykształcenie się słuchu fonematycznego.
SŁUCH FONEMATYCZNY
Odpowiedzialny jest za identyfikację poszczególnych głosek, a to warunkuje prawidłowe różnicowanie słów.
ANALIZA I SYNTEZA SŁUCHOWA
Zdolność do wydzielania i scalania składników mowy: zdań, wyrazów, sylab, głosek
PAMIĘĆ SŁUCHOWA
Kojarzenie wzorców słuchowych z odpowiednimi pojęciami
TRĄBKA SŁUCHOWA EUSTACHIUSZA
łączy ucho środkowe z częścią górną gardła
Wyrównuje ciśnienie pomiędzy uchem środkowym, a atmosferycznym
CZOPKI
dawniej zwane słupkami - światłoczułe receptory siatkówki oka. Czopki umożliwiają widzenie kolorów przy dobrym oświetleniu. Jest to widzenie fotopowe. Jakość wzroku pogarsza się przy zbyt intensywnym świetle (czopki ulegają przesyceniu).
PRĘCIKI
Pręciki umożliwiają czarno-białe widzenie przy słabym oświetleniu. Jest to widzenie skotopowe. Na siatkówce każdego oka znajduje się około 100 milionów pręcików, głównie na jej obrzeżach. Nie umożliwiają one jednak uzyskania tak dokładnych obrazów jak w przypadku czopków.
REFRAKCJA
Refrakcja oka, załamywanie promieni świetlnych przechodzących przez wszystkie struktury optycznego układu oka, zwłaszcza przez rogówkę, soczewkę, ciało szkliste. Średnio wartość refrakcji całego układu optycznego wynosi ok. 58,46 dioptrii, z tym że udział poszczególnych struktur wynosi: 45,0 D - rogówka, 13,0 D - soczewka, 0,46 D - ciało szkliste.
PLAMKA ŻÓŁTA
Plamka żółta, najważniejsza część siatkówki, o specyficznej budowie, położona w osi optycznej oka, skroniowo od tarczy nerwu wzrokowego. Od funkcji plamki zależy ostrość wzroku.
PLAMKA ŚLEPA
Miejsce na siatkówce oka kręgowców, w którym nerw wzrokowy opuszcza gałkę oczną i biegnie w stronę mózgu. Jest ono całkowicie pozbawione fotoreceptorów (czopków i pręcików), jest więc niewrażliwe na światło.
ŚLIMAK
Najważniejsza część ucha wewnętrznego, z wyglądu przypominająca muszlę ślimaka. Jest to długi, zwężający się kanał kostny, zwinięty spiralnie i wypełniony w całości płynem, w którym zawieszone są otolity (kryształki CaCO3). W środku przedzielony jest dwoma błonami - błoną podstawową i błoną Reisnera (inaczej przedsionkową). Dzielą one ślimaka na trzy komory nazywane schodami przedsionka, ślimaka i bębenka. Wewnątrz schodów ślimaka znajduje się narząd Cortiego, który zamienia pobudzenia znajdujących się na nim rzęsek w impulsy nerwowe. Zniszczenie narządu Cortiego powoduje całkowitą głuchotę.
KANAŁY PÓŁKOLISTE
trzy kostne kanały ucha wewnętrznego, znajdujące się w błędniku. Rozpoczynają i kończą się w przedsionku, a jeden z końców zamyka się bańką, do której wiedzie odnoga bańkowa.
USZKODZENIA SŁUCHU TYPU PRZEWODZENIOWGO
Spowodowane są stanami zapalnymi lub zaburzeniami rozwojowymi w obrębie ucha zewnętrznego lub środkowego. Wymagają leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego, które na ogół daje dobre wyniki. Uszkodzenie odwracalne.
Ostre zapalenie ucha środkowego - silny ból głowy, ból ucha podwyższona ciepłota ciała, upośledzenie słuchu i złe samopoczucie.
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego - trwały wyciek z ucha, bolesność i niedosłuch.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego - obecność płynu surowiczego lub śluzowego w jamie bębenkowej, przewlekły i skryty przebieg choroby, postępujący niedosłuch
USZKODZENIA SŁUCHU TYPU ODBIORCZEGO
Zalicza się uszkodzenia ucha wewnętrznego, nerwu słuchowego, dróg słuchowych lub kory mózgowej. Zmiany mogą być wrodzone lub nabyte. Uszkodzenie nieodwracalne.