Polecenia LINUX'a

Poniżej przedstawiamy niektóre z najbardziej użytecznych i popularnych poleceń Linuksa. Więcej informacji o każdym z tych poleceń znajdziesz na stronach podręcz­nikowych dostępnych za pomocą polecenia man.

= A =

adduser identyfikator

Tworzy nowego użytkownika o podanym identyfikatorze. Zada podania niezbęd­nych informacji. Użycie tego polecenia wymaga praw dostępu użytkownika root.

apropos słowo

Przeszukuje strony podręcznikowe w poszukiwaniu podanego słowa, wypisuje krótką informację o każdej ze znalezionych stron.

at czas

at -f plik czas

Polecenia wprowadzone z klawiatury lub (druga forma) wczytane z pliku zostaną wykonane w określonym momencie w przyszłości (argument czas). Czas można podać na kilka różnych sposobów, na przykład: godzina: minuta, godzina: minuta dzień/miesiąc/rok.

atq

Powoduje wypisanie informacji o zadaniach oczekujących na wykonanie w wyni­ku użycia polecenia at.

atrm zadanie

Powoduje usunięcie zadania z listy zadań oczekujących na wykonanie w wyniku użycia polecenia at.

= B =

bg

bg zadanie

Powoduje, że aktualne zadanie (przerwane poleceniem [Ctrl+ Z]) lub wymienione

zadanie (druga forma) zaczyna być wykonywane w tle.

= C =

cal miesiąc rok

Wyświetla kalendarz na określony miesiąc i rok.

cat pliki

Wyświetla zawartość wymienionych plików.

cd

cd katalog

Zmienia aktualny katalog na katalog wymieniony w argumencie polecenia. Jeeżeli argument nie jest podany, to następuje przejście do katalogu głównego daego użytkownika.

chgrp grupa pliki

chgrp -R grupa pliki

Dla plików pasujących do wzorca pliki, zmienia atrybut przynależności do grupy

(na odpowiadający wymienionej grupie). Użycie opcji -R, powoduje, że zmiana zostanie dokonana również dla wszystkich plików znajdujących się we wszystk-kich podkatalogach katalogu aktualnego.

chmod tryb pliki

chmod -R tryb pliki

Zmienia tryb dostępu do pliku (uprawnienia) na podany. Opcja -R powoduje re-kurencyjne wykonanie polecenia dla wszystkich podkatalogów i plików w tych podkatalogach, poczynając od aktualnego.

chown identyfikator pliki

chown -R identyfikator pliki

Zmienia identyfikator właściciela plików na podany. Opcja -R powoduje rekuren-cyjne wykonanie polecenia dla wszystkich podkatalogów i plików w tych podka-talogach, poczynając od aktualnego.

clear

Czyści ekran.

cmp pliki plik2

Porównuje dwa pliki, wyświetla informacje o znalezionych różnicach. Polecenie to podobne jest do polecenia diff, choć format wyświetlanych informacji jest różny dla obu poleceń.

cp pliki plik2 cp pliki katalog cp -R pliki katalog

Kopiuje plik do innego pliku lub katalogu. Użycie opcji -R powoduje, że będą również kopiowane wszystkie podkatalogi.

= D =

date

date data

Wyświetla aktualny czas i datę lub zmienia* czas i datę na podane. Argument data ma format: MMddggmmyy lub MMddggmmyyyy, gdzie MM, dd, gg, mm i yy oznacza miesiąc, dzień, godzinę, minutę (po dwie cyfry) i rok (dwie lub cztery cyfry).

df

Wyświetla informacje o ilości wolnego miejsca na wszystkich zamontowanych dyskach.

diff pliki plik2

Porównuje dwa pliki, wyświetla informacje o znalezionych różnicach Polecenie to podobne jest do polecenia cmp, choć format wyświetlanych informacij jest rożny dla obu poleceń.

dmsg

Wyświetla komunikaty wygenerowane przy ostatnim uruchomieniu (przełado­waniu) systemu.

du

du katalogi

Wyświetla informacje o przestrzeni dyskowe) zajętej przez pliki w aktualnym ka­talogu i jego podkatalogach, ewentualnie w wymienionym katalogu.

= E =

echo tekst

echo -n tekst

Na standardowym urządzeniu wyjściowym wypisuje podany tekst, Opcja -n po-woduje, że na końcu tekstu nie zostanie dodany znak nowej linii.

