Mniszka śródziemnomorska (Monachus monachus) - ssak płetwonogi z rodziny fokowatych. Jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Ocenia się, że w naturze żyje nie więcej niż 500 egzemplarzy.

Spis treści [ukryj] 1 Wygląd 2 Zachowanie 3 Obszary występowania 4 Bibliografia 5 Linki zewnętrzne

-
Wygląd [edytuj]

Wydłużone, nieregularnie cylindryczne ciało z grubą warstwą tłuszczu pod skórą pokrytą gęstą, krótką i aksamitną sierścią nieprzepuszczającą wody. Futro jest koloru brązowego lub ciemnopopielatego o odcieniu nieco jaśniejszym po stronie brzusznej. Głowa jest niewielka i lekko spłaszczona, uszy są pozbawione zewnętrznej muszli usznej a pysk jest zakończony długimi rzadkimi ale silnymi wąsami.

Długość ciała waha się między 0,8 i 2,4 m, a waga może osiągnąć 320 kg. Samice do 2,3 m, samiec do 3,8 m.

Zachowanie [edytuj]

Mniszka śródziemnomorska spędza większość życia w morzu, preferuje obszary bliskie brzegom morskim, czasami zapuszcza się na bardzo krótkie wyprawy w głąb lądu. Żyje w grupach i jest zwierzęciem o dziennym trybie życia. Śpi na powierzchni wody w otwartym morzu, czasami lokuje się też na dnie, wypływając co pewien czas dla nabrania powietrza.

Przebywając na lądzie pozostaje zawsze bardzo blisko wody, również dlatego, że jej wolne i niezgrabne ruchy narażają ją na niebezpieczeństwo ze strony drapieżników i człowieka. Zmuszona jest jednak do opuszczania wody szczególnie w okresie reprodukcji. Stara się wtedy wychodzić tylko w miejscach, w których prawdopodobieństwo spotkania z człowiekiem jest ograniczone do minimum.

Samce posiadają silny instynkt kontroli swojego terytorium i w okresie reprodukcji nie tolerują obecności innych samców.

Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 5/6 lat, cykl reprodukcyjny trwa około 12 miesięcy i rodzą (zazwyczaj między wrześniem i październikiem) oraz karmią w grotach bardzo bliskich morza lub na małych odizolowanych plażach jedno młode na rok. Dopiero co narodzona mniszka ma od 88 - 103 cm długości i waży 16 - 18 kg. Młode mniszki wchodzą pierwszy raz do wody po około dwóch tygodniach od urodzenia. Karmienie mlekiem trwa do około osiemnastego tygodnia życia.

Młode samce mają tendencję do opuszczenia grupy, w której się urodzili i do czasami nawet znacznego oddalenia się od miejsca narodzin. Osiągają dojrzałość płciową około czwartego roku życia.

Mniszka śródziemnomorska żyje od 20 do 30 lat.

Żywi się rybami i mięczakami, głównie polipami, zjadając do 3 kg pożywienia na dzień. W poszukiwaniu pożywienia przebywa czasami nawet dość znaczną ilość kilometrów dziennie, nurkując bez przerwy nawet do 90 m.

Obszary występowania [edytuj]

Występowanie mniszki śródziemnomorskiej

W przeszłości zamieszkiwała cały obszar śródziemnomorski, Morza Czarnego oraz brzegów atlantyckich Hiszpanii, Portugalii, Maroka, Mauretanii, Madery i Wysp Kanaryjskich. Była też widywana na południowych brzegach Francji.

W XX wieku obszar ten uległ drastycznemu ograniczeniu i dzisiaj żyje w niewielu odizolowanych od siebie koloniach w Grecji, południowej Chorwacji, Turcji, na Archipelagu Madery, w Maroku i Mauretanii. Z rzadka udaje się ją również zaobserwować wzdłuż brzegów prawie wszystkich innych krajów basenu śródziemnomorskiego. Najprawdopodobniej prawie zawsze chodzi o młodych samców oddalających się od grupy, w której się urodzili.

Katastrofalne zmniejszenie się populacji, związane przede wszystkim z działaniem człowieka, zredukowało gatunek do małych grup rodzinnych i odizolowanych pojedynczych egzemplarzy.

Według szacunków International Union of Nature (IUCN) liczebność gatunku ogranicza się dzisiaj do zaledwie 300 - 400 egzemplarzy. Mniej więcej 200 z nich jest skoncentrowanych w basenie Morza Egejskiego i w południowo-wschodniej części Morza Śródziemnego; 20 - 30 egzemplarzy żyje w Morzu Jońskim, 10 - 20 w Adriatyku, 10 w części centralnej Morza Śródziemnego, a 10 - 20 sztuk w części zachodniej; nie więcej niż 10 w Morzu Czarnym i 130 w Atlantyku. Gatunek jest więc w najwyższym stopniu zagrożony wyginięciem.

Gatunek jest zamieszczony w Załączniku I do Convention on International Trade in Endangered Species (CITES).

Oszacowano, że pozostało jakieś 379 do 530 osobników tego gatunku, a zatem dzieli go tylko krok od całkowitej zagłady. Walka mniszek o przetrwanie jest utrudnione ze względu na ich niską rozrodczość. Samice rodzą najwyżej jedno młode rocznie. Co gorsza, nie wszystkie dorosłe samice mają potomstwo co roku. Ponadto prowadzona przez człowieka rabunkowa gospodarka morska bardzo zubozyła zasoby żywności tych fok. W 1988 utworzono stowarzyszenie na rzecz badania i ochrony mniszki śródziemnomorskiej. Badaczy regulanrei odwiedzają siedliska fok, by sprawdzać liczebność tych zwierząt i zbierać informacje potrzebne do ich ochrony.

---