kiel-jay@wp.pl
1. Zdefiniuj termin zarządzanie i wymień jego funkcje.
Zarządzanie to jedna z nauk ekonomicznych. Nie ma jednoznacznej definicji tego pojęcia. Do lat 60-tych XX wieku było pojmowane jako działanie kierownicze. Obecnie uogólniając, jest ono sztuką bądź praktyką rozumnego stosowania środków do osiągnięcia wyznaczonych celów.
Klasycznymi funkcjami zarządzania, które jako pierwszy wyróżnił Henri Fayol są:
- Kontrolowanie (systematyczne sprawdzanie działań i korekty usprawniające dla ułatwienia celów);
- Organizowanie (koordynowanie działań, które najlepiej zrealizują określony plan);
- Motywowanie (kierowanie członków organizacji tak, by wspólnie osiągnąć zamierzenie);
- Planowanie (optymalne działania i niezbędne środki, aby osiągnąć wyznaczony cel).
2. Zdefiniuj termin system i wymień jego podstawowe cechy.
System jest zbiorem elementów (obiektów), powiązanych ze sobą takimi relacjami, że stanowią one całość zdolną do funkcjonowania w określony sposób (wg. Tadeusza Tomaszewskiego).
Zawiera pięć podstawowych cech:
- Wejście i wyjście;
- Stan systemu;
- Zdarzenie;
- Obiekty składowe;
- Granicę systemu.
3. Zdefiniuj termin proces i opisz jego główny składnik.
Proces to uporządkowany w czasie zbiór czynności. Najprostszym modelem jest tak zwany Flowchart (termin wprowadzony przez Franka Gilbertha), czyli graficzne przedstawienie przebiegu. Jego głównym składnikiem jest krok po kroku wykonywanie konkretnego algorytmu, analizowanie, projektowanie, dokumentacja i zarządzanie nim.
4. Co to jest organizacja (podaj definicję).
Organizacja jest współpracującą ze sobą grupą społeczną ludzi, która ma ściśle określone zasady i reguły. Są one istotą jej działań, jak również misje, cele oraz synergia (wspomaganie działań innych).
5.Jak jest zbudowana organizacja wg Leavitta?
Składa się z czterech elementów [podsystemów] powiązanych ze sobą. Mianowicie:
» Ludzie [p. psychospołeczny] (pracownicy wraz z całym potencjałem fizycznym, twórczością, motywacją i podzielanymi wartościami);
» Cele i zadania [p. celów i wartości] (działania jakie muszą być wypełnione ze względu na przyjęte cele);
» Struktura formalna [p. struktury] (podział pracy, jednostki organizacyjne i ich powiązania, reguły, procedury, regulaminy i zasady funkcjonowania);
» Urządzenia i technologia [p. techniczny] (sposoby i rozwiązania techniczne dotyczące produkcji, świadczenia usług czy gromadzenia i przetwarzania danych).
6(6a). Jak jest zbudowana organizacja wg teorii Mintzberga.
W jej skład wchodzi pięć głównych części takich jak:
» Wierzchołek strategiczny (zarządca, przewodniczący. Odpowiada za podejmowanie decyzji);
» Rdzeń operacyjny (pracownicy przyczyniający się do sprawnego działania);
» Linia średnia (kierownicy poszczególnych działów);
» Technostruktura (kontrolerzy, laboratoranci, szkoleniowcy);
» Personel pomocniczy (radcy prawni, ochrona, catering).
7(6b). Podaj pięć podstawowych typów organizacji wg teorii Mintzberga i krótko je opisz.
W jej skład wchodzi pięć głównych części takich jak:
» Struktura prosta (małe sklepiki, firmy)
» Biurokracja maszynowa (średnie i duże instytucje jednobranżowe)
» Biurokracja profesjonalna (szkoły, szpitale)
» Forma Dywizjonalna (wielobranżowe koncerny)
» Adhokracja (agencje reklamowe, fundacje)
8. Co to jest przedsiębiorstwo (wymień składniki jego bliższego otoczenia).
Przedsiębiorstwo to wyodrębniony prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie związek prowadzący działalność gospodarczą na rynku w celu osiągnięcia zysku.
Składniki bliższego otoczenia:
- Nowi oferenci;
- Odbiorcy;
- Substytuty;
- Konkurenci;
- Dostawcy;
- Stosunki przemysłowe i państwo.
