STOSOWANIE WIELKICH LITER
Wielką literą piszemy:
Imiona i nazwiska ludzi:
UWAGA: Nazwy pospolite użyte w funkcji imion własnych postaci literackich należy pisać wielką literą, np. Asesor, Hrabia, Podkomorzy, Wojski.
Imiona własne zwierząt i drzew: a także imiona postaci fikcyjnych - bohaterów literackich, bohaterów bajek.
Imiona własne bogów oraz jednostkowych istot mitologicznych oraz nazwy zbiorowe istot mitologicznych, np. Atlantydy (= córki Atlasa), Hesperydy (= córki Atlasa), które zazwyczaj występują w liczbie mnogiej.
Przydomki, pseudonimy i przezwiska ludzi: jednowyrazowe i dwuwyrazowe. Jeśli przydomek jest wyrażeniem przyimkowym, to występujące w nim rzeczowniki piszemy wielką literą, a przyimek małą: Biedaczyna z Asyżu, Jan bez Ziemi, Jan z Tęczyna
Imiona własne ludzi użyte w znaczeniu przenośnym nazwisko autora użyte w znaczeniu jego dzieła: Pożycz na tydzień Stachurę. Na aukcji sprzedano dwa Kossaki.
Nazwy mieszkańców części świata: Afrykanin, Amerykanka, Australijczyk, Azjata, Europejczyk.
Nazwy hipotetycznych mieszkańców planet: Marsjanin, Wenusjanin.
Nazwy mieszkańców krajów: Argentyńczyk, Babilończyk (= mieszkaniec Babilonii), Boliwijka, Czeszka, Greczynka (= obywatelka Grecji), Meksykanin (= obywatel państwa Meksyk), Polka (= obywatelka Polski), Rosjanin, Rzymianin (= obywatel starożytnego państwa rzymskiego), Słowak, Szwajcar (= obywatel Szwajcarii),
UWAGA: babilończyk (= mieszkaniec miasta Babilon), greczynka (= suknia), meksykanin (= mieszkaniec miasta Meksyk), polka (= taniec), rzymianin (= mieszkaniec miasta), szwajcar (= odźwierny).
Nazwy członków narodów, ras i szczepów: Żyd (= członek narodu), Murzyn (= człowiek rasy czarnej), Papuas, Metys (= Indianin z domieszką krwi białej), Słowianin, Kreol (= urodzony w Ameryce Łacińskiej i na południu USA biały potomek kolonizatorów i emigrantów europejskich), Masaj,
UWAGA: ale: żyd (= wyznawca judaizmu), murzyn (= ktoś bardzo opalony; ktoś wykonujący za kogoś jakąś pracę), metys (= zwierzę — mieszaniec).W wypadku deprecjonujących, lekceważących lub żartobliwych nazw członków narodowości typu kitajec, jugol poleca się pisownię małą literą, choć rozpowszechniony zwyczaj pozwala pisać je wielką, zwłaszcza gdy jest to uzasadnione etymologicznie: angol, jugol, kitajec, niemiaszek, pepik a. pepiczek, rusek, żydek. Analogicznie piszemy wyraz negr, będący pejoratywnym określeniem człowieka rasy czarnej. Podobnie, tzn. małymi literami, należy zapisywać rzeczowniki biały, czarny, żółty, czerwony, które potocznie oznaczają kolor skóry i odnoszą się do ludzi poszczególnych ras.
Nazwy mieszkańców terenów geograficznych , np. regionów, krain, prowincji: Bawarczyk, Kaszub (a. Kaszuba), Katalonka, Kociewianka (a. Kociewiaczka), Krakowianka (= mieszkanka Krakowskiego), Kurp, Łowiczanin (= mieszkaniec Łowickiego), Pomorzanin, Ślązaczka.
Nazwy dynastii: Burbonowie, Hohenzollernowie, Jagiellonowie, Piastowie, Romanowowie.
