SYSTEM PIENIĘŻNO-KREDYTOWY I POLITYKA MONETARNA PAŃSTWA

pieniądz - pewien powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań. Inaczej mówiąc jest to środek wymiany

funkcje pieniądza:

• Środek wymiany - za pośrednictwem pieniądza ludzie dokonują wymiany dóbr i usług

• Jednostka obrachunkowa - jest to jednostka, w której są wyrażone ceny i prowadzi się rozliczenia

• środek przechowywania bogactwa (tezauryzacji) - można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości

• .środek płatniczy - realizacja odroczonych wartości

System Bankowy

Rezerwy bankowe - to ilość pieniądza (gotówki) pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów. Stopa rezerw to stosunek rezerw do wkładów.

Cechą banków jest to, że wykorzystują one część swoich pasywów jako środek wymiany: czeki/karty płatnicze pozwalają na wykorzystanie zgromadzonych wkładów jako pieniądza.

Największą pozycję w aktywach banków stanowią kredyty udzielane przedsiębiorstwo i gospodarstwom domowym, oraz dłużne papiery wartościowe takie jak bony i obligacje emitowane przez spółki i skarb państwa. W związku z tym, że wiele tych papierów cechuje się wysokim stopniem płynności, banki mogą udzielać pożyczek na krótkie terminy i odzyskać potem gotówkę na czas, jeżeli właściciele wkładów zapragną wycofać swoje pieniądze.

Pojęcie płynności dotyczy taniości, szybkości i pewności, z jaką dana pozycja aktywów może być zamieniona na gotówkę w dowolnym momencie.

Z kolei pasywa banków komercyjnych zawierają wkłady na żądanie oraz wkłady terminowe. Formą wkładów a vista są m.in. rachunki czekowe. Wkłady na żądanie (a vista) oznaczają, że ich właściciel może w każdej chwili, bez wcześniejszego powiadomienia, wycofać gotówkę z banku. Certyfikaty depozytowe są rodzajem dużych „hurtowych” wkładów terminowych. Oferowane są konkretnym klientom w jednorazowych transakcjach na z góry określony okres i SA zwykle oprocentowane na bardzo atrakcyjnym poziomie.

Bankowa kreacja pieniądza

Marża odsetkowa - jest to różnica wysokości oprocentowania kredytów wkładów w danym banku

Bank centralny - spełnia funkcję bankiera w stosunku do państwa i banków komercyjnych oraz odpowiada za ustalenie poziomu stóp procentowych. Bank centralny wpływa na wielkość podaży pieniądza poprzez emisję pieniądza symbolicznego.

W celu wprowadzenia do obiegu wyemitowanych banknotów BC kupuje papiery wartościowe: bony i obligacje emitowane przez państwo, przedsiębiorstwa lub władze lokalne.

Bank Centralny może wpływać na wielkość podaży pieniądza:

Stopa rezerw obowiązkowych - jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów, jaką musza utrzymać banki komercyjne na mocy decyzji banku centralnego. Zwiększenie stropy rezerw obowiązkowych powoduje obniżenie wartości mnożnika kreacji pieniądza oraz zmniejszenie podaży pieniądza przy każdym poziomie bazy monetarnej

Stopa dyskontowa - jest to stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym.

Czynniki wpływające na wielkość bazy monetarnej

Operacje otwartego rynku - występują wtedy, kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej, kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku.

Ostatnia instancja kredytowa - to instancja zdolna do udzielenia pożyczek bankom i innym instytucjom finansowym w sytuacjach, kiedy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu

Regulacje ostrożnościowe

Współczynnik wypłacalności - jest to minimalna, wymagana przez prawo bankowe, relacja kapitału banku do sumy udzielonych przez niego kredytów dokonanych inwestycji.

Panika finansowa

RYNEK PIENIĄDZA

Podaż pieniądza - jest to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza występującego w roli środka wymiany.

Za pośrednictwem Banku Centralnego państwo kontroluje emisję pieniądza symbolicznego

Baza monetarna - lub inaczej - zasób pieniądza wielkiej mocy jest to łączna ilość banknotów bilonu w obiegu pozabankowym oraz znajdujących się w systemie bankowym.

