Zastosowanie genetyki w kryminalistyce

Metoda genetycznej identyfikacji człowieka wykorzystywana jest na potrzeby organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, stanowi ona największe osiągnięcie nauk sądowych od czasu opracowania pod koniec XIX w. podstaw daktyloskopii. Komitet Badań Naukowych USA uznał badania DNA za niezmiernie cenne narzędzie do identyfikacji osób (w dochodzeniu rodzicielstwa, pokrewieństwa, identyfikacji zamienionych noworodków i zaginionych dzieci), zwłok i szczątków ludzkich. Obecnie w wielu krajach są bazy danych DNA.

Materiał genetyczny, którym jest kwas dezoksyrybonukleinowy zawarty w każdej jądrzastej komórce człowieka, dzięki swej niepowtarzalnej strukturze stanowi niezwykle cenne źródło informacji o osobie - dawcy śladu biologicznego. W kryminalistycznych badaniach największą wartość indentyfikacyjną mają te jego fragmenty, które ukazują w populacji ludzkiej wysokie zróżnicowanie.

Znaczenie genetyki w rolnictwie i hodowli zwierząt

Ostatnio coraz częściej słyszy się o klonowaniu zwierząt. W lutym 1997 r. brytyjscy naukowcy z Edynburga ogłosili, że próba sklonowania owcy udała się. Do tego celu wykorzystano komórki dorosłego osobnika. Na razie z ok. 200 embrionów rozwiną się tylko jeden, a koszty są ogromne. Jest to jednak bardzo ważne osiągnięcie, gdyż cele klonowania to zwiększenie liczby zwierząt, które produkowały by białka ludzkie.

Innym osiągnięciem są organizmy tranzgeniczne. Nazwano tak organizmy wyższe, którym wprowadzono nowy, obcy gen, przekazywany następnym pokoleniom zgodnie z podstawowymi prawami dziedziczenia. Przykłady:

• Tranzgeniczna bawełna - z włóknami zawierającymi niewielką domieszkę poliestru zwiększającą termoizolacyjność materiału

• Tranzgeniczna żywność, np. pomidory o przedłużonej przechowywania

• Tranzgeniczne myszy i świnie wykorzystuje się w badaniach genetycznych

Zmienione genetycznie bakterie i grzyby zdolne są do rozkładania wielu rodzajów zanieczyszczeń. Jest to jednak wysoce niebezpieczne. Wyobraźmy sobie, że z pod kontroli wymyka się bakteria rozkładająca ropę. Skutki wszelkiej nieostrożności mogą być opłakane w skutkach.

Znaczenie genetyki w medycynie

Inżynieria genetyczna jest pomocą dla osób, które są dotknięte lub zachodzi podejrzenie, iż mogą być zagrożeni anomaliami genetycznymi. Mimo wielu zastrzeżeń ze względów religijnych, etnicznych czy moralnych, tzw. TERAPIE GENOWE maja przed sobą świetlaną przyszłość. Terapie mają polegać m.in. na podstawianiu alleli „uszkodzonych” prawidłowymi, korekcjach tj, „naprawach uszkodzonych” genów, wprowadzeniu normalnego genu do zmutowanej komórki. Genetycy starają się również zapobiegać chorobą, które nie są dziedziczne. Zmieniając genetycznie mikroorganizmy możemy otrzymać różne substancje chemiczne, np.

• Szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B produkują drożdże, prowadzone są też badania nad szczepionką, która będzie nas chronić przed AIDS; obecnie na świecie jest bardzo dużo szczepionek na wiele chorób

• Zmienione szczepy E. coli wykorzystywane są do produkcji insuliny

• Zmodyfikowany szczep E. coli wykorzystywany jest także do syntezy wielu lekarstw

Obecnie możliwe jest przeprowadzanie badań, które mają na celu wczesne wykrycie chorób dziedzicznych. Są to testy genetyczne, do ich przeprowadzenia używa się tzw. sond molekularnych. Organizmy tranzgeniczne mogą „produkować” organy ludzkie potrzebne do przeszczepów. Mogłoby to uratować wielu ludzi, którzy teraz umierają, ponieważ nie doczekają się przeszczepu. Obecnie próbne testy przeprowadzono na tranzgenicznych świniach i mimo, że to dopiero początki badań wyniku są obiecujące.

Genetyka otwiera przed nami nowe drzwi wielu dziedzinach naszego życia. Może dzięki niej nasze życie stanie się prostsze, bezpieczniejsze i sprawiedliwsze. Każde pokolenie wnosi do badań coś nowego, pogłębia naszą wiedzę i dają nadzieję, iż będzie żyło nam się coraz lepiej.

Literatura:

Problemy Kryminalistyki 212/1996, 241/2003

Waldemar Lewiński „Genetyka Liceum”

Opracowała:

Marta Kaczmarek

kl. III „b” gim.

---