KONKURS WIEDZY O SAMORZĄDZIE TERYTORIALNYM

Zestaw zagadnień obowiązujących do etapu szkolnego

USTRÓJ I ORGANIZACJA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W POLSCE

• Współczesna struktura samorządu terytorialnego w Polsce: gminy, powiaty, województwa

• Uregulowania Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego/Terytorialnego z 15.10.1985 r.

• Podstawy konstytucyjne funkcjonowania samorządu terytorialnego w III RP - zasady: subsydiarności, samodzielności, domniemania kompetencji

• Administracja publiczna: etymologia i pojęcie administracji publicznej; podstawowe pojęcia z zakresu samorządowej administracji publicznej: centralizacja, decentralizacja, koncentracja, dekoncentracja; podział administracji (rządowa - samorządowa). Relacje administracji samorządowej i rządowej; administracja zespolona; administracja niezespolona

• Zasady organizacji samorządowej gminy: zakres działania i zadania gminy: organy władzy gminy: organ uchwałodawczy i kontrolny - rada gminy, organ wykonawczy gminy - prezydent, wójt, burmistrz; jednostki pomocnicze gmin: dzielnice, osiedla, sołectwa, ich status, organy, kompetencje; status prawny radnego: prawa, obowiązki, ograniczenia w wykonywaniu mandatu radnego (zasada wolnego mandatu, kluby radnych, przepisy antykorupcyjne dotyczące radnych, wygaśnięcie mandatu)

• Zasady organizacji samorządu powiatowego: zakres działania i zadania powiatu; władze powiatu (organ uchwałodawczy i kontrolny - rada powiatu, organ wykonawczy powiatu - zarząd powiatu; powiat ziemski a powiat grodzki

• Zasady organizacji samorządowego województwa: zakres działania; władze (organ uchwałodawczy i kontrolny - sejmik województwa, organ wykonawczy - zarząd województwa)

• Nadzór nad samorządem terytorialnym w Polsce: rola wojewody, Prezesa Rady Ministrów, Regionalnej Izby Obrachunkowej

Literatura:

• Administracja publiczna, red. J. Hausner, Warszawa 2005.

• Bukowski Z., Jędrzejewski T., Rączka P., Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2005.

• Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Zakamycze, Kraków 2009.

• Etyczne aspekty działalności samorządu terytorialnego, red. J. Filek, Kraków 2004.

• Przywództwo lokalne a kształtowanie demokracji partycypacyjnej, red. S. Michałowski, K. Kuć-Czajkowska, Lublin 2008.

• Zarys prawa administracyjnego, red. B. Szmulik, S. Serafin, K. Maskowska, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2007.

Akty prawne:

• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego sporządzona w Strasburgu w dniu 15 października 1985 roku.

• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku.

• Ustawa z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym.

• Ustawa z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa.

• Ustawa z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym.

Zestaw zagadnień obowiązujących do etapu powiatowego

WYBORY SAMORZĄDOWE

• Zasady i tryb przeprowadzania wyborów samorządowych: bierne i czynne prawo wyborcze, osoby pozbawione praw publicznych; zarządzanie wyborów; organy wyborcze: Państwowa Komisja Wyborcza, komisarz wyborczy, terytorialne i obwodowe komisje wyborcze (skład, zadania); zasady prowadzenia kampanii wyborczej; tworzenie obwodów (stałe i odrębne odwody głosowania), spisy wyborców, przebieg i ustalenie wyników głosowania w obwodach, rola mężów zaufania; procedura wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw: metoda ustalania wyników głosowania, sytuacje szczególne (obsadzanie mandatów bez głosowania, wybory uzupełniające, wygaśniecie mandatu radnego)

• Bezpośredni wybór wójta, burmistrza, prezydenta miasta: prawo zgłaszania kandydatów na wójta, burmistrza, prezydenta; sposób głosowania i ustalania wyników wyborów, sytuacje szczególne wybór wójta, burmistrza, prezydenta przez radę; bierne i czynne prawo wyborcze w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta; I i II tura głosowania w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta; wygaśnięcie mandatu wójta, burmistrza, prezydenta miasta

Literatura:

Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Zakamycze, Kraków 2009.

Akty prawne:

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (w części dotyczącej samorządu terytorialnego)

REFERENDUM LOKALNE

• Przedmiot referendum

• Inicjatorzy referendum

• Kiedy nie przeprowadza się referendum?

