Def

Roczna stopa inflacji jest to procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.

Bezrobocie jest to liczba osób zdolnych do pracy zarejestrowanych jako bezrobotni............

Stopa bezrobocia jest to odsetek liczby siły roboczej pozostającej bez pracy.

Siła robocza jest to liczba osób pracujących lub poszukujących pracę.

Ruch okrężny

( Begg tabl.20,5) Transakcje zawierane przez gospodarstwo domowe i przedsiębiorstwo.

Założenia:

I wszystkie dochody są wydatkowane (brak oszczędności)

II wszystkie towary zostają sprzedane (brak zapasów)

Rachunek dochodu naturalnego (gospodarka zamknięta nie ma państwa)

Def.

PKB (Produkt Krajowy Brutto) jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki produkcji lub czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego, kto jest właścicielem tych czynników.

PKB mierzymy:

I za pomocą wartości dodanej

II mierząc wydatki na dobra finalne

III dochody czynników wytwórczych

Wartość dodana (stosujemy ją aby uniknąć podwójnego naliczania) jest to przyrost wartości dóbr w procesie produkcji.

Wartość dodana jest to suma wyprodukowanych dóbr minus suma rzeczowych czynników wytwórczych.

Dobro finalne są to dobra nabyte przez ostatecznych użytkowników

- dobra konsumpcyjne

- dobra kapitałowe

Dobra pośrednie są to dobra częściowo przetworzone, które stanowi wkład lub nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach gdzie są używane (np. stal).

Sposób obliczania PKB (tab. Begg 20,6)

Inwestycje (I) są to zakupy nowych dóbr kapitałowych dokonywanych przez przedsiębiorstwa.

Oszczędności (S) to ta część dochodu która nie została wydana na zakup dóbr i usług.

PKB = Y = C + S C - konsumpcja

C + S = C + I S - oszczędności

PKB = Y = C + I I - inwestycje

S = J dopływy Td - podatki bezpośrednie

Te - podatki pośrednie

odpływy G - wydatki państwa

B - płatności transferowe (renty itp.) transfery Dochód państwa to dochody pośrednie i bezpośrednie.

Dochód narodowy mierzymy albo w cenach rynkowych albo w cenach czynników produkcji.

Def. PKB w cenach rynkowych jest to miara produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi.

PKB wcenach czynników produkcji jest to miara produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich.

PKB w cenach rynkowych = C + I + G

PKB wcenach czynników produkcji = C + I + G - Te (miernik niezależny od podatków pośrednich)

Rozporządzalne dochody osobiste są to dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich czyli Td.

Dochody rozporządzalne Y = YD + Td - B

Y = C + S

YD + Td - B = C + S

Dopływy: inwestycje , eksport

Eksport są to dobra wytworzone w kraju a następnie sprzedane za granicę. (eksport stanowi dopływ do obiegu).

Import są to dobra wyprodukowane za granicą i nabyte na potrzeby gospodarki krajowej (import jest odpływem z obiegu).

NX = jest to różnica między eksportem a importem NX - wartość eksportu netto

NX = X - Z X - eksport Z - import

Y = C +I + G + X - Z = C + I + G + NX

PNB (Produkt Narodowy Brutto) jest to miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji.

PNB = PKB + dochody z tytułu własności za granicą.

PNN - Produkt Narodowy Netto

PNB - amortyzacja

Gospodarka zamknięta

YD = Y + B + N - T N -odsetki od długu państwowego

Sp = YD - C T - podatki

Sp = YD - C = Y + B + N - T - G Sp - oszczędności gospodarstw domowych

Sg = T - B - N - G Sg - oszczędności państwa

S = Sp + Sg NX - eksport netto

Gospodarka otwarta V - dochód czynników wytwórczych i

Y = C + I + G + NX Y = C + S S = Y - C płatności transferowe netto z zagranicy.

YD = Y + B + N - T + V Sr - oszczędności reszty świata

Sp = Y + B + N - T - G + V G -wydatki państwa(zakup dóbr i usług)

Sg = T - B - N - G Y - PKB

Sr = - ( NX + V ) S - oszczędności

S = Sp + Sg + Sr C - konsumpcja

Zadanie3

C = 1200 G = 300 I = 400 B = 200 Y = ? N = 100 T = 400

Y = C + I Y = 1200 + 400 = 1600 I - inwestycje

B - płatności transferowe (renty itp.)

