P.zal z POZ, STUDIA, Pielęgniarstwo, Materiały z pielęgniarstwa


Jolanta Cieśla

Pielęgniarstwo rok III

licencjat

Gr. 3

Temat nr 3

Styl życia i zachowania zdrowotne członków rodziny i ich wpływ na poziom zdrowotności rodziny

  1. Wyjaśnienie pojęć styl życia i Zachowania zdrowotne

Zdrowie rodziny zależy od wielu czynników, wzajemnie na siebie wpływających i powiązanych za sobą. Do wywierających największy wpływ należy zaliczyć: zachowania zdrowotne i styl życia.

Zachowania zdrowotne są to działania wpływające na nasze zdrowie i można je podzielić na zachowania:

Styl życia to zespół zachowań i postaw, zależnych od środowiska zewnętrznego, społecznego, kulturowego, a także od sytuacji ekonomiczno- politycznej państwa, od uznanych przez dana jednostkę wartości i przekonań.

Zarówno sposób życia jak i zachowania zdrowotne człowieka zmieniają się w ciągu całego życia, a kształtują się we wczesnym dzieciństwie i młodości pod wpływem wiadomości i wzorów przekazywanych przez rodziców, szkołę, grupy rówieśnicze, środki masowego przekazu. Rozwój zachowań prozdrowotnych, jak tez ich kształtowanie jest celem edukacji zdrowotnej.

  1. Zachowanie zdrowotne

A. Zachowania antyzdrowotne

Zachowania antyzdrowotne to zachowania podejmowane przez człowieka, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na pogorszenie jego stanu zdrowia. Zaliczamy do nich:

PALENIE TYTONIU - jest to jeden z największych czynników zagrożenia zdrowia. Badania wykazały, że palaczem jest co drugi mężczyzna i co czwarta kobieta, są to najczęściej osoby z wykształceniem zawodowym a najrzadziej z wyższym. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że po papierosy sięgają coraz młodsi. Już w podstawówkach można spotkać małych palaczy.

Szkodliwy wpływ palenia papierosów polega na toksycznym działaniu dymu tytoniowego, dym ten działa zarówno na osoby palące jak i osoby, które przebywają w ich towarzystwie. Należy zaznaczyć, iż bierne palenie jest znacznie gorsze od czynnego. Ekspozycja dzieci na dym tytoniowy jest poważnym problemem moralnym w każdej palącej rodzinie. Niektórzy uważają nawet, że jest to forma przemocy rodziców, którzy zmuszają dzieci do niechcianej ekspozycji na ponad 4000 toksycznych związków chemicznych. Decydujące znaczenie w ochronie zdrowia dzieci przed następstwami palenia papierosów „aktywnego i biernego” ma środowisko domowe. Aby osiągnąć pożądane efekty, konieczna jest zmiana postaw rodziców wobec palenia papierosów. „Dom wolny od dymu tytoniowego” powinien stać się normą obyczajową rodziny, gdyż wyrządzanie szkody dla zdrowia niepalących jest czymś dalece poważniejszym, aniżeli świadome sięganie po papierosa.

Wpływ palenia papierosów na poziom zdrowotności rodziny:

Konsekwencją czynnego palenia papierosów są takie choroby jak:

Palenie bierne, jego wpływ na rodzinę

Ostatnie badania wskazują na związek wymuszonego biernego palenia z zawałem serca. Inne badania wykazały, że dzieci z rodzin palaczy mają osłabiony układ odpornościowy
i częściej chorują. Palacz nie wdycha wszystkich szkodliwych substancji sam. Każdy, kto znajduje się w pobliżu palacza, wdycha te same związki chemiczne. Bierne palenie może być również bardzo szkodliwe dla zdrowia. Swego czasu prasa podała informację o śmiertelnym zatruciu dymem tytoniowym noworodka przez niefrasobliwych rodziców. Żony palących mężów chorują dwukrotnie częściej na raka płuca niż partnerki mężczyzn niepalących.