9. Co to jest przedsiębiorstwo (wymień składniki jego dalszego otoczenia).
Przedsiębiorstwo to wyodrębniony prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie związek prowadzący działalność gospodarczą na rynku w celu osiągnięcia zysku.
Składniki dalszego otoczenia:
- Makroekonomiczne;
- Socjokulturowe;
- Naturalne;
- Technologiczne;
- Polityczno-prawne.
10. Jaka powinna być nowoczesna organizacja? Wymień jak najwięcej zdefiniowanych typów nowoczesnych organizacji.
Nowoczesna organizacja powinna zawierać cztery podstawowe cechy:
- powinna być wyspecjalizowana;
- wykorzystująca nowe możliwości;
- nowatorska;
- heterarchiczna.
Typy nowoczesnych organizacji:
- wirtualna;
- sieciowa;
- biologiczna;
- fraktalna;
- ucząca się;
- holoniczna;
- holograficzna;
- hipertekstowa.
11. Zdefiniuj pojęcie produktu.
Produkt to dobro powstałe w wyniku procesu produkcyjnego.
Mogą nim być:
- idea;
- dobro materialne (wyrób, odpad);
- usługa;
- miejsce;
- organizacja.
12. Co rozumiesz pod pojęciem systemu produkcyjnego?
System produkcyjny to zorganizowany, celowo zaprojektowany i wykonany układ materialny, energetyczny oraz informacyjny. Eksploatowany przez człowieka dla produkcji zaspokojenia własnych potrzeb.
13. Jaka jest różnica pomiędzy procesem produkcyjnym a procesem wytwórczym?
Proces wytwórczy zawiera się w procesie produkcyjnym. W tym pierwszym dochodzi do przetwarzania produktów przeznaczonych na rynek, zaś drugi polega na dostarczeniu ich tam.
14. Opisz przebieg cyklu życia produktu.
Wprowadzenie » Wzrost » Nasycenie/Dojrzałość » Spadek.
Innymi słowy przebiega on w czterech fazach:
1) Badania » Konstrukcja » Prototyp
2,3) Przygotowanie produkcji » Wytwarzanie » Serwisowanie
4) Utylizacja.
15. Zdefiniuj podstawowe ograniczenia produkcji.
Popyt to funkcja przedstawiająca zależność pomiędzy ceną dobra a ilością towaru jaką konsumenci chcą lub mogą nabyć w określonym czasie przy założeniu, że sytuacja na rynku nie będzie ulegała zmianom.
(Wielkość popytu pokazuje ilość dobra, które konsument chce nabyć w danym czasie po określonej cenie).
Zdolność produkcyjna to możliwość w danym okresie czasu maksymalnej wielkości produkcji o określonych parametrach jakościowych przy optymalnym wykorzystaniu czynników techniczno-organizacyjnych i ekonomicznych.
16. Co to jest wąskie gardło i jakie są możliwości jego eliminacji?
Wąskie gardło to zjawisko dysproporcji powstającej w procesie produkcji. Jest elementem systemu produkcyjnego, który pomimo wykorzystania i zużycia w 100% nie zapewnia osiągnięcia maksymalnej zdolności produkcyjnej. Powstaje w wyniku wzajemnego niedostosowania ilości czynników produkcji.
Wyeliminować możemy go na różne sposoby, np.:
- poprzez podział partii produkcyjnej na mniejsze "pakiety/paczki";
- inny podział operacji produkcyjnych;
- zwiększenie mocy produkcyjnej na wąskich gardłach.
17. Co rozumiesz pod pojęciem procesu technologicznego?
Proces technologiczny to główna część procesu wytwórczego podstawowego, podczas której dochodzi do zmian właściwości fizykochemicznych, kształtu, wyglądu lub innych cech przetwarzanego materiału. Może nastąpić również trwała zmiana wzajemnego położenia elementów wchodzących w skład wyrobu (montaż części lub podzespołów w gotowy już produkt).
18. Jak rozumiesz pojęcie strategii w kontekście zarządzania?
Strategia w ujęciu zarządzania to konkretny, spójny i celowy zbiór decyzji oraz działań realizowany w określonym czasie.