S = Y - C S = 1600 - 1200 = 400 A - amortyzacja

In - inwestycje netto

I = Y - C I = 1600 - 1200 = 400

S = I

Gospodarka otwarta (Zadanie4)

C = 1200 I = 400 G = 300 NX = -100 V = 30 B = 200 N = 100 T = 400

PKB = Y = C + I + G + NX = 1200 + 400 + 300 - 100 = 1800

Sp = Y + B + N - T + V - C = 1800 + 200 + 100 - 400 + 30 - 1200 = 530

Sg = T - B - N - G = 400 - 200 - 100 - 300 = -200

Sr = - ( NX + V ) = - ( - 100 + 30) = 70

S = Sp + Sg + Sr = 530 + ( - 200 ) + 70 = 400

S=I

Zadanie5

C=1700 I=600 A=200

PKB=Y=C+I=1700+600=2300

S=Y-C=2300-1700=600

In=I-A= 600-200=400

S=I

Gospodarka zamknięta (Zadanie6)

C=1500 B=300 I=600 N=100 G=500 T=1000

PKB= Y=C+I+G= 1500+600+500=2600

Sp=Y+B+N-T-G=2600+300+100-1000-500=1400

Sg=T-B-N-G=1000-300-100-500=200

S=Sp+Sg=1400+200=1600

S=I

Gospodarka otwarta (Zadanie8)

C=2300 B=100 I=700 N=100 G=800 T=800

PKB= Y=C+I+G+NX=230+700+800=3800

Sp=Y+B+N-T-C+V=3800+100+100-800-2300=900

Sg=T-B-N-G=800-100-100-800=-200

S=Sp+Sg=900-200=700

S=I

Zadanie domowe

Zadanie7

C=1500 I=600 G=500 B=300 N=100 T=1000 NX=100 V=20

Policz: PKB(Y); Sp; Sg; S

Y= C+I+G+NX= 1500+600+500+100=2700

Sp= Sp=Y+B+N-T-C+V=2700+300+100-1000-1500+20=620

Sg=T-B-N-G=1000-300-100-500=100

Sr=-(NX+V)=-(100+20)=-120

S=Sp+Sg+Sr=620+100-120=600

S=I

Zadanie9

C=2300 I=700 G=800 B=100 N=100 T=800 NX=-200 V=50

Policz: PKB(Y); Sp; Sg; S

Y= C+I+G+NX=2300+700+800-200=3600

Sp=Y+B+N-T-C+V=3600+100+100-800-2300+50=750

Sg=T-B-N-G=800-100-100-800=-200

Sr=-(NX+V)=-(-200+50)=150

S=Sp+Sg+Sr=750-200+150=700

S=I

Determinanty dochodu narodowego

PKB = PNB = PNN

Produkcja potencjalna jest to wielkość produkcji, którą by wytworzyły gospodarstwa gdyby wszystkie czynniki były w pełni wykorzystane.

Założenie 1 - ceny i płace ustalone na określonym poziomie

Założenie 2 - w gospodarstwie istnieją nie wykorzystane zasoby

Faktyczne rozmiary produkcji zależą od popytu globalnego, ten od sumy pieniędzy którą ludzie chcą wydać na dobra i usługi w całej gospodarce.

I - Brak państwa i wymiany z zagranicą

AD popyt globalny

C- popyt konsumpcyjny

I - popyt inwestycyjny

AD = C + I

Funkcja konsumpcji obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie dochodu.

MPC - (marginal propensity to consumption) krańcowa skłonność do konsumpcji

Jest to część każdej dodatkowej jednostki dochodu rozporządzalnego którą gospodarstwo domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję.

MPS krańcowa skłonność do oszczędzania jest to część każdej dodatkowej jednostki dochodu rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe przeznaczają na oszczędności.

MPC + MPS = 1

Funkcja oszczędzania

MPC+MPS=1; MPS=1-MPC; MPC=1-0,7=0,3

Popyt inwestycyjny oznacza zamierzone przez przedsiębiorstwo powiększenie zasobów kapitału trwałego oraz stanu zapasów.

Popyt inwestycyjny autonomiczny to znaczy, że jest wielk. stałą nie zależną od dochodu.

Popyt globalny jest to suma wydatków przedsiębiorstwa, którą przeds. i gospodarka domowa chcą przeznaczyć na zakupy dóbr i usług przy różnej wielkości dochodów.

(PNB) - jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych

wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z. tych czynników zatrudnionych za granicą w danym okresie, np. w roku.

Nominalny (n-PNB) - jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodukowanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wutwórczych oraz dochodów z tych czynników zatrudnionych za granicą w danym okresie, obliczona z wykorzystaniem cen bieżących. Realny (r-PNB) - jest to wartość wszystkich dóbr i usług końcowych wyprodkuwanych w gospodarce dzięki zatrudnieniu krajowych czynników wytwórczych oraz dochodów z tych czynników zatrudnionych za granicą w danym okresie, obliczona z wykorzystaniem cen roku bazowego

Deflator PNB -jest miernikiem zmian poziomu cen. - nominalny do realny

Wskaźnik cen (deflator) - wskaźnik cen używany jest do korygowania wpływu inflacji na PNB średnia ważona zmian cen całości dóbr wchodzących do PNB, przy czym każdemu z dóbr przypisana jest waga w zależności od jego procentowego udziału w całkowitym PNB.

