Prof. zw. dr hab. A. Czyżewski
Pytania egzaminacyjne z Makroekonomii
Egzamin ustny na studiach dziennych
Rok akademicki 2005/2006
Czym jest ustrój gospodarczy? Podaj cechy różnicujące ustroje gospodarcze.
Kryteria rozróżniania ustrojów gospodarczych.
Omów relacje między gospodarką liberalną a etatystyczną w różnych ustrojach gospodarczych.
Kryteria różnicowania klasycznych ustrojów gospodarczych.
Klasyfikacja ustrojów dyktatorskich i demokratycznych.
Założenia rachunku dochodu narodowego wg SNA i MPS.
Omów podstawowe kategorie dochodu narodowego wg SNA: GNP, NNP, DNP, NI, DP w cenach rynkowych i czynników wytwórczych.
Wymień różne patologie w różnych systemach gospodarczych oraz zachodzące interakcje w sposobach ich zwalczania.
Wskaż na skutki uboczne w walce z patologiami systemu gospodarczego.
Przedstaw analizę podziału dochodu narodowego z punktu widzenia popytu wg SNA.
Przedstaw analizę podziału dochodu narodowego z punktu widzenia składników podaży wg SNA.
Zinterpretuj sens różnicy między oszczędnościami a inwestycjami w podziale dochodu narodowego wg SNA z uwzględnianiem dynamiki struktury podmiotowej gospodarki.
Wskaż na statyczne równania opisujące stan równowagi w podziale dochodu narodowego wg SNA.
Dlaczego dochód narodowy jest podstawowym miernikiem oceny poziomu życia? Wskaż wady i zalety tego miernika.
Wskaż na relację między zyskiem a dochodem w procesach gospodarczych.
Wskaż na relację między produkcją czystą netto, brutto, a dochodem i jego składnikami.
Wskaż na relację między nadwyżką a zyskiem.
Wskaż na relację między produkcją globalną, końcową, czystą i finalną w procesie gospodarowania.
Dlaczego tabela przepływów międzygałęziowych jest przykładem makroekonomicznego modelu gospodarczego?
Omów części składowe makroekonomicznego modelu gospodarki w świetle tabeli przepływów międzygałęziowych.
Scharakteryzuj dochody gałęzi (sektorów) w modelu pieniężnych przepływów międzygałęziowych.
Na czym polega alternatywne potraktowanie zagranicy i amortyzacji w modelu przepływów międzygałęziowych i tego konsekwencje.
Inwestycje i inwestorzy w rzeczowych przepływach międzygałęziowych.
Omów strukturę produkcji w ujęciu podmiotowym w modelu przepływów międzygałęziowych.
Charakterystyka strumieni popytu pośredniego i końcowego w modelu pieniężnych przepływów międzygałęziowych.
Przepływ dochodu między podmiotami w modelu pieniężnych przepływów międzygałęziowych.
Omów strukturę dochodów podmiotów gospodarczych w tabeli pieniężnych przepływów międzygałęziowych.
Omów podział dochodu między konsumentów indywidualnych, inwestorów, budżet i banki w modelu pieniężnych przepływów międzygałęziowych.
Omów strumienie dochodów podmiotów gospodarczych w IV ćwiartce modelu przepływów międzygałęziowych.
Scharakteryzuj bilanse w tabeli przepływów międzygałęziowych.
Omów nierównowagę popytową, jej mechanizm i powstawanie wykorzystując tabelę przepływów międzygałęziowych.
Pojęcie wzrostu, stagnacji i recesji w gospodarce.
Ilościowe i jakościowe czynniki wzrostu i relacje między nimi.
Omów współzależności decydujące o postępie gospodarczym.
Jednoczynnikowe modele wzrostu jako funkcje ciągłe i różniczkowalne.
Ogólna charakterystyka modelu wzrostu Harroda.
Sposób ujęcia przez Domara popytowego i podażowego aspektu wydatków inwestycyjnych.
Rola mnożnika inwestycyjnego we wzroście gospodarczym.
Równanie Michała Kaleckiego jako przykład podażowego modelu wzrostu gospodarczego.
Funkcja Cobba-Douglasa jako przykład wieloczynnikowego modelu wzrostu gospodarczego.
Istota poprawki J. Tinbergena w modelu Cobba-Douglasa.
Interpretacja współczynników „e” i „a” w funkcji Cobba-Douglasa.
Funkcja produkcji jako miejsce geometryczne punktów dla różnych metod wytwarzania.
Założenia równowagi ogólnej - podaj charakterystykę.