Przymiotniki dzierżawcze (odpowiadające na pytanie czyj?, odnoszące się do właściciela, autora, twórcy) utworzone od imion własnych, zakończone na -owski, -owy, -in, -yn, -ów: Pałac Kazimierzowski, dramat Szekspirowski, Sabałowe bajania, poezja Miłoszowa, Zosina chustka, Marysin ojciec, Psałterz Dawidów (= Dawida).
Nazwy obiektów i przedmiotów jednostkowych, istniejących tylko w jednym egzemplarzu, np.: Całun Turyński (= płótno ze śladami postaci utożsamianej z postacią ukrzyżowanego Chrystusa), Gruba Kaśka (= studnia w Warszawie), Kolos Rodyjski (= posąg Heliosa na wyspie Rodos).
Nazwy świąt i dni świątecznych: 3 Maja
UWAGA: Wielką literą piszemy także nazwy świąt dawnych i starożytnych, np. Afrodyzje, Dionizje, Lemuria, Saturnalia.
Nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, którym organizatorzy chcą nadać specjalny tytuł: Igrzyska XXV Olimpiady, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Wielka Pardubicka, XI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich, Ogólnopolski Konkurs Ortograficzny „Dyktando”, Światowy Dzień Młodzieży, Dzień Ziemi.
UWAGA: Przyimki występujące wewnątrz tych nazw piszemy małą literą: V Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej, Dzień bez Samochodu.
Tytuły czasopism i cykli wydawniczych oraz nazwy wydawnictw seryjnych wielką literą piszemy wszystkie wyrazy (z wyjątkiem przyimków i spójników występujących wewnątrz tych nazw): Gazeta Wyborcza, Życie Warszawy, Tygodnik Powszechny, Polityka, Zwierciadło, Kobieta i Życie, Państwo i Prawo, Wiedza i Życie, Listy z Teatru, Literatura na Świecie; Biblioteka Arcydzieł Literatury Polskiej, Biblioteka Klasyków Filozofii, Biblioteka Wiedzy o Prasie, Psychologia Stosowana, Typy Broni i Uzbrojenia.
UWAGA. Ta sama zasada dotyczy tytułów czasopism i serii wydawniczych, które się nie odmieniają. Poprzednio w tytułach nieodmiennych należało pisać wielką literą tylko pierwszy wyraz, ale decyzją Rady Języka Polskiego z dnia 8 grudnia 2008 r. pisownia tytułów odmiennych i nieodmiennych została ujednolicona (por. Aneks I, p. 2.). Piszemy zatem: Po Prostu, Żyjmy Dłużej, Mówią Wieki, Dookoła Świata, A To Polska Właśnie.
Pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach utworów literackich i naukowych (np. książek, rozpraw, artykułów, wierszy, pieśni, piosenek, filmów, sztuk teatralnych), w tytułach ich rozdziałów, w tytułach dzieł sztuki, zabytków językowych, odezw, deklaracji, ustaw, akcji charytatywnych i porządkowych, operacji wojskowych: Biblia, Koran, Talmud, Noce i dnie, Ziemia obiecana, Postoje pamięci, Przekroczyć próg nadziei, Historia języka polskiego, Składnia rozmowy telefonicznej, Stepy akermańskie, Oda do młodości, W pamiętniku Zofii Bobrówny, Który skrzywdziłeś, O mej poezji; Bogurodzica, Niedokończona symfonia (Schuberta), Rota, Mazur kajdaniarski, W żłobie leży..., Niech żyje bal, Takie tango; Park jurajski, Sami swoi, Wiśniowy sad, Pieta, Hołd pruski (tytuł dzieła Matejki, ale: hołd pruski = akt dziejowy), Stworzenie świata; Psałterz floriański, Deklaracja praw dziecka, Karta nauczyciela, Kodeks cywilny, Kodeks pracy, Konstytucja 3 maja, Statut wiślicki, Uniwersał połaniecki, Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; Podaruj dzieciom słońce, Reklama dzieciom, Telewidzowie powodzianom; Pustynna burza, Znicz.