19. Jakie najważniejsze elementy działania przedsiębiorstwa określa się na etapie planowania strategicznego?
- Domena działania;
- Strategiczna przewaga;
- Strategiczne cele;
- Funkcjonalne programy działania.
20. Jaka jest różnica między misją a celami firmy?
Misja organizacji jest powodem istnienia, który wyróżnia ją od innych. Misja przekłada się na zadania organizacji, które musi wykonać, aby zrealizować wytyczone cele. Są one stanami, obiektami, bądź statusem do których dane przedsiębiorstwo dąży.
21. Według jakich kryteriów oceniamy strategię firmy przed jej wdrożeniem?
- wewnętrzna spójność i zgodność;
- zgodność z otoczeniem;
- odpowiedniość w stosunku do dostępnych zasobów (punkt równowagi);
- satysfakcjonujący poziom ryzyka;
- odpowiedni horyzont czasowy;
- wykonalność.
22. Co to jest i jak działa analiza SWOT?
Słabe i mocne strony, szanse i zagrożenia (z angielskiego skrót od Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats). Polega na określeniu silnych stron oraz szans i możliwie jak najefektywniejszym wykorzystaniu ich obecnie oraz w przyszłości. Dodatkowo określa słabe strony i zagrożenia, eliminuje je i zapobiega.
23. Jak zdefiniujesz pojęcie planowania w nauce o zarządzaniu?
Optymalne działania i niezbędne środki, aby osiągnąć wyznaczony cel.
24. Jak zdefiniujesz pojęcie organizowania w nauce o zarządzaniu?
Koordynowanie działań, które najlepiej zrealizują określony plan.
25. Jak zdefiniujesz pojęcie motywowania w nauce o zarządzaniu?
Kierowanie członków organizacji tak, by wspólnie osiągnąć zamierzenie.
26. Jakie są główne zasady tworzenia dobrego planu?
- Skuteczność we wdrażaniu;
- Prymat planowania;
- Celowość;
- Kompletność.
27. Jak wygląda proces planowania?
- ustalanie celów
- identyfikacja problemów
- poszukiwanie alternatywnych rozwiązań
- ocenianie konsekwencji
- dokonanie wyboru
- wdrażanie planu
- kontrola realizacji
28. Wymień typy planów i podaj czym się od siebie różnią?
Istnieją trzy typy planów. Strategiczny, taktyczny i operacyjny.
- Strategiczny » misja i cele firmy
- Taktyczny » cele pośrednie
- Operacyjny » konkretne zadania i działania konieczne do ich poprawnego wykonania w przewidzianym czasie oraz kryteria oceny wykonania zadań
29. Jakie znasz typy produkcji i na jakiej podstawie określa się typ produkcji?
- Produkcja masowa;
- Produkcja wieloseryjna;
- Produkcja średnioseryjna;
- Produkcja małoseryjna;
- Produkcja jednostkowa.
Typ produkcji określa się zróżnicowaniem produkcji, jej skalą i jednostkowymi kosztami.
30. Podaj różnicę między popytem zależnym i niezależnym.
- Popyt niezależny - pierwotny (niezależny od popytu na inne pozycje). Zapasy handlowe - wyroby finalne + części zamienne (serwisowe).
- Popyt zależny - wtórny (zależny od popytu na inne pozycje). Zapasy produkcyjne - komponenty kupowane i przetwarzane.
31. Co umożliwiło analityczne wyznaczanie planu produkcji?
Umożliwiła to rewolucja przemysłowa, która miała miejsce między XVIII i XIX w. oraz nasycenie rynku pod koniec ery produkcji masowej.
32. Co to jest system pchający?
System pchający to tradycyjny, "planowany" system produkcji wytwarzający według prognozy zamówień klienta.
33. Co to jest system ssący?
System ssący to system produkcyjny napędzany faktyczną konsumpcją oraz sterowany zsynchronizowanymi sygnałami o potrzebie uzupełnienia materiału
34. Jakie są podstawowe różnice pomiędzy systemem ssącym i pchającym?
System pchający jest systemem, który analizuje dane z poprzednich lat, prognozuje statystyki przyszłościowe i na ich podstawie wytwarza produkt.
System ssący w odróżnieniu od powyższego przeprowadza badania na rynku bieżącym i w zależności od zapotrzebowania uzupełnia materiały bądź ogranicza ich produkcję.