Nierównowaga popytowa jako przypadłość gospodarki centralne zarządzanej.
Nierównowaga podażowa jako przypadłość gospodarki rynkowej.
Zachowania konsumentów i producentów w systemach gospodarczych (mechanizm ssania i ciśnienia).
Mechanizm powstawania nierównowagi popytowej w warunkach cen stałych i zmiennych.
Mechanizm powstawania nierównowagi podażowej.
Samopogłębianie się nierównowagi popytowej i podażowej.
Skutki strukturalne jako efekty nierównowagi popytowej i podażowej.
Wpływ obu typów nierównowagi na postęp techniczny.
Pojęcie i przejawy asymetrii nierównowagi popytowej.
Pojęcie i przejawy asymetrii nierównowagi podażowej.
Mechanizm powstawania asymetrii w warunkach nierównowagi popytowej i podażowej.
Typy i tendencje postępu technicznego.
Rodzaje postępu technicznego, postęp jakości i nowości, jakość typu i wykonania.
Funkcja bilansowa i optymalizacyjna handlu zagranicznego.
Omów mechanizm integracji gospodarczej pod wpływem wymiany z zagranicą; dostosowanie rynkowe.
Istota i założenia teorii kosztów komparatywnych z uwzględnieniem kosztów absolutnych (Smith) i względnych (Ricardo).
Rola przewag komparatywnych w procesie integracji gospodarczej.
Mechanizm oddziaływania inwestycji na wahania cyklu koniunkturalnego wg Kaleckiego.
Ogólna charakterystyka cyklu koniunkturalnego w gospodarce rynkowej wg Kaleckiego.
Faza recesyjno-depresyjna cyklu koniunkturalnego wg Kaleckiego.
Czynniki kształtujące cykliczność i trend wzrostu wg Kaleckiego.
Faza ożywienia i rozkwitu w cyklu koniunkturalnym wg Kaleckiego.
Porównać model wzrostu i cyklu wg Kaleckiego. Wskaż na podobieństwa założeń.
Punkty zwrotne w cyklu koniunkturalnym wg Kaleckiego.
Omów relację między wydatkami inwestycyjnymi a przeciętnym zasobem kapitału wg Kaleckiego.
Omów klasyfikację wahań w gospodarce.
Wymień cechy wahań koniunkturalnych; porównaj właściwości cyklu klasycznego i zdeformowanego (współczesnego). Wskaż na różnice.
Omów długie cykle Kondratiewa. Podaj kryteria wyróżniające i cechy charakterystyczne.
Istota kwestii agrarnej we współcześnie rozwiniętych gospodarkach.
Strategia dostosowań sektora rolno-żywnościowego do warunków rynkowych.
Makroekonomia czynnika ziemi.
Makroekonomiczne przesłanki efektywnej polityki rolnej.
Serwomechanizm adaptacyjny dochodów rolniczych do polityki rolnej (mechanizm reprodukcji w gospodarstwach rolnych o własności rodzinnej).
Dostosowania sektora rolno-żywnościowego Polski do wymogów UE;
problemy i dylematy makroekonomiczne.
Osobliwości polityki rolnej w warunkach rynkowych.
Systemowe bariery rozwoju rolnictwa i agrobiznesu.
Rola procesów integracyjnych w sektorze rolno-żywnościowym.
Pojęcie i mierniki inflacji.
Typy inflacji.
Geneza współczesnych poglądów na inflację.
Krzywa Phillipsa i jego teoria inflacji.
Neomonetarystyczna interpretacja krzywej Phillipsa.
Przyczyny i skutki inflacji.
Przedsięwzięcia antyinflacyjne.
Trzy aspekty polityki antyinflacyjnej w Polsce w okresie transformacji gospodarczej: inflacja jako zjawisko pieniężne, inflacja jako efekt kosztowy i inflacja jako zjawisko inercyjne.
Zjawisko histerezy w walce z inflacją; geneza i skutki.
Makroekonomiczne determinanty bezrobocia w Polsce w okresie transformacji gospodarczej.
Omów rolę banku centralnego w systemie finansów państwa.
Struktura aktywów i pasywów banku centralnego - scharakteryzuj poszczególne pozycje.
Wpływ banku centralnego na podaż pieniądza.
Rola wskaźnika rezerwy obowiązkowej, stopy dyskontowej, redyskontowej i lombardowej w kształtowaniu podaży pieniądza przez bank centralny. Operacje otwartego rynku w działalności banku centralnego.