WYJĄTKI: Stary Testament, Nowy Testament, Magna Charta Libertatum oraz Pismo Święte, Biblia Tysiąclecia, a także tytuły ksiąg biblijnych — np. Księga Liczb, Księga Powtórzonego Prawa, Dzieje Apostolskie, w których tradycyjnie wszystkie człony pisze się wielką literą.
W muzyce na oznaczenie tonacji durowych (majorowych) używamy wielkich liter, a tonacji molowych (minorowych) — małych liter: D-dur, B-dur, C-dur, A-dur, As-dur, G-dur, H-dur;a-moll, b-moll, c-moll, e-moll, g-moll.
W tytułach utworów muzycznych wyraz, który jest nazwą gatunkową utworu, piszemy małą literą: symfonia Pastoralna, nokturn Es-dur, sonatina a-moll, IX symfonia Beethovena, sonata Księżycowa.
UWAGA: Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się wielką literą, np. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa antyalkoholowa, ustawa o nieletnich.
Nazwy krojów czcionek drukarskich, czcionek komputerowych, np.:Arial, Courier, Excelsior, Futura, Garamond, Tahoma, Times New Roman, Verdana
Nazwy języków programowania, programów i systemów komputerowych bez względu na to, czy są z pochodzenia wyrazami pospolitymi, czy skrótowcami głoskowymi: Algol, Cobol (a. COBOL), Fortran (a. FORTRAN), Lisp, Norton Commander,
Jednowyrazowe nazwy programów radiowych i telewizyjnych, tytuły audycji, słuchowisk, widowisk: Domisie, Jedyneczka, Matysiakowie, Panorama, Teleexpress, Teleranek, Wiadomości, Wieczorynka, Ziarno.
UWAGA: W wielowyrazowych nazwach programów radiowych i telewizyjnych wielką literą pisze się tylko pierwszy wyraz: Niedzielny poranek filmowy, Poezja na dobranoc, Przegląd wydarzeń tygodnia, Sportowa niedziela, Szkoła dla rodziców.
UWAGA: Jeśli program telewizyjny lub radiowy ma charakter cykliczny, wszystkie wyrazy w tytule (oprócz wewnętrznych przyimków i spójników) można pisać wielką literą: Katolicki Magazyn Młodzieżowy, Teatr Telewizji, Telewizja Edukacyjna, Telewizyjny Kurier Warszawski, Uniwersytet Radiowy.
Tytuły modlitw: Akt strzelisty, Anioł Pański, Gorzkie żale, Koronka do Miłosierdzia Bożego, Modlitwa za rodziców,
UWAGA: ale: Odmówiłem dzisiaj parę litanii. Wyraz litania użyty został jako nazwa gatunkowa modlitwy, a nie jako jej nazwa własna.
Jedno- i wielowyrazowe nazwy gwiazd, gwiazdozbiorów, planet, księżyców, planetoid, galaktyk, rojów meteorów i innych obiektów astronomicznych: Słońce, Gwiazda Polarna, Wega, Wielka Niedźwiedzica, Bliźnięta, Ziemia, Mars, Wenus, Saturn, Księżyc, Io, Ceres, Droga Mleczna, Obłok Oorta, Wielki Obłok Magellana, Leonidy, Perseidy, Pas Kuipera.
UWAGA: W nazwach komet człon pierwszy traktowany jest jak nazwa gatunkowa (rodzajowa) i zapisywany małą literą, np. kometa Halleya, kometa Enckego, kometa Shoemaker-Levy 9.
