BPZ Wykład 21.05.2012

Schorzenia endokrynne a zaburzenia psychiczne

1. W przebiegu schorzeń układu endokrynnego często pojawiają się zmiany w czynnościach psychicznych

2. Występujące objawy psychopatologicznee - niezależnie od rodzaju obejmują zaburzenia:

Nastroju

Napędu

Emocji

Życia popędowego

Taki niespecyficzny zespół objawów M Bleuler określił mianem zespołu psychoendokrynnego

3. u poszczególnych chorych przyjmować może niekiedy obraz pełnych lub podprogowych zespołów

- lękowych (dominującym objawem jest lęk ale towarzyszą mu zaburzenia nastroju itd.)

- maniakalnych (przeciwieństwo zespołów depresyjnych)

- depresyjnych

- zaburzeniach urojeniowych przypominających psychozy schizofreniczne (błędne sądy nie podlegają korekcie)

Zaburzenia psychiczne

1. Przełomy hormonalne (ostry stan zaburzeń hormonalnych) - majaczenia (stan jakościowych zaburzeń świadomości, halucynacje, urojenia, od 7 do 10 dni)

2. Długotrwałe schorzenia endokrynne - powodują trwałe uszkodzenie o.u.n. i wynikające z nich zaburzenia osobowości i funkcji poznawczych

3. Żadne ze schorzeń układu endokrynnego nie ma swojego ścisłe określonego obrazu psychopatologicznego

4. Tylko w niektórych można wyróżnić pewne charakterystyczne zespoły objawów.

Nadczynność tarczycy

Objawy:

1. dominuje lęk (napadowy lub uogólniony)

2. objawy aktywacji układu sympatycznego

1. nadmierna potliwość

2. tachykardia (przyspieszona akcja serca)

3. bezsenność

4. wzmożony metabolizm (pacjent chudnie)

5. hipertermia (stale utrzymujący się stan podgorączkowy)

Objawy:

1. obniżenie nastroju

2. apatia

3. zaburzenia koncentracji uwagi

4. poczucie osłabienia pamięci

5. obniżenie napędu psychoruchowego

6. obniżenie życia popędowego

7. czasami pełny zespół depresyjny

8. podkliniczna niedoczynnośc tarczycy : 2-krotnie zwiększone ryzyko wystąpienia epizodu depresyjnego

9. mogą się pojawiać objawy psychotyczne : omamy słuchowe, czuciowe

W niektórych przypadkach depresji stosuje się hormony tarczycy.

Zespół Cushinga

Objawy nadczynności kory nadnerczy (także kortykoterapii i osób przyjmujących sterydy):

1. chwiejność afektywna

2. drażliwość

3. nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne

4. lęk

5. obniżenie popędu seksualnego

6. czasami obecność pojedynczych objawów psychotycznych (omamy, urojenia), które przybierać mogą jednak postać pełnych zaburzeń urojeniowych podobnych do schizofrenii

7. towarzyszyć im mogą „wstawki” zaburzeń jakościowych świadomości

8. najczęściej występują objawy zespołu depresyjnego: obniżenie nastroju, utrata zainteresowania, wzmożona męczliwość (40% chorych)

9. objawy, zwłaszcza pełny zespół maniakalny pojawiają się rzadko występują głównie w przypadkach raka nadnerczy

Niedoczynności kory nadnerczy

Objawy:

1. uczucie osłabienia

2. apatia

3. czasami przygnębienie

4. pojawiają się zespoły depresyjne

5. ostrej niedoczynności nadnerczy mogą towarzyszyć zaburzenia psychotyczne (najczęściej o charakterze majaczeniowym)

UCZENIE SIĘ I PAMIĘĆ

Uczenie się

Proces prowadzący do zmian w zachowaniu osobnika na podstawie indywidualnego doświadczenia, który powstake przy udziale o.u.n. warunkując odpowiedznie przystosowanie do środowiska

• Jest wynikiem plastycznych właściwości układu nerwowego (zdolność tworzenia i przechowywania śladów pamięciowych)

Może ono być:

• Obowiązkowe (obligatoryjne) : dotyczyć rzeczy, których osobnik musi się nauczyć

• Fakultatywne : zależne od sytuacji, w której osobnik przypadkowo się znajduje.

