ZBIOROWOŚCI LUDZKIE:

Literatura: 1) H. Januszek, J. Sikora „Postawy socjologii”

2) J.A. Turner „Socjologia koncepcje i ich zastosowanie”

1. RODZAJE ZBIORÓW SPOŁECZNYCH:

a) zb. społeczne

Proste zbiory społeczne

b) zb. terytorialne

2. KATEGORIE SPOŁECZNE:

ZBIORY SPOŁECZNE O WSPÓLNEJ KULTURZE:

1) Grupa etniczna - w znaczeniach antropologicznym i społecznym, to taka zbiorowość, która jest odrębna, specyficzna ze względu na:

1. kulturę (język, gwarę, religię, obyczajowość, itp.)

2. genealogię (wspólne losy / wspólna historia, wspólni przodkowie, itp.)

3. poczucie posiadania własnego terytorium i praw do niego

4. odrębność osobowościową (stereotypy - czyli jak inni ich postrzegają, autostereotypy - czyli wyobrażenia o samych sobie)

W znaczeniu politycznym termin grupa etniczna określa taką zbiorowość ludzi, odróżniającą się od większości społeczeństwa jakiegoś państwa, ale nieidentyfikującą się z żadnym narodem tworzącym jakieś inne państwo, np. Romowie czy Kurdowie.

2) Plemię - wyższa forma organizacji społecznej, obejmująca większą ilość klanów i rodów, wyodrębniona na podstawie dialektu, obyczajów, „charakterystycznych nazw wyrażających ich poczucie odrębności”.

3) Naród - potocznie zbiorowość obywateli danego państwa. Ale jest to przede wszystkim zbiorowość ukształtowana przez wspólną kulturę, posiadająca własną literaturę i sztukę i żyjąca na wspólnym terytorium.

ZBIOROWOŚĆ O PODOBNYCH ZACHOWANIACH:

Społeczeństwo wg. F. Znanieckiego to:

„Kompleks współistniejących i krzyżujących się grup podporządkowanych jednej grupie dominującej (naród, państwo, organizacja religijna)”

MAŁE GRUPY SPOŁECZNE

Mała grupa społeczna to zbiorowisko od kilku do kilkunastu osób złączonych względnie trwałą więzią na tle określonych, wspólnych ich wartości, zadań, przyjaźni, pomocy, stykających się ze sobą i oddziałujących na siebie, a przy tym świadomie wyodrębniających się z otoczenia.

RODZINA - podstawowa mała grupa społeczna, która reguluje wiele zachowań człowieka oraz skupia zjawiska i procesy zachodzące w całym społeczeństwie.

Najogólniej rodzina jest grupą złożoną z osób połączonych ze sobą więzami małżeńskimi, rodzeństwo, pokrewieństwa lub adopcji.

PODSTAWĄ FUNKCJONOWANIA RODZIN SĄ DWA RODZAJE WIĘZI:

1) Więzi między mężem a żoną (więzi małżeńskie)

2) Rodzicie i dzieci (więzi pokrewieństwa)

RODZAJE POKREWIEŃSTWA RODZINY

RZECZYWISTE

Członkowie rodziny są połączeni biologicznym związkiem krwi

ZASTĘPCZE

Przyjęcie do rodziny obcej osoby i uznania jej za krewnego

POWINOWACTWO

Łączy jednostki wchodząc do rodziny na skutek małżeństwa innych krewnych np. szwagier, teściowa.

POKREWIEŃSTWO W LINII PROSTEJ:

1) Linia wstępna

Rodzice dziadkowie pradziadkowie

2) Linia wstępna

Prawnuki wnuki dzieci

3) Linia boczna

kuzyn

ciotka wuj

MAŁŻEŃSTWA I RODZINY DZIELĄ SIĘ NA:

1) Poligamiczne (więcej niż 2 małżonków)

Poliandria - 1 kobieta, kilku mężczyzn

Poliginia - 1 mężczyzna, kilka kobiet

2) Monogamiczne ( 1 kobieta, 1 mężczyzna)