UWAGA: Księżyc, Ziemia, Słońce, a także Galaktyka, gdy chodzi o tę, w której żyjemy, piszemy wielką literą tylko w znaczeniu terminów astronomicznych; wyrazy te użyte w znaczeniu pospolitym piszemy małą literą: Naszą planetą jest Ziemia; Coraz częstsze są trzęsienia ziemi; Poza naszą Galaktyką istnieją jeszcze inne galaktyki; Naturalnym satelitą Ziemi jest Księżyc, a Deimos jest księżycem Marsa.:
Jednowyrazowe i wielowyrazowe nazwy własne państw, regionów, prowincji, stanów, miast, osiedli, wsi, przysiółków itp.: Boliwia, Polska, Rosja, Rzeczpospolita Polska, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, Szwajcaria, Królestwo Kongresowe, Księstwo Warszawskie, Wielkie Księstwo Poznańskie, Krakowskie, Poznańskie, Flandria, Quebec, Teksas, Przemyśl, Szczecin, Brynów, Chochołów, Łyse, Podlesie, Widok, Zaborze, Zarzecze,
UWAGA: ale: Swoich delegatów na kongres przysłały: państwo polskie, a także państwo czeskie, węgierskie i słowackie.
Podobnie piszemy wyrazy pospolite używane w znaczeniu nazwy własnej, np. Korona (= Polska), Trójmiasto (= Gdańsk, Sopot i Gdynia), oraz używane w tej funkcji wyrażenia o zatartej strukturze, np. Kraj Kwitnącej Wiśni,
UWAGA: ale: kraj samurajów (= Japonia).
UWAGA: Analogicznie powinny być zapisywane nazwy obszarów geograficzno-kulturowych, np. Wschód (= Azja lub kraje dawnego bloku komunistycznego) czy Zachód (= kraje zachodniej Europy i Ameryki Północnej) — w przeciwieństwie do wyrazów wschód, zachód itd., które są pospolitymi nazwami stron świata.
Jednowyrazowe nazwy geograficzne i miejscowe: Budapeszt, Gubałówka, Krakowskie, Naddnieprze, Opole, Pireneje, Powiśle, Przemyśl, Tatry, Warszawa, Wieżyca, Zakaukazie.
Wielowyrazowe nazwy geograficzne i miejscowe: Bory Tucholskie, Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Jelenia Góra, Mała Panew, Morskie Oko, Nowa Zelandia, Rzeka Świętego Wawrzyńca, Stary Sącz, Wielki Kaukaz, Wielki Kocioł Śnieżny, Wielki Staw.
Jeśli nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w mianowniku nieodmieniającym się, wtedy człon pierwszy (wyraz pospolity): góra, nizina, półwysep, cieśnina, tama, kanał, morze, jezioro, wyspa, pustynia, wyżyna itp. piszemy małą literą, natomiast człon drugi — wielką, np. morze Marmara, półwysep Hel, pustynia Gobi, wyspa Uznam.
Jeśli nazwa własna składa się z dwu członów i człon drugi jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, oba człony pisze się wielką literą, np. Cieśnina Beringa, Góra Kościuszki, Morze Barentsa, Hala Gąsienicowa, Kanał Panamski, Przełęcz Dukielska, Puszcza Niepołomicka, Wyżyna Małopolska.
Przymiotniki: południowy, północny, wschodni, zachodni pisze się wielką literą, jeśli są integralną częścią nazw geograficznych, nazw państw oraz innych jednostek terytorialnych lub administracyjnych, np. Beskidy Wschodnie, Europa Zachodnia, Morze Północne, Przylądek Północny, Republika Południowej Afryki, Tatry Zachodnie, Wyspa Południowa, Zachodni Brzeg Jordanu, Ziemia Północna,
UWAGA: ale: Zwiedziłem zachodnią Europę (= zachodnią część Europy). Nad Polskę północną przesuwa się niż znad Skandynawii. Przymiotniki zachodni, północny oznaczają tutaj część terytorium, toteż piszemy je małą literą.