• Proces uczenia - aktywność neuronalna różnych części i ośrodków o.u.n., zwłaszcza:

- kory mózgowej

- wzgórza

- układu limbicznego

- układu siatkowatego

Teoria Lashleya

1. Kora mózgowa niezależnie od zróżnicowania cytoarchitektonicznego działa jako jeden niepodzielny narząd

2. Każda funkcja kory jest wynikiem działania całej kory, obejmuje wszystkie jej pola i ośrodki - ekwipotencjalność kory (równorzędność funkcji jej pól)

3. charakter wykonywanych przez korę różnych czynności związanych z uczeniem nie zależy od określonego pola, ale od obszaru korowego objętego daną funkcją - tzw. Prawo masowe (zostało oparte na doświadczeniach z usuwaniem różnych obszarów kory mózgowej u szczurów)

4. Poglądy Lashleya noszą cechy nihilizmu poznawczego w zakresie wyjaśnienia mechanizmów uczenia i pamięci i są obecnie odrzucane

Teoria Hebba

1. Uczenie się i pamięć związane są ze zmianami strukturalnymi w obrębie sieci neuronów, po których krążą impulsy powstałe w wyniku uaktywnienia, przez bodżce środowiskowe receptorów na obwodzie

2. Krążąc impulsy powodują zmiany prawdopodobnie w zakończeniach synaptycznych, o charakterze:

1. śladów nietrwałych (czynnościowych)

2. śladów trwałych (strukturalnych)

3. Do właściwego wytworzenia śladów pamięciowych konieczny jes pewien poziom wzbudzenia kory który zależy od aktywności układu siatkowatego

4. Przy optymalnym wzbudzeniu kory zmiany w synapsach są tym większe, im dłużej krążą impulsy po zamkniętych sieciach i obwodach neuronalnych

Teoria Ecclesa

1. Uczenie związane jest ze zmianami strukturalnymi w obrębie elementów przed i postsynaptycznych w korze mózgowej i hipokampie

2. impulsy przechodzące wielokrotnie przez te same synapsy wywołują:

1. większe gromadzenie mediatora chemicznego w zakończeniach synaptycznych

2. większe uwalnianie mediatora chemicznego z zakończeń synaptycznych

3. zwiększenie liczby synaps

3. Umożliwia to łatwiejsze przechodzenie następnych impulsów przez synapsy i prowadzi do zmian początkowo czynnościowych, a później strukturalnych w zakończeniach synaptycznych

4. Zdolność uczenia zależy od subtelnych właściwości plastycznych układu nerwowego, a jego podstawą jest zapamiętywanie i magazynowanie informacji

Pamięć

Zdolność organizmu do przechowywania w układzie nerwowym informacje i wykorzystywania ich do aktualnych i planowanych działań.

W obrębie pamięci można wyodrębnić etapy:

a) zapamiętywanie

b) przechowywanie

c) odtwarzanie

d) zapominanie

Pamięć (rodzaj zapamiętanego materiału):

1. pamięć zdarzeń

2. pamięć nazwy

3. pamięć procedur

4. pamięć umiejętności

Pamięć (właściwości czasowe):

1. pamięć zdarzeń przeszłych

2. pamięć zdarzeń aktualnych

3. pamięć zamiarów i terminów

Pamięć (stan świadomości):

1. pamięć świadoma

2. pamięć nieświadoma

Pojemność pamięci

1. Mechanizmy uczenia się i zapamiętywania są funkcją głównie kory mózgowej

2. Do nas dopływa 100 razy więcej informacji niż my możemy je zakodować

3. około 99% informacji jakie docierają do naszej świadomości i pamięci świeżej, musi zostać wyeliminowanych z mózgu, czyli ulega zapomnieniu, a tylko 1% percypowanych wrażeń może trafić do pamięci trwałej

4. Podstawową cechą pamięci jest zdolność wyboru i magazynowania potrzebnych informacji i zapominanie zbędnych

5. Łatwiej zapamiętuje się proste, niż żłożone informacje - podstawową zasadą pamięci jest gromadzenie nie tylr detali ale raczej pewnych uogólnień