35. Co to jest MRP?
- (Material Requirements Planning) planowanie potrzeb materiałowych. Podstawowy moduł (jądro) systemu.
36. Co to jest MRPII?
- (Manufacturing Resource Planning) planowanie zasobów wytwórczych. Tworzenie interfejsów z obszarem marketingu (zasoby dystrybucji) i finansowo-kosztowym.
37. Co to jest ERP?
- (Enterprise Resource Planning) planowanie zasobów przedsiębiorstwa. Komputerowa integracja - zarządzanie zasobami przedsiębiorstwa (interfunkcjonalna integracja) i jego pozostałych obszarów funkcjonalnych (intrafunkcjonalna integracja)..
38. Jak zdefiniujesz pojęcie Kaizen?
W zarządzaniu jest to pojęcie zaczerpnięte z chińskiej filozofii zen, czyli ciągłego doskonalenia się (lub z japońskiej praktyki zarządzania). Polega na tym, by produkty i usługi danej firmy permanentnie spełniały coraz to nowe wymagania jakościowe panujące na rynku.
39. Opisz pojęcie Kanbanu.
Jest to metoda zarządzania produkcją za pomocą "widocznego spisu" (z języka japońskiego kanban - kartka) na poszczególnych kartach wyrobów, ich cyrkulacji i analizie.
40. Co to jest system Just-in-time?
Jest to metoda systemu ssącego stworzona przez Taiichiego Ohno'a polegająca na wykorzystaniu surowców i półwyrobów z wcześniejszych ogniw procesowych, zmniejszając przy tym ilość zapasów.
41. Zdefiniuj pojecie „Lean Manufacturing”
Jest to metoda zarządzania polegająca na eliminowaniu marnotrawstwa, na wyszczuplaniu produkcji. Chodzi w niej głównie o współpracę niezależnych od siebie zespołów roboczych w celu optymalizacji zleceń, w ścisłym współdziałaniu z klientami i poddostawcami.
42. Wymień kategorie marnotrawstwa.
- nadprodukcja;
- poprawianie braków i błędów;
- zbędne przetwarzanie;
- zbędne przemieszczanie materiału;
- zapasy;
- nadmierny ruch (na stanowisku pracy);
- oczekiwanie;
- stracona kreatywność.
43. Co rozumiesz pod pojęciem morza zapasów?
Jest to nieświadomy stan przedsiębiorstwa, w którym magazynuje się marnotrawstwo.
Między innymi:
- zapasy wszelkiego rodzaju;
- słaba jakość produktów;
- niedostateczna komunikacja;
- bezproduktywna obsługa.
44. Jak się nazywa i jak działa podstawowa metoda analizy przy wdrażaniu filozofii Lean?
Mapowanie strumienia wartości polega na zobaczeniu i zrozumieniu przepływu materiału i informacji w czasie procesu wytwarzania wyrobu.
45. Czym się różni seria produkcyjna od partii produkcyjnej?
Seria produkcyjna mówi nam o podzielonej ilości wyprodukowanych wyrobów rocznych na mniejsze jednostki, zaś partia produkcyjna o liczbie detali wykonanych przy jednorazowym nakładzie czasu przygotowawczo-zakończeniowego. Może to być np. dzień, tydzień, miesiąc.
46. Jaka jest różnica między taktem i cyklem produkcji?
Cyklem produkcji nazywamy czas, w którym trwa proces wyrobu określonego produktu. Takt produkcji to czas między wyprodukowaniem dwóch kolejnych gotowych wyrobów.
47. Jak wygląda szeregowa organizacja procesu produkcyjnego?
Operacje zaczynają się kolejno po zakończeniu poprzednich na całej partii produkcyjnej.
48. Jak wygląda szeregowo-równoległa organizacja procesu produkcyjnego?
Operacje zaczynają się kolejno po sobie przed zakończeniem poprzednich na całej partii produkcyjnej.
49. Jak wygląda równoległa organizacja procesu produkcyjnego?
Operacje zaczynają się po zakończeniu poprzednich na partii transportowej.
50. Co to jest rozmieszczenie w zarządzaniu produkcją?
Wyraża strategię produkcji. Są to wszelkie decyzje dotyczące organizacji, określenia struktury przestrzennej zakładów. Metody i kolejność realizacji zadań musi być podjęta zanim rozmieści się obiekty.