Przyimki występujące wewnątrz tych nazw piszemy małą literą, np. Gródek nad Dunajcem, Nakło nad Notecią, Świder koło Warszawy albo: Gródek n. Dunajcem, Nakło n. Notecią, Świder k. Warszawy.
Jedno- i wielowyrazowe nazwy dzielnic, ulic, placów, rynków, ogrodów, parków, bulwarów, budowli, zabytków, obiektów sportowych, np. Czerniaków, Krzyki, Kurdwanów, Ligota, Powązki, Złote Łany, Żoliborz, Podwale, Rynek Starego Miasta, Cygański Las, Łazienki, Planty, Wały Chrobrego, Barbakan, Hala Arena, Spodek.
UWAGA: Jeśli takie nazwy wielowyrazowe rozpoczynają się od przymiotnika lub innego określenia przymiotnikowego, wszystkie wyrazy piszemy wielką literą, np.: Mysia Wieża, Krzywa Wieża (w Pizie, w Toruniu), Złota Uliczka (Czechy), Piąta Aleja (USA), Czerwony Klasztor (Egipt, Słowacja), Błękitny Meczet (Turcja).
Jeśli stojący na początku nazwy wyraz: ulica, aleja, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, brama, pomnik, cmentarz itp. jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy — wielką literą: ulica 3 Maja, ulica Dwóch Mieczy, ulica Księdza Jerzego Popiełuszki, ulica Na Niskich Łąkach, aleja Przewodników Tatrzańskich, bulwar Nadmorski, osiedle Zawodzie, plac Trzech Krzyży, plac Na Rozdrożu, rondo Waszyngtona, park Jordana, kopiec Józefa Piłsudskiego, kościół Świętego Krzyża (albo: kościół św. Krzyża), kościół Na Skałce, klasztor Dominikanów, Pałac Pod Globusem, willa Atma, most Poniatowskiego, brama Isztar, pomnik Mikołaja Kopernika, cmentarz Rakowicki, kolumna Aleksandra, sobór Świętego Izaaka (albo: sobór św. Izaaka), bastion Wyskok, dzwon Gratia Dei.
Jeśli w nazwie wyraz aleja występuje w liczbie mnogiej, piszemy go wielką literą: Aleje Jerozolimskie, Aleje Ujazdowskie, Spotkamy się u zbiegu Alei (lub Alej) i Marszałkowskiej.
Wyrazy wchodzące w skład określenia dotyczącego nazw ulic, placów i parków oraz różnego typu budowli piszemy wielką literą, natomiast spójniki i przyimki wchodzące w skład nazwy piszemy małą literą: ulica Bitwy pod Płowcami, ulica Droga na Olczę, ulica Jana z Kolna, ulica Jana z Łańcuta, ulica Żwirki i Wigury, plac Juranda ze Spychowa, plac Wolności i Zwycięstwa, park Biegu po Zdrowie, kościół Świętych Piotra i Pawła, pomnik Zaślubin Polski z Morzem.
Jedno- i wielowyrazowe nazwy własne przedsiębiorstw i lokali: Delikatesy, Jubiler, Lechia, Lot, Orbis, Polar, Jama Michalika, Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa.
Wyrazy wchodzące w skład nazwy określającej kawiarnię, hotel, zajazd, aptekę, księgarnię, sklep, bar, winiarnię piszemy wielką literą, natomiast jeśli wyraz stojący przed tą nazwą jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową) przedsiębiorstwa lub lokalu, piszemy go małą literą: apteka Pod Orłem, bar Flisak, hotel Pod Różą, kawiarnia Kryształowa, kino Rialto, księgarnia U Trzech Panów, schronisko Murowaniec, sklep Orient, spichrz Pod Jeleniem, winiarnia Bachus, zajazd U Kmicica, albo: apteka „Pod Orłem”, bar „Flisak”, hotel „Pod Różą”, kawiarnia „Kryształowa”, kino „Rialto”, księgarnia „U Trzech Panów”, schronisko „Murowaniec”, sklep „Orient”, spichrz „Pod Jeleniem”, winiarnia „Bachus”, zajazd „U Kmicica”.