Głównym celem oddziaływania polityki fiskalnej jest globalny popyt. Dzieje się to za sprawą możliwości kształtowania przez Rząd deficytu lub nadwyżki budżetowej. Te dwa czynniki w wyraźny sposób wpływają na poziom globalnego popytu w państwie. Wzrost deficytu budżetowego strukturalnego powoduje napływ do gospodarki środków pieniężnych a co za tym idzie wzrost popytu. Natomiast zmniejszenie deficytu strukturalnego lub w skrajnym przypadku osiągnięcie nadwyżki powoduje zmniejszenie ilości środków pieniężnych w gospodarce oraz zmniejszenie popytu. Zatem można wydzielić dwie tendencje polityki fiskalnej: polityka restrykcyjna - mająca na celu zmniejszenie popytu globalnego poprzez: zmniejszenie konsumpcji (C) i zwiększenie podatków; zmniejszenie inwestycji (I) i zwiększenie podatków; zmniejszenie wydatków polityka mająca na celu zwiększenie popytu globalnego poprzez: polityka pasywna - prowadzona przez automatyczne stabilizatory gospodarki Automatyczne stabilizatory gospodarki: progresywna skala podatkowa zasiłek dla bezrobotnych - dzięki zasiłkom konsumpcja bezrobotnych nie spada do zera i popyt globalny jest sztucznie podtrzymywany

Produkt narodowy brutto (PNB) miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju powiększonych o dochody netto z tytułu własności za granicą. Dochody netto są różnicą między dochodami otrzymanymi z tytułu własności za granicą a dochodami wypłacanymi z tytułu własności

cudzoziemcom. Jeżeli odpływ dochodów otrzymywanych z tytułu usług czynników produkcji będących własnością kapitału zagranicznego jest większy niż przypływ dochodów z tytułu posiadanych czynników produkcji za granicą, wówczas PKB > PNB i odwrotnie.

Paradoks zapobiegliwości to zjaw. polegające na tym, że obniżenie skłonności do oszczędzania prowadzi do wzrostu produkcji, natomiast nie wywołuje ono zmian w rozmiarach planowanych oszczędności odpowiadających stanowi równowagi. Muszą one nadal być równe planowanym inwestycjom. Wzrost produkcji jest warunkiem skompensowania zmniejszonej liczby oszczędzania przy każdej wielkości produkcji.

Krzywa wielkości popytu globalnego (AD)

AD=C+I

Równowaga krótkookresowa

Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr istnieje wtedy, gdy popyt globalny zrównuje się z faktycznie wytworzoną produkcją.

Linia 45 ^o jest zbiorem punktów które przybierają taką samą wartość na obu osiach.

Jest to linia równości wydatków i produkcji.

Popyt inwestycyjny rośnie

W punkcie równowagi E następuje zrównanie wydatków z produkcją

Popyt inwestycyjny maleje

Obniżka popytu inwestycyjnego wywołuje spadek dochodu który powoduje dodatkowy spadek popytu konsumpcyjnego. Łączy spadek popytu jest większy niż początkowe zmniejszenie I.

AD=C+I => C=AD-I

Mnożnik jest to stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych. Mnożnik zawsze jest większy od 1.

Mnożnik=1/1-MPC=1/1-0,7=1/0,3=3,33 MPC- krańcowa skłonność do konsumpcji

9*3,33≈30

mnożnik= 1/MPS MPS- krańcowa skłonność do oszczędzania

Państwo

Deficyt budżetowy jest to nadwyżka wydatków państwa nad dochodami (z reguły jest finansowana przez emisję i sprzedaż obligacji).

Dług publiczny jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych.

Założenie - nie ma podatków pośrednich

W gospodarce zamkniętej

AD=C+I+G (G-składnik autonomiczny) G- popyt państwa na dobra i usługi

NT - podatki netto=T-B(produkcja - transfery)

YD=Y-NT = Y-t*Y=Y(1-t) Y - dochód narodowy

t - stopa podatkowa

NT=t*Y

Wzrost podatków o 2 %

Wzrost wydatków państwa

Jednocześnie wzrost podatków i wydatków państwa

Mnożnik zrównoważenia budżetu, jest to mechanizm polegający na tym, że

Wzrost wydatków państwa któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków powoduje zwiększenie produkcji.

Równowaga budżetowa

Dobra

Finalne

Pośrednie

Konsumpcyjne

Inwestycyjne

α wysokość popytu autonomicznego (występuje niezależnie od dochodów osobistych)

Y

C = 8 + 0,7Y

C

YD = C + S + B - Td

YD = Y - Td + B

Y

-8

S=-8+0,3Y

S

Y

0

I

AD

AD

CC

45^o

45^o

Y

Y

0

AD

0

AD

E'

E

E'

E

45^o

Y

0

AD

AD'

AD

AD'

AD

AD

AD'

E'

E

45^o

Y

0

AD

AD

AD'

E'

E

45^o

Y

0

AD

AD

AD'

E'

E

45^o

Y

0

AD

Nadwyżka budżetu

G

E'

E

45^o

Y

0

AD

Deficyt budżetowy

---