Co wpływa na wysokość stopy rezerw gotówkowych?

- wysokość marży odsetkowej

- wysokość ryzyka wycofywania wkładów

- możliwość udzielania przez banki kredytów o wysokim stopniu płynności

Co wpływa na wysokość zamierzonej relacji gotówki w obiegu w sektorze pozabankowym do wkładów na żądanie?

- sposobu wypłacania wynagrodzeń - gotówka, czy na konta

- od stopy opodatkowania i skłonności do nierejestrowania płatności zmniejszając w ten sposób obciążenia podatkowe

-powszechność kart płatniczych, kredytowych, dostępność do bankomatów, powszechność terminali do płacenia kartą.

Miary pieniądza

Według zasad NBP wyodrębnia się dwa agregaty pieniężne:

M1 - obejmuje pieniądz gotówkowy w obiegu (tj. poza kasami banków), depozyty złotowe (na żądanie i oszczędnościowe) gospodarstw domowych oraz depozyty złotowe przedsiębiorstw na żądzanie.

M2 - M1 + depozyty terminowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

Popyt na pieniądz

Gotówka i instrumenty finansowe tworzące dodatkowy przychód (obligacje)

Wybór relacji gotówka - obligacje

Koszt alternatywny utrzymywania pieniądza - odsetki utracone w wyniku utrzymania aktywów finansowych postaci w postaci pieniędzy (gotówki), a nie w formie oprocentowanych obligacji

Motywy utrzymywania gotówki:

Motyw transakcyjny - niedoskonała synchronizacja wpływów i wydatków w czasie

Motyw przezorności - związany z niepewnością rozkładu wypływów i wydatków

Motyw portfelowy - przyczyna jest niechęć do ryzyka. Ludzie SA skłonni poświęcić wyższą przeciętną stopę zwrotu w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dająca się łatwiej przewidzieć stopę zwrotu.

Ludzie będą trzymać pieniądz do momentu, w którym korzyść krańcowa z posiadania dodatkowej złotówki zrówna się z jej kosztem krańcowym

STAN RÓWNOWAGI NA RYNKU PIENIĄDZA

Równowaga na rynku pieniądza - istnieje wówczas, gdy wielkość zapotrzebowania na realne zasoby pieniądza jest równa wielkości zaoferowanej

Stopa procentowa (r)

Pd

Pp

Realne zasoby pieniądza (L)

Bank Centralny chcąc wpływać na podaż pieniądza za pomocą stóp procentowych musi znać kształt krzywej popytu na pieniądz.

Bank centralny zmienia podaż pieniądza poprzez operacje otwartego rynku oddziaływuje w ten sposób na bazę monetarną.

POLITYKA MONETARNA

Pośredni cel monetarny oznacza kluczowy wskaźnik makroekonomiczny, wykorzystywany przez bank centralny przy podejmowaniu decyzji o wysokości stóp procentowych. Banki centralne w coraz większym zakresie kierują się w swoich decyzjach prognozowaną inflacją jako celem pośrednim i do tego wskaźnika dostosowują wysokość stóp procentowych.

Mechanizm transmisyjny polityki pieniężnej - to inaczej kanał, za pośrednictwem którego polityka oddziałuje na produkcję i zatrudnienie

Szerszy dostęp do kredytów powoduje większe wydatki konsumpcyjne

Pieniądz (baza monetarna przekłada się na rezerwy bankowe) oraz stopy procentowe (decydują o kosztach kredytów) oddziałują na wielkość wydatków konsumpcyjnych

Planowanie wydatków konsumpcyjnych inwestycyjnych

Teoria dochodu permanentnego - poziom bieżącej konsumpcji wyznacza dochód osiągany w długim okresie

Teoria cyklu życia - ludzie tworzą plany swojej konsumpcji, obejmujące cały okres ich życia. Źródłem finansowania owej konsumpcji są przewidywane dochody osiągane w ciągu całego życia.

Popyt inwestycyjny - funkcja popytu inwestycyjnego obrazuje zależność między planowanymi przez przedsiębiorstwa inwestycjami poziomem stopy procentowej

Stopa procentowa

Popyt inwestycyjny

Mikroekonomia mgr Grażyna Karwacka

1

---