= F =

fdformat urządzenie

Formatuje dyskietkę znajdującą się w stacji odpowiadającej wymienionemu urządzeniu. Polecenie to wykonuje jedynie formatowanie niskiego poziomu — nie jest tworzony system plików. Aby utworzyć system plików, po sformatowaniu dyskietki, należy użyć polecenia mkfs.

fdisk urządzenie

Edytuje tablice partycji dysku odpowiadającego podanemu urządzeniu.

fg

fg zadania

Powoduje zmianę trybu wykonywania zadań działających w tle lub czasowo wstrzymanych — wymienione zadania będą kontynuowane jako procesy pierw-szoplanowe (kontrolujące aktualny terminal). Jeżeli argument nie jest podany, to polecenie dotyczy zadania ostatnio wstrzymanego (przez [Ctrl+Z]) lub umiesz-czonego w tle.

file pliki

Określa i wyświetla typ każdego z podanych plików.

find katalog -narne wzorzec -print

W określonym katalogu (podanym w formie ścieżki względnej lub bezwzględnej), szuka plików pasujących do wzorca i wyświetla ich nazwy. Wzorzec umieszczany jest zwykle między pojedynczymi cudzysłowiami (znaki'). Polecenie to ma wiele opcji i argumentów - zapoznaj się z dokumentacją dostępną na stronach podręcz-nikowych.

finger użytkownicy

Wyświetla informacje o określonych użytkownikach.

free

Wyświetla informacje o używanej i wolnej pamięci operacyjnej oraz pamięci wirtualnej.

ftp nazwahosta

Otwiera połączenie FTP z wymienionym hostem — umożliwia przesyłanie plików,. Polecenie to wymaga użycia kilku dodatkowych podpoleceń — zapoznaj się z dokumentacją (strony podręcznikowe oraz polecenie help wprowadzone po uruchomieniu FTP).

= G =

grep wzorzec pliki

grep -i wzorzec pliki

grep -n wzorzec pliki

grep -v wzorzec pliki

W wymienionych plikach poszukuje tekstów pasujących do podanego wzorca, wyświetlając linie zawierające znalezione ciągi znaków. Wzorzec zwykle umieszczony jest między pojedynczymi cudzysłowami (znaki '). Opcja -i powoduje szukanie bez rozróżniania dużych i małych liter. Opcja -n powoduje poprzedzenie każdej wyświetlanej linii jej numerem w danym pliku. Opcja -v powoduje wyświetlenie linii, które nie pasują do wzorca.

gzip plik

gunzip pliki

Wykonuje kompresję (lub dekompresje) wymienionych plików. Zwykle skompresowany plik ma tę samą nazwę co plik oryginalny, z dodanym przyrostkiem -g.

= H =

head pliki

Wypisuje pierwszych kilka linii podanych plików.

hostname

hostname nazwa

Wyświetla (lub zmienia) nazwę hosta*.

= I =

info

Uruchamia system pomocy GNU Texinfo.

init poziom_wykonywania

Zmienia systemowy poziom wykonywania (run level) na odpowiadający podanemu argumentowi.

insmod moduł

Dynamicznie ładuje określony moduł (wymaga uprawnień użytkownika root).

= J =

jobs

Wyświetla informacje o wszystkich zadaniach działających w tle.

ispell pliki

Sprawdza pisownię słów w wymienionych plikach.

= K =

kill id_procesow

kill -sygnał id__procesów

kill -l

Do wymienionych procesów wysyła określony sygnał (podany jako wartość liczbowa lub nazwa). Może na przykład spowodować zakończenie działania procesu, Opcja -l powoduje wypisanie listy dostępnych sygnałów.

* Zmiana nazwy hosta wymaga uprawnień użytkownika root - (przyp. tłum,).

killall program

killall -sygnał program

Wysyła określony sygnał (lub sygnał domyślny) do wszystkich procesów, które są

działającymi kopiami podanego programu. Może na przykład spowodować zakończenie działania procesu.

in stary nowy

In -s stary nowy

Tworzy dowiązanie (stałe lub symboliczne), przypisujące istniejącemu plikowi

nową (dodatkową) nazwę.

= L =

locate wzorzec

Znajduje pliki zawierające tekst pasujący do podanego wzorca. Używa bazy danych obsługiwanej przez polecenie updatedb.

lpq

Wyświetla informacje o zadaniach znajdujących się w kolejce drukarki.

Ipr pliki

Drukuje wymienione pliki. Iprm zadanie

Powoduje usunięcie wymienionego zadania z kolejki drukarki. Użyj polecenia lpq,

by sprawdzić, jakie zadania znajdują się w kolejce.