Spójniki i przyimki występujące wewnątrz nazw lokali i przedsiębiorstw piszemy małą literą: gospoda Zajazd pod Babią, pensjonat Zajazd u Kmity, pensjonat Zośka i Adria.
Nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, towarzystw, nazwy zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych. Występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunał Konstytucyjny, Urząd Rady Ministrów, Izba Lordów, Kancelaria Prezydenta, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Sąd Rejonowy w Krakowie, Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Warszawie, Szkoła Podstawowa nr 105 w Warszawie, Uniwersytet Jagielloński, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Szpital Wojewódzki w Rzeszowie, Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Klub Inteligencji Katolickiej, Komisja Episkopatu Polski do spraw Dialogu z Judaizmem, Kongregacja Panien Benedyktynek w Polsce pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, Fundacja im. Bogdana Jańskiego na rzecz Dzieci Upośledzonych Umysłowo i Fizycznie, Bajm, Budka Suflera, Elektryczne Gitary, Ich Troje, Maanam, Mali Gorzowiacy (zespół taneczny), Legia Warszawa,
UWAGA: ale: Już czwarty sejm zajmuje się emeryturami i rentami. Tutaj wyraz sejm został użyty jako wyraz pospolity. Podobnie jako pospolite można użyć wyrazów senat i izba. Miasto ma siedem szkół podstawowych, dwa banki, dwa kina i jeden szpital. Byłem w dwu bankach, a teraz idę jeszcze odebrać książki z biblioteki. Wyrazy szkoła podstawowa, bank, kino, szpital, biblioteka zostały użyte jako wyrazy pospolite.
Reguła stosowania wielkich liter odnosi się także do nazw jednostek wojskowych traktowanych jako nazwy własne: 1. Pułk Strzelców Podhalańskich albo I Pułk Strzelców Podhalańskich, Dywizjon 303, Batalion Zmotoryzowany im. Westerplatte, 3. Pułk Ułanów Śląskich,
UWAGA: ale: Służyłem już w czterech pułkach. Wyraz pułk został tutaj użyty jako wyraz pospolity.
Zawsze wielką literą pisze się nazwy takich urzędów, jak: Konwent Seniorów, Konwencja Narodowa.
Na ogół wielką literą pisze się — w znaczeniu instytucji, organizacji i ogółu wiernych — wyraz Kościół, natomiast towarzyszące mu określenia odłamów wyznaniowych i obrządków zapisujemy małą literą, np. Kościół autokefaliczny, Kościół katolicki, Kościół prawosławny, Kościół protestancki, Kościół zielonoświątkowy, Kościoły wschodnie.
Niektóre z tego rodzaju określeń przyjęły charakter pełnej, oficjalnej nazwy i dlatego są w całości zapisywane wielkimi literami, np. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (albo: Adwentyści Dnia Siódmego), Polski Narodowy Kościół Katolicki, Starokatolicki Kościół Mariawitów (ale: Kościół mariawitów).
Nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych. Chociaż małą literą piszemy nazwy godności współczesnych i historycznych oraz tytułów naukowych i zawodowych (np. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier, wojewoda śląski, profesor Uniwersytetu Łódzkiego), to nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych pisze się wielką literą: ...akceptuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej; ...zatwierdza Prezes Rady Ministrów; Obrady Sejmu otwiera Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej; Rzecznik Praw Obywatelskich ma uprawnienia w zakresie...
Jednak zgodnie ze zwyczajem pisownię wielkimi literami można stosować również w tekstach o innym przeznaczeniu, pod warunkiem że nazwa taka odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu: Dziś Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej odwiedził nasze miasto; Jan Kowalski został powołany na stanowisko Wojewody Koszalińskiego; Zebranie otworzył Naczelnik Gminy Brzezinka Łukasz Rudzki.