• Samoopodatkowanie się mieszkańców

• Referendum przeprowadzane z inicjatywy organu stanowiącego (treść uchwały, termin przeprowadzenia głosowania)

• Referendum przeprowadzone na wniosek mieszkańców (inicjatorzy, procedura)

• Referendum przeprowadzone na wniosek mieszkańców w sprawach innych niż odwołanie rady

• Kampania referendalna

• Finansowanie referendum

• Ważność i ogłoszenie wyników referendum

Literatura:

Czaplicki K.W., Dauter B., Kisielewicz A., Rymarz F., Ustawa o referendum lokalnym. Komentarz, Wolters Kluwer Polska - ABC , Warszawa 2007.

Uziębło P., Ustawa o referendum lokalnym. Komentarz, Wolters Kluwer Polska - OFICYNA, Warszawa 2007.

Akt prawny:

- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym.

FINANSE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

• Podstawy finansów jednostek samorządu terytorialnego (jst): pojęcie, kształt, zasady systemu finansowego samorządu terytorialnego w Polsce, zakres finansów jst, podstawy prawne finansów jst w Polsce,

• Pojęcie i charakter budżetu, zasady budżetowe i ich realizacja we współczesnej gospodarce, treść budżetu, horyzont czasowy planowania budżetowego,

• Źródła i struktura dochodów gminy, różnica między subwencjami a dotacjami, wydatki budżetowe gminy jako wyraz podziału kompetencji i zadań w państwie,

• Źródła i struktura dochodów powiatu, wydatki budżetowe powiatu jako wyraz podziału kompetencji i zadań w państwie,

• Źródła i struktura dochodów województwa, wydatki budżetowe województwa jako wyraz podziału kompetencji i zadań w państwie,

• Pojęcie deficytu, przyczyny powstawania, instrumenty finansowania,

• Formy organizacyjno-prawne funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego: jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, fundusze celowe,

• Budżety jednostek samorządu terytorialnego jako podstawa gospodarki finansowej: procedura budżetowa jednostek samorządu terytorialnego (uchwalanie budżetu jst, wykonywanie budżetu i kontrola wykonania budżetu).

Literatura:

• Borodo A., Samorząd terytorialny system prawnofinansowy, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2008.

• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Finanse publiczne w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2007.

• Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

• Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, red. W. Wójtowicz, Oficyna Wolters Kluwer Business, Warszawa 2008.

Akty prawne:

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym.

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim.

• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Zestaw zagadnień obowiązujących do etapu wojewódzkiego

Zagadnienia obowiązujące w etapie szkolnym i powiatowym

oraz

SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE

• Pojecie i podziały społeczeństwa obywatelskiego

• Społeczeństwo obywatelskie w Unii Europejskiej: próby zjednoczenia Europy; zasada subsydialności i inicjatywy prawne likwidujące deficyt demokracji; Europa Regionów

• Rodzaje współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi

• Frekwencja wyborcza jako przejaw funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego: frekwencja w wyborach prezydenckich, parlamentarnych, samorządowych po 1989 r. oraz do Parlamentu Europejskiego, czynniki wpływające na poziom frekwencji

Literatura:

• Michałowski S., Społeczeństwo obywatelskie a samorząd lokalny, [w:] Samorząd lokalny w Polsce - społeczno-polityczne aspekty funkcjonowania, red. S. Michałowski, A. Pawłowska, Lublin 2004.

• Unia Europejska a społeczeństwo obywatelskie, red. R. Paradowski, Poznań 2005.

• Wendt J., Wymiar przestrzenny struktury i aktywności społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Warszawa 2007.

Akta prawny:

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Strona internetowa:

• Raport z kampanii „Zmień kraj. Idź na wybory”, www.for.org.pl/pl/zmien-kraj.

SAMORZĄD TERYTORIALNY A MEDIA

• Prawo do informacji publicznej a funkcjonowanie samorządu terytorialnego: definicja informacji publicznej, zasady udzielania i nieudzielania informacji publicznej, sposoby udostępniania informacji, czym jest Biuletyn Informacji Publicznej,

• Polityka informacyjna w samorządzie terytorialnym: pojecie polityka informacyjna, komunikowanie polityczne, metody docierania z przekazem do społeczeństwa,

• Public relations i promocja w jednostkach samorządu terytorialnego: strategie promocji, stosowanie technik PR w kontaktach z dziennikarzami, praca biura prasowego, rzecznika prasowego,

• Samorząd a społeczeństwo informacyjne: rola samorządu w budowaniu społeczeństwa informacyjnego, e-urzędy, stan informatyzacji urzędów w Polsce.

Akty prawne:

Ustawa z dnia 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej.

Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. prawo prasowe.

1