51. Wymień podstawowe typy rozmieszczeń stanowisk na hali produkcyjnej?
- Z punktu widzenia potrzeb wyrobu lub usługi (struktura przedmiotowa);
- Z punktu widzenia wymagań procesu technologicznego (struktura technologiczna).
52. Jaka jest różnica między linią produkcyjną a rozmieszczeniem technologicznym?
W linii produkcyjnej stanowiska są ustawione według kolejności operacji technologicznych, a rozmieszczenie technologiczne polega na tworzeniu działów z maszynami o podobnych funkcjach.
53. Czym charakteryzuje się rozmieszczenie gniazdowe?
Jest zgodne z organizacją grupową procesu produkcyjnego oraz każde z gniazd jest przystosowane do wykonywania związanych ze sobą operacji technologicznych.
54. Co mówi o człowieku teoria X i teoria Y?
Człowiek X jest z natury leniwy i nieskłonny do pracy. Nie lubi przejmować inicjatywy i brać na siebie odpowiedzialności. Pracuje tylko po to, żeby mieć za co utrzymać siebie i rodzinę.
Człowiek Y genetycznie jest skłonny do podejmowania pracy. Jest osobą odpowiedzialną i podejmuje wyzwania, jeśli widzi w nich jakiś sens - niekoniecznie jednak ekonomiczny.
55. Wymień i krótko opisz współczesne modele motywowania człowieka.
Behawioralny - wpływ na zachowanie człowieka mają czynniki zewnętrzne
Humanistyczny - główny akcent jest położony na wewnętrzne zachowanie człowieka
Poznawczy - człowiek jest uwarunkowany przez informacje o świecie zewnętrznym jaką posiada
56. Jak A.Maslow zdefiniował hierarchiczny system potrzeb ludzkich?
- Potrzeby fizjologiczne
- Potrzeba bezpieczeństwa
- Potrzeby społeczne
- Potrzeba szacunku
- Samorealizacja
57. Jakie czynniki należy uwzględnić przy tworzeniu dobrze współpracującej grupy ludzi?
- liczebność grupy » dobrze gdy grupa jest kilkuosobowa;
- odpowiedni dobór osobowości członków grupy;
- kierownik i styl jego kierowania;
- nieformalni liderzy;
- inne nieformalne role („kozioł ofiarny”, „błazen”, osoba popularna itp.)
58. Jakie są podstawowe różnice między autorytarnym i demokratycznym stylem kierowania?
Autorytarny:
- scentralizowanie władzy;
- duży dystans między kierownikiem a zespołem;
- stosowanie ostrych kar;
- zdecydowana orientacja kierownika na zadania.
Demokratyczny:
- kierownik podejmuje decyzje po skonsultowaniu ich z podwładnymi;
- w razie potrzeby kierownik pracuje razem ze swoim zespołem.
59. Jak zdefiniujesz kryzys jako proces?
Uporządkowane po sobie zdarzenia, etapy, podczas których jedno z nich jest szokiem dla systemu. Są to również zjawiska poprzedzające kryzys jak i następujące po nim.
60. Jakie są konsekwencje kryzysu? (wymień)
- punkt przełomowy w rozwoju zdarzeń;
- nagłe działania lub podjęcie szybkiej decyzji;
- zagraża celom i wartością;
- następstwem są nieprzyjemne konsekwencje dla przyszłości;
- zmniejszona kontrola nad przebiegiem zdarzeń;
- dostępne informacje są niewystarczające;
- wywołuje presję czasu;
- zmienia relacje między uczestnikami kryzysu.
61. Podaj różnicę między sytuacją kryzysową a kryzysem.
Sytuacja kryzysowa jest elementem, bez którego nie nastąpiłby kryzys. Tym pierwszym zazwyczaj towarzyszą kłótnie bądź nieporozumienia, którym można zapobiec. Kryzys jest rzeczą nieodwracalną. Jeśli nastąpi to trzeba starać się o poprawę sytuacji i konsekwentnie przyjmować rzeczy z nim związane.
62. Jak można sklasyfikować reakcję pracowników na kryzys firmy?
Można podzielić ich na trzy grupy:
- zwycięzców (15% pracowników);
- naśladowców (70% pracowników);
- przegranych (15% pracowników).