Palenie tytoniu a ciąża

Kobieta paląca tytoń w ciąży powoduje, że jej dziecko nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu, niezbędnego do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Rozwijające się w jej łonie dziecko jest zmuszane do kontaktu z prawie 4.000 substancji chemicznych, w tym 40 rakotwórczymi, które są zawarte w dymie tytoniowym. Dziecko rodzi się znacznie mniejsze i podatniejsze na choroby wieku niemowlęcego i dziecięcego. Zwiększa się ryzyko komplikacji w czasie ciąży: samoistnego poronienia, porodu przedwczesnego, krwawień z dróg rodnych, łożyska przodującego, Najbardziej negatywnie na rozwój płodu wpływa zwłaszcza palenie w ostatnich 2 miesiącach ciąży. Niemowlęta wdychające dym częściej zapadają na poważne choroby układu oddechowego, astmę oskrzelową, zapalenie ucha środkowego, białaczkę.

NADUŻYWANIE ALKOHOLU- alkohol jest bardzo rozpowszechnionym środkiem uzależniającym i łatwo dostępnym. Jego szkodliwe działanie polega na tym, że w stanach upojenia alkoholowego występuje niedostosowanie zachowania, obniżenie funkcji intelektualnych, zaburzenia koncentracji uwagi. Przeszkadza to w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym.

Mężczyźni spożywają trzy razy więcej alkoholu od kobiet, przy czym najwięcej osób pijących posiada wykształcenie zawodowe, natomiast wśród kobiet sytuacja wygląda nieco inaczej - kobiety z wykształceniem wyższym piją więcej niż te z niższym. Na spożycie alkoholu ma również wpływ miejsce zamieszkania; obecny wiek inicjacji alkoholowej to 12 lat.

Wpływ palenia papierosów na poziom zdrowotności rodziny:

Wyróżnia się następujące problemy będące następstwem nadużywania alkoholu:

Picie alkoholu a ciąża

Picie przez matkę podczas ciąży powoduje u dziecka narażonego na kontakt z alkoholem wiele różnych skutków, między innymi nadaktywność i problemy z koncentracją uwagi, deficyty w uczeniu się i pamięci, problemy z rozwojem społecznym i emocjonalnym. Najpoważniejszym skutkiem picia przez ciężarną matkę jest alkoholowy zespół płodowy (FAS). U dzieci z FAS występują: charakterystyczny zespół deformacji twarzy, zahamowanie wzrostu, znaczące problemy z uczeniem się i/lub zachowaniem. Jednak dzieci narażone w okresie prenatalnym na kontakt z mniejszą ilością alkoholu też mogą mieć problemy z uczeniem się i zachowaniem. Nie został więc ustalony próg, poniżej którego nie pojawiają się żadne uszkodzenia płodu. Z tego powodu, zgodnie z rekomendacjami ministra zdrowia, dla kobiet w ciąży najbezpieczniej jest zachować abstynencję.

NARKOMANIA- potoczne określenie odnoszące się do uzależnienia od substancji chemicznych wpływających na czynność mózgu. Narkomania charakteryzuje się:

W zależności od stosowanego środka uzależniającego zastosowano podział na:

Przyczyny tego zjawiska, należy szukać w zaniku tradycyjnych więzi społecznych, zwłaszcza rodzinnych, oraz w niewydolności wychowawczej szkoły. Należy ich także upatrywać we wcześniejszym dojrzewaniu somatycznym niż emocjonalnym i społecznym, jak również w opóźnieniu dojrzewania i wzrastania, co powoduje również opóźnienie dojrzewania emocjonalnego i społecznego, prowadząc do nieprzystosowania młodzieży do życia w społeczeństwie.

Wpływ zażywania narkotyków na zdrowotność rodziny:

Somatyczne skutki uzależnienia od narkotyków najczęściej ujawniają się w obrębie układu krążenia, nerwowego, oddechowego, wydzielania wewnętrznego, mięśniowo- szkieletowego a ponadto wątroby i skóry.