Procesy nerwowe pamięci

U podstaw pamięci leżą procesy nerwowe umożliwiające:

1. powstawanie śladu pamięciowego - zapamiętywanie

2. Przechowywanie śladu pamięciowego - pamiętanie wrażeń

3. odtwarzanie zakodowanego śladu pamięciowego - przypominanie

Etapy zapamiętywania:

1. Pamięć świeża : powstaje pod wpływem bodźców i wrażeń zmysłowych:

1. pamięć sensoryczna (ultrakrótkotrwała) : trwa mniej niż 1 s; utrzymywanie się w układzie czuciowy śladu po zadziałaniu bodźca (np. aby odczytać słowo, konieczne jest czasowe zapamiętanie pojedynczych liter, które tworzą ten wyraz):

- pamięć sensoryczna wzrokowo-ikoniczna

- pamięć sensoryczna słuchowa-echoiczna

- pamięć sensoryczna bodźców dotykowych

b) pamięć krótkotrwała : trwa do kilku min.; utrzymuje się tak długo jak długo krążą impulsy nerwowe pomiędzy polami czuciowymi i kojarzeniowymi kory mózgowej (np. zapamiętanie numeru telefonu a czas niezbędny do jego wykręcenia lub ustalenia planu działania). Z pamięci krótkotrwałej wydzielono:

- nietrwała pamięć operacyjną - roboczą

2. pamięć trwała: utrzymuje się długotrwale:

- pamięć pierwotna

- pamięć wtórna

- trzeciorzędowa

- autobiograficzna

- prospektywna ( zapamiętanie planu wykonania przyszłych zadań0

Pamięć operacyjna

1. Umożliwia przechowanie informacji przez czas niezbędny do wykonania aktualnego zadania. Informacja jest podtrzymywana przez powtarzanie werbalne lub wyobrażanie sobie obiektu.

Pamięć składa się z :

1. ośrodka wykonawczego - miejsce kodowania przejściowych śladów pamięciowych; ślady te powstają wskutek aktualnego pobudzenia układów sensorycznych (pochodzą z pamięci krótkotrwałej) lub mogą pochodzić z materiału wcześniej zapamiętanego (pochodzą z pamięci długotrwałej). Ośrodek koordynuje podporządkowane mu układy robocze;

2. pętlę fonologiczną

3. diagram wzrokowo-przestrzenny- czasowe przechowywanie obrazu przed. I i ch rozmieszczenie

Pętla fonologiczna : służy do czasowego przechowywania informacji słuchowej. Istotą jest bezgłosowe powtarzanie materiału werbalnego, dzięki czemu jest on nieustannie odświeżany i przechowywany w pamięci krótkotrwałej. Krążenie informacji sprzyjające utrzymywaniu się w pamięci śladu tego materiału odbywa się między systemem „wewn mowy” i „wewn słuchu” (liczenie, działania arytmetyczne, czytanie). Ośrodki w lewym płacie skroniowym i ciemieniowym

Diagram wzroowo-przestrzenny - służy do czasowego przechowywania obrazu przedmiotów i ich rozmieszczenia w przestrzeni

Pamięć trwała

1. opisowa (deklaratywna) - zdarzenia, fakty,osoby; p. świadomą

1. epizodyczna - fakty, zdarzenia

2. semantyczna - znaczenia słow, imiona, nazwy, mowa

agnozja - nierozpoznawanie przedmiotow po usłyszeniu nazwy

anomia - niemoznosc podania nazwy oglądanego przedmiotu

Lokalizacja: hipokamp, ciało migdałowate

1. nieopisowa - procedury postepowania; p. niesiwadoma

P. autobiograficzna

1. struktury tematyczne: okres zycia

2. magazyn sladow pamięciowych: konkret. Zdarzena
   odtwarzanie inf: 3 etapy:

1. kontekst

2. przeszukiwanie magazynu p. dlugotrwalej i inf odpow. Do tła

3. ocena, czy odwotzona inf jest ok

3. mechanizm odtwarzajacy

8

---