Is

Is pliki

Is -a pliki

is -l pliki

Is -lR pliki

Wyświetla informacje o (pasujących do podanego wzorca) plikach, znajdujących się w aktualnym katalogu lub w wymienionych katalogach (argumentem może być zarówno nazwa pliku, jak i katalogu). Opcja -a powoduje wyświetlenie ró-wnież plików ukrytych. Opcja -l powoduje wyświetlenie informacji o atrybutach dostępu, właścicielu, rozmiarze i czasie ostatniej modyfikacji pliku. Opcja -R po­woduje rekurencyjne wyświetlenie informacji o plikach znajdujących się we wszystkich podkatalogach.

= M =

mail

Uruchamia prosty program do obsługi poczty elektronicznej (program typu klient).

man tytuł

man rozdział tytuł

Wyświetla wybraną stronę podręcznikową.

mkdir katalogi

mkdir -p katalogi

Tworzy wymienione katalogi. Opcja -p powoduje utworzenie wszystkich nieistniejących katalogów macierzystych — zgodnie ze specyfikacją określoną w argumencie.

mkfs -t typ urządzenie

Tworzy system plików określonego typu (na przykład ext2 lub msdos) na dysku (partycji, dyskietce) odpowiadającym podanemu urządzeniu. Wymaga uprawnień użytkownika root.

mkswap urządzenie

Na dysku (partycji) określonym w argumencie tworzy obszar pamięci wirtualnej (swap). Wymaga uprawnień użytkownika root.

more plik

Wyświetla zawartość pliku tak, by każdy kolejny fragment tekstu mieścił się na ekranie terminala. Polecenie to udostępnia wiele podpoleceń, które umożliwiają przemieszczanie się po wyświetlanym pliku. Na przykład naciśnięcie klawisza spacji powoduje wyświetlenie następnej strony, [b] powoduje wyświetlenie po-rzedniej strony, a klawisz [q] powoduje wyjście z programu more.

mount

mount urządzenie katalog

mount -o opcja -t typ urządzenie katalog

Wypisuje zamontowane urządzenia lub montuje określone urządzenie w wymienionym katalogu (punkt montowania). Polecenie to sprawdza zawartość pliku /etc/fstob. by stwierdzić, czy z określonym urządzeniem związane są jakieś opcje montowania. Użycie mount wymaga zwykle uprawnień użytkownika root. Opcje można też określić, wpisując je w linii polecenia po symbolu -o. Typ montowanego systemu plików (na przykład ext2, msdos, czy iso9660) można określić korzystając z -t.

mv pliki przeznaczenie

Przenosi wymienione pliki; mogą to być również całe katalogi. Może też (jedynie) powodować zmianę nazwy pliku lub katalogu (na podaną w argumencie przeznaczenie).

= N =

newgroup grupa

Tworzy nową grupę.

= P =

passwd

passwd identyfikator

Zmienia hasło aktualnego użytkownika lub użytkownika o wymienionym identyfikatorze. W tej drugiej sytuacji wymagane są uprawnienia użytkownika root. Żąda podania starego hasła.

ping host

Do wymienionego hosta wysyła pakiety TCP/IP zawierające żądanie odpowiedzi (tzw. pakiety echo). Pozwala sprawdzić, czy działa połączenie sieciowe z danym hostem.

pr pliki

Przygotowuje wymienione pliki do wydruku, wstawiając znaki końca strony itp. Posiada wiele różnych opcji i dodatkowych funkcji.

ps

ps -aux

Wyświetla informacje o procesach związanych z aktualnym użytkownikiem lub wyświetla informacje o wszystkich procesach działających w systemie.

Pwd

Wyświetla bezwzględną nazwę ścieżki związaną z aktualnym katalogiem.

= R =

reboot

Przeładowuje system. Wymaga uprawnień użytkownika root.

reset

Czyści ekran i przywraca domyślne parametry terminala.

rm pliki

rm -i pliki

rm -f pliki

rm -if pliki

rm -rf pliki

Usuwa wymienione pliki. Jeżeli użyta zostanie opcja -r to rekurencyjnie usunięte zostaną pliki w katalogu o podanej nazwie oraz we wszystkich jego podkatalogach. Opcja -i powoduje, że polecenie zażąda potwierdzenia chęci usunięcia każdego pliku. Opcja -f powoduje odstąpienie od żądania potwierdzeń. Usunięte pliki w zasadzie nie mogą zostać odzyskane, dlatego też polecenia tego należy używać z wyjątkową ostrożnością, szczególnie gdy użytkownik ma uprawnienia użytkownika root.

rmdir katalogi

rmdir -p katalogi

Usuwa wymienione katalogi, jeżeli nie zawierają one żadnych plików. Użycie opcji -p powoduje, że usunięte zostaną wszystkie katalogi macierzyste zawarte w podanej nazwie ścieżki, o ile stają się puste po usunięciu wymienionego podka-talogu.