Omów implikacje makroekonomiczne deficytu budżetowego i długu publicznego w Polsce. Czy finansowanie długu publicznego przez bank centralny wypycha kredyt dla indywidualnych podmiotów? (zjawisko crowding out). Jeśli tak, to jak to się dzieje?
Pieniądz wirtualny i wielkiej mocy. Scharakteryzuj jego podaż na rynku uwzględniając wybrane derywaty finansowe.
Luka inflacyjna i recesyjna w polityce gospodarczej - instrumenty działania.
Związek polityki monetarnej i fiskalnej z kształtowaniem się ekonomicznych warunków gospodarowania.
Pasywna polityka fiskalna i automatyczne stabilizatory koniunktury - krzywa Laffera.
Aktywna polityka fiskalna i nieautomatyczne stabilizatory koniunktury.
Źródła finansowania deficytu budżetowego w polityce gospodarczej od strony monetarnej i fiskalnej.
Rola bilansów obrotów bieżących i kapitałowych w kształtowaniu stosunków z zagranicą.
Formy rozliczeń międzynarodowych.
System stałego kursu walutowego.
System zmiennego kursu walutowego i konsekwencje jego stosowania.
Teoria stałego parytetu siły nabywczej - dylematy i kontrowersje.
Czynniki kształtujące równowagę bilansu handlowego i kapitałowego.
Efekt cenowy i wolumenowy terms of trade.
Cenowa elastycznść popytu w eksporcie i imporcie jako wyznacznik sytuacji płatniczej w kraju; właściwości zasady Lernera-Marshalla.
Deprecjacja i aprecjacja kursu walutowego w relacjach terms of trade.
Rola zmian kursu walutowego pod wpływem zmian stopy procentowej, zakupów spekulacyjnych walut, interwencji banku centralnego i instrumentów polityki handlowej.
Wpływ zmian stopy procentowej na bilans płatniczy.
Rola instrumentów pośrednich (pozataryfowych i parataryfowych) w prowadzeniu zagranicznej polityki gospodarczej.
Wzrost eksportu a przyrost dochodów; teoria mnożnika handlu zagranicznego.
Trzy mnożniki w makroekonomii (inwestycyjny J. M. Keynesa, kreacji pieniądza, handlu zagranicznego) i ich znaczenie dla wzrostu gospodarczego.
Konsekwencje prowadzenia polityki zubożania sąsiadów przez ekspansywny eksport.
Wyjaśnij zależności między składnikami popytu globalnego a poziomem dochodu narodowego w świetle modelu IS-LM.
Objaśnij wpływ zmian podaży pieniądza na poziom dochodu narodowego wg modelu IS-LM.
Omów wpływ polityki pieniężnej na stopę procentową i poziom wytworzonego dochodu narodowego w modelu IS-LM (dostosowanie LM do IS).
Objaśnij wpływ polityki fiskalnej na poziom wytworzonego dochodu narodowego w modelu IS-LM (dostosowanie IS do LM).
Objaśnij mechanizm transmisyjny między polityką pieniężną i fiskalną a zmianami poziomu dochodu narodowego wg modelu IS-LM.
Wykorzystując model IS-LM, objaśnij mechanizm zjawiska crowding out.
Czynniki kształtujące strukturę podmiotową w gospodarce narodowej.
Dwu- i trójpodmiotowy model gospodarki; objaśnij przepływ czynników produkcji i produktów.
Zastosuj tabelę przepływów międzygałęziowych dla objaśnienia ewolucji struktury instytucjonalnej w gospodarce rynkowej.
Scharakteryzuj sektor nierynkowy w gospodarce rynkowej.
Omów istotę przedsiębiorstw w formie spółek i ich przekształcanie w korporacje międzynarodowe.
Omów wyznaczniki form własności przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej.
Pojęcie i cechy specyficzne gospodarstw domowych jako podmiotów gospodarki rynkowej.
Omów walkę na rynku o podział korzyści ekonomicznych wymiany.
Przedstaw relacje między dostawcą a odbiorcą w zależności od struktury rynku.
Omów uwarunkowania adaptacji podaży do popytu i popytu do podaży w warunkach rynkowych. Wskaż na efekty makroekonomiczne mechanizmu rynkowego.
Pytania dodatkowe:
Makroekonomiczne uwarunkowania procesów globalizacji gospodarki.
Jak bronić gospodarkę narodową przed zagrożeniami globalizacji?
Korzyści i zagrożenia procesów globalizacji gospodarki.
Derywaty finansowe i ich wpływ na procesy globalizacji gospodarki światowej.
4