KRYTERIA POCHODZENIA

ETNOLOGICZNE	EGZOGAMICZNE
Małżonkowie z tej samej grupy, warstwy społecznej, klasowej, miasta	Małżonkowie pochodzą z różnych grup rodzinnych, społecznych, terytorialnych

Uwzględniając sposób dziedziczenia pozycji społecznej, przynależności a także mienia, prestiżu i władzy w rodzinie wyróżnia się:

1. Rodzina patrylinearna - dziedziczenie w linii ojca

2. Rodzina matrylinearna - dziedziczenie w linii matki

3. Rodzina patriarchalna - władza i prestiż należą głównie do ojca i męża

4. Rodzina matriarchalna - władza należy głównie do matki i żony

5. Rodzina egalitarna

ZBIOROWOŚCI SPOŁECZNE

Literatura: Jerzy Jan Wiatr „Społeczeństwo” (wstęp do socjologii społecznej)

S. Nowak „Metodologia badań społecznych”

1. Zbiorowości społeczne:

A. Człowiek istotą grupową

„CZŁOWIEK JEST ISTOTĄ SPOŁECZNĄ” !!!

Marksiści kładą nacisk na zdeterminowanie człowieka przez stosunki społeczne wyrosłe na podstawie ekonomicznej.

TEORIA MARKSA

CZŁOWIEK GRUPA SPOŁECZNA ŻYCIE CZŁOWIEKA

Karol KAUTSKI - w „materialistycznym pojmowaniu dziejów” kładzie nacisk na wrodzone popędy społeczne człowieka, które stanowią źródło społecz. ludzkiego.

Zygmund Freud - Przyjmował, iż charakter człowieka określony jest przez wrodzone instynkty jak również przez wychowanie w społeczeństwie, które narzuca jednostce określone normy hamujące swobodne zaspokojenie wrodzonych poglądów.

Nowoczesna psychologia społeczna kładzie wielki nacisk na zależność typu psychiki od tzw. Społecznego procesu uczenia się. Podstawowy typ osobowości LINTONA i KARDINERA jest produktem procesu uczenia się.

Przykłady: dziecko w dżungli, pełnej izolacji, zwierzęce instynkty.

RODZAJE GRUP

GRUPA SPOŁECZNA - dwie lub więcej jednostki, między którymi istnieje określony

stosunek społeczny. Inaczej - wtedy gdy ludzie wchodzą ze

sobą w jakiś typ kontaktu.

GRUPA
FORMALNA	TERYTORIALNA	NIEFORMALNA
- działa zgodnie z prawem - formalnie kierowana * lekarze * górnicy * nauczyciele	oparta na przynależności do terenu	- powstaje spontanicznie - bez podstaw prawnych i organizacyjnych np. fani - zwolennicy ojca Rydzyka

FUNKCJE GRUP SPOŁECZNYCH

- Pogląd - wpajanie swym członkom sposobu patrzenia na świat poprzez zagadnienia społeczne, istotę zjawisk społecznych, strukturę społeczną, stwarza podstawy do identyfikowania się jednostki z grupą.

- Cel - zapoznaje i kształtuje jednostkę z celami działalności, które pozostają pod silnym wpływem grupy np. cel religijny, polityczny, bogactwa, wiedzy, władzy, sławy itp.

- Normy - gr. Społ. Przyjmuje określony zespół celów oraz środków służących do realizacji tych celów. Ustala normy określające granice stosowania tych środków, ustala dolną i górną granicę postępowania akceptowaną przez grupę. Ustalenie i wpojenie norm regulujących postępowanie jej członków należy do podstawowych funkcji grupy.

- Motywacja - przykazywana zazwyczaj w formie swoistej ideologii grupowej w kategoriach „Wyższych wartości” cenionych w środowisku stanowiącym społeczne podłoże grupy i rekrutacji jej członków.

- Wzór zachowania - kontrola zachowań członków grupy ma istotne znaczenie dla jej trwałości i rozwoju

- Sankcje grupowe - wobec członków których faktyczne zachowanie koliduje z uznanym wzorcem zachowania (np. nagana, okazanie nieufności, usunięcie z grupy)

9

---