= S =

shutdown minuty

shutdown -r minuty

Powoduje zamknięcie systemu po upływie podanej liczby minut. Wymaga uprawnień użytkownika root. Opcja -r powoduje, że system zostanie ponownie uruchomiony bezpośrednio po zamknięciu.

sleep czas

Powoduje, że intepreter poleceń wstrzymuje działanie przez określony czas.

sort pliki

Sortuje wymienione pliki. Polecenie to ma wiele użytecznych opcji. Zapoznaj się z dokumentacją.

split plik

Dzieli plik na mniejsze pliki. Polecenie to ma wiele użytecznych opcji. Zapoznaj się z dokumentacją.

su

su -

su - identyfikator

Zmienia aktualny identyfikator użytkownika na root lub na identyfikator podany w argumencie. Wymaga podania hasła danego użytkownika, chyba że polecenie zostaje wywołane przez roota. Użycie opcji - powoduje wykonanie skryptów inicjacyjnych związanych z danym użytkownikiem.

swapon urządzenie

Włącza pamięć wirtualną (swap) związaną z wymienionym urządzeniem*.

swapoff urządzenie

Wyłącza pamięć wirtualną (swap) związaną z wymienionym urządzeniem.

Sync

Powoduje, że rzeczywista zawartość plików znajdujących się na dysku zostaje uaktualniona zgodnie z danymi znajdującymi się w buforach w pamięci operacyjnej**.

= T =

tail plik

tail-n plik

tail -f plik

Wyświetla linie znajdujące się na końcu wymienionego pliku. Domyślnie wyświetlanych jest 10 linii; wpisanie w linii polecenia liczby poprzedzonej znakiem myślnika (-n) spowoduje wyświetlenie innej, tak określonej, liczby linii. Użycie opcji -n powoduje, że polecenie w sposób ciągły wyświetla linie aktualnie dopisywane do pliku.

talk użytkownik

Uruchamia program umożliwiający interakcjną konwersację z innym użytkownikiem (wykorzystując tekst wprowadzany z klawiatury i wyświetlany na ekranie).

tar xvf plik_tar pliki

tar zxvf plik_tar pliki

Tworzy plik tar o podanej nazwie i umieszcza w tym pliku wymienione pliki, kata-logi i podkatalogi tych katalogów. Opcja z powoduje, że utworzony plik tar zosta-nie dodatkowo skompresowany.

tar xvf plik tar pliki

tar zxvf plik tar pliki

Rozpakowuje wymieniony plik tar. Opcja z informuje polecenie, że plik tar jest

skompresowany.

* Wymaga uprawnień użytkownika root — (przyp. tłum.).

** Linux nie zawsze zapisuje dane bezpośrednio na dysk — dla przyspieszenia operacji I/O część danych przechowywana jest często przez pewien czas w pamięci operacyjnej — (przyp. tłum.).

telnet host

Umożliwia połączenie się (zalogowanie się) z odległym komputerem.

top

Wyświetla informacje o procesach działających w systemie. Informacje te są uaktualniane w sposób ciągły, przerwanie wyświetlania informacji następuje po wciśnięciu przez użytkownika klawisza [q].

traceroute host

Wyświetla kolejne hosty (routery, bramki), przez które przechodzą pakiety sieciowe w drodze do wymienionego hosta.

= U =

umount urządzenie

Odłącza (odmontowuje) określone urządzenie. Zwykle wymaga uprawnień użytkownika root.

uptime

Wyświetla informację o czasie, jaki upłynął od ostatniego uruchomienia systemu.

= W =

w

Wyświetla listę użytkowników aktualnie obecnych w systemie.

wall

Powoduje wyświetlenie komunikatu na terminalach wszystkich użytkowników, chyba że dany użytkownik wyłączył odbiór takich komunikatów*. Komunikat można wprowadzić po wydaniu polecenia; kończy go wciśnięcie [Ctrl+D].

wc pliki

Wyświetla liczbę znaków, słów i linii znajdujących się w wymienionych plikach.

 

 

Polecenia MS-DOS i ich linuksowe odpowiedniki:

MS-DOS	Linux
ATTRIB CD CHKDSK DELTREE DIR DOSKEY EDIT EXTRACT FC FDISK FIND FORMAT MORE MOVE RENAME SORT START XCOPY,XCOPY32	chmod cd df , du rm -R ls -l (funkcja wbudowana) pico , vi i inne tar cmp , diff fdisk grep fdformat more mv mv sort at , bg, cp

---