Nazwy orderów i odznaczeń: Virtuti Militari, Order Orła Białego, Order Legii Honorowej,
Jednowyrazowe nazwy nagród: Felix, Nike, Nobel, Oscar, Pulitzer.
Jeśli nazwa nagrody jest wielowyrazowa, zapis wielką lub małą literą zależy od dalszych członów tej nazwy.
Wielką literą piszemy nazwy nagród, których drugi człon występuje w dopełniaczu, np. Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej, Nagroda Fandomu Polskiego imienia Janusza A. Zajdla, Nagroda Nobla, Nagroda Pulitzera, Nagroda Tempeltona, Nagroda Kioto (= miasta Kioto), lub ma bliższe określenie przymiotnikowe, np. Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus, Nagroda Artystyczna Miasta Lublin, Nagroda Literacka Gdynia, Pokojowa Nagroda Nobla, Śląska Nagroda Jakości.
Jeśli stojący przed nazwą wyraz nagroda jest wyrazem pospolitym, a jej nazwa występuje w mianowniku, wtedy piszemy go małą literą, np. nagroda Gazele Biznesu, nagroda Klio, nagroda Polskie Noble, nagroda Skrzydła Ikara, nagroda World Press Photo, nagroda Złota Palma.
Nazwy firm, marek i typów wyrobów przemysłowych: motocykl marki Jawa, samochód marki Polonez, zegarek marki Omega, albo: motocykl „Jawa”, samochód „Polonez”, zegarek „Omega”.
Skrótowce literowe i głoskowe piszemy w całości wielkimi literami: GOPR, MEN, NOT, PAN, UW, WOT,
UWAGA: ale: miejscownik od skrótowców NOT, WOT przybiera postać Nocie, Wocie, a więc tylko pierwsza litera jest wielka.
W innych rodzajach skrótowców (grupowych, mieszanych, nietypowych) albo wszystkie litery są wielkie, albo wielka jest tylko pierwsza litera; zależy to od przyjętego zwyczaju, narzuconego przez właściciela nazwy: GASPOL, TORKAT, TORWAR; Desa, Hortex, Investbank, Pafawag.
Jeśli skrótowiec zawiera litery oznaczające przyimek lub spójnik, piszemy je małą literą: KiW, SPATiF, WSiP, RdR (= Ruch dla Rzeczypospolitej).
Jeśli wewnątrz skrótowca występują inne litery oznaczające głoski wewnątrzwyrazowe, piszemy je także małą literą, np. PZMot (= Polski Związek Motorowy), SdRP (= Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej); DzURP a. Dz.U. RP (= Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej), DSzW (= Dzielnicowy Sztab Wojskowy), WSzW (= Wojewódzki Sztab Wojskowy).
Jeśli w skrótowcu występuje dwuznak ch, to pisze się go w formie następującej: wielkie C i małe h: BCh, ChRL, ZChN.
Wielką literą piszemy także niektóre skróty: symbole nazw pierwiastków chemicznych: Ac (= aktyn), Os (= osm), P (= fosfor), Ra (= rad); niektóre skróty używane w fizyce i matematyce: A (= amper), C (= stopień Celsjusza), V (= volt), W (= wat); skróty nazw gwiazdozbiorów i ksiąg biblijnych: Com (= łac. Coma Berenices — Warkocz Bereniki); Am (= Księga Amosa); skróty tytułów Starego i Nowego Testamentu oraz tytułów czasopism: ST (= Stary Testament), NT (= Nowy Testament); Gaz. Wyb. (= Gazeta Wyborcza), Por. Jęz. (= Poradnik Językowy). niektóre inne skróty: D.O.M. (= Deo Optimo Maximo), I.N.C. a. INC (= in nomine Christi), N.N. (= nomen nescio), PS (= postscriptum), P.T. (= pleno titulo), SVD (= Societas Verbi Divini — werbiści), T.T. (= toto titulo).