Układ krążenia

Wśród najczęstszych schorzeń w obrębie układu krążenia spowodowanych zażywaniem narkotyków należy wymienić:

Przypadkowe wstrzyknięcia dotętnicze w wyniku uszkodzenia ściany tętnicy i nagłego wzrostu ciśnienia krwi niekiedy doprowadzają do pęknięcia naczynia.

Układ nerwowy

Do najczętszych konsekwencji uzależnienia należą zmiany w móżdżku, przejawiają się one:

U osób przyjmujących substancje psychoaktywne często pojawia się również neuropatie obwodowe. Powstają one zazwyczaj w wyniku równoczesnego działania kilku czynników- toksycznego działania substancji uzależniajacej, niedoborów pokarmowych, ucisku na nerwy obwodowe.

Układ oddechowy

Do schorzeń mających swe podłoże w zażywaniu narkotyków zalicza się:

Układ wydzielania wewnętrznego

U osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych zaburzenia wydzielania wewnętrznego są spowodowane wpływem tych substancji na neuroprzekaźnictwo w ośrodkowym układzie nerwowym i wydzielanie hormonów przysadki mózgowej. Do najczęściej odnotowywanych zaburzeń zalicza się:

Układ mięśniowo- szkieletowy

Zażywanie narkotyków powoduje niezwykle groźne zmiany, należy wskazać przede wszystkim na:

Wątroba

Zażywanie substancji psychoaktywnych powoduje szereg zmian histopatologicznych. Do najczęstszych problemów dotykających osoby uzależnione należy zaliczyć:

Skóra

Uszkodzenia skóry spowodowane iniekcjami dożylnymi należą do bardzo częstych zmian występujących u osób zażywających substancje psychoaktywne tą drogą. Wśród nich wymienić należy:

B. Zachowania prozdrowotne

Najogólniej mówiąc są to te zachowania, wszelkie formy aktywności celowej, ukierunkowanej na ochronę lub osiągnięcie poprawy własnego zdrowia.

Można wyróżnić 5 klas zachowań prozdrowotnych

  1. unikanie używek, czyli alkoholu, narkotyków, papierosów

  2. zwyczaje żywieniowe, czyli jedzenie większej ilości warzyw i owoców, zmniejszenie ilości zjadanych tłuszczów zawierających cholesterol itp.

  3. pozytywne praktyki zdrowotne - ćwiczenia fizyczne, mycie zębów, odpowiednia higiena otoczenia i samego siebie

  4. zachowania związane z działalnością prewencyjną - regularne wizyty kontrolne u lekarzy pierwszego kontaktu i stomatologów, samokontrole.

  5. bezpieczne prowadzenie samochodu- czyli używanie pasów bezpieczeństwa ( także na tylnich siedzeniach!!!), jazda z mniejszą szybkością, czy prowadzenie samochodu tylko wtedy gdy dobrze się czujemy 

Przykłady zachowań prozdrowotnych i ich wpływ na zdrowotność rodziny

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA - jest jednym z zachowań prozdrowotnych niezbędnych dla zdrowia i prawidłowego rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego. Na różne sposoby poprawia stan naszego zdrowia, a także samopoczucia, przyspiesza metabolizm, prowadzi do lepszego wykorzystywania kalorii, to natomiast pomaga w utrzymaniu stałej, właściwej masy ciała. Wysiłek fizyczny jest również znakomitą metodą na przeciwdziałanie stresom.

Wpływ aktywności fizycznej na poziom zdrowotności rodziny:

  1. pozytywne działanie wysiłku fizycznego zauważamy bardzo szybko: w naszym organizmie wytwarzane są endorfiny - neuroprzekaźniki (zwane „hormonem szczęścia”), które powodują doskonały nastrój, wprowadzają w stan euforii, stymulują również pozytywną energię.

  2. wiele zmian w organizmie, przede wszystkim wzrost zapotrzebowania mięśni na tlen, substraty energetyczne, zwiększenie wydzielania metabolitów

  3. zwiększa ogólny przepływ krwi, wpływa zatem na:

  • powoduje pozytywne zmiany czynnościowe w obrębie układu krążenia: