Wprowadzenie do polityki ekonomicznej.
Istota polityki ekonomicznej jako nauki i działalności praktycznej.
Polityka ekonomiczna-
działalność państwa wykorzystująca znajomość ekonomii do korzystania z zasobów z uwzględnieniem czasu, miejsca;
jako działalność- świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową (jej dynamikę, strukturę, funkcjonowanie) i stosunki społeczno- ekonomiczne w państwie mające na celu podniesienie poziomu życia części lub całości społeczeństwa. Powinna być dostosowywana do poziomu rozwoju gospodarczego i do zmieniających się warunków społeczno- gospodarczych;
zajmuje się praktycznym wykorzystaniem tej wiedzy do zaspokajania potrzeb
jako nauka- dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem form i celów, narzędzi i sposobów oddziaływania państwa na stosunki społeczno- gospodarcze. Tworzy ona podstawy teoretyczne, buduje modele, bada uwarunkowania i skutki zjawisk gospodarczych i w oparciu o teorię opracowuje metodologię działania, zmierzającego do jak najpełniejszego zaspokojenia potrzeb społecznych;
zajmuje się obserwacją zjawisk społecznych i gospodarczych, zbieraniem wiedzy, opracowywaniem metodologii, rozwiązywaniem problemów w obrębie gospodarki
NOTATKI
Ingerencja władz państwowych powinna odbywać się w imię dobra wspólnego. Działania polityki ekonomicznej są motywowane zwykle troską o dobro publiczne i stawianie ponad interesami jednostek, grup i warstw społecznych.
Według Oskara Lange'go jako działalność państwa jest wyrazem praktycznego zastosowania ekonomii politycznej. Jest nauką normatywną, stosowaną- czyli zajmuje się wykrywaniem sposobów praktycznego wykorzystania poznanych praw naukowych.
Według Tinbergena- ma służyć wskazywaniu zasad doboru środków właściwych do osiągania zamierzonych celów i metod posługiwania się nimi.
Nauka polityki ekonomicznej zajmuje się metodologią przygotowania, podejmowania i realizowania decyzji organów państwowych w sferze ich oddziaływania na gospodarkę: w tym problematykę metod i technik prognozowania i planowania gospodarki.
Polityka ekonomiczna zajmuje się badaniem takich zagadnień jak:
Struktury własnościowe, organizacyjne terytorialne gospodarki narodowej
Procesy postępowania w ustalaniu założeń i programów polityki gospodarczej
Systemy planowania
Narzędzia oddziaływania państwa na podmioty gospodarcze i gospodarstwa domowe
Polityka jako działalność praktyczna- to działanie państwa i organizacji społecznych w dziedzinie kształtowania warunków bytu i pracy, zmierzających do optymalnego zaspokajania indywidualnych potrzeb społecznych (Rossner). Działalność w celu podniesienia poziomu życia i rozbudowy urzązań socjalnych w celu powstania postępu społecznego (Podoski)-Rossner.
W zakres przedmiotowy polityki społecznej jako działalności praktycznej wchodzą:
Potrzeby związane ze sferą bytu (mieszkanie, pożywienie, pomoc materialna)
Potrzeby sfery pozamaterialnej (ochrona zdrowia, edukacja, rekreacja)
Potrzeby o charakterze psychospołecznym (uznanie, bezpieczeństwo, zadowolenie z pracy)
Do dziedzin polityki społecznej jako nauki i działalności praktycznej zaliczamy politykę:
Ludnościową
W dziedzinie zatrudnienia, płacy, warunków i ochrony pracy
Mieszkaniową
Ochrony zdrowia
Oświatową
Kulturalną
Zabezpieczenia społecznego i opieki społecznej
Ochrony środowiska naturalnego
Zwalczania zjawisk patologii społecznej
Współczesną politykę społeczną traktuje się jako czynnik realizowania praw człowieka (głównie praw ekonomicznych i społecznych). Ujęcie to jest silnie związane i podkreślane w aktach międzynarodowych.
Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne polityki ekonomicznej.
WEWNĘTRZNE:
Czynnik ludzki (uwarunkowania demograficzne)
struktura wiekowa ludności określa zasoby czynników pracy (liczba ludności w wieku produkcyjnym)
struktura płci (zachowania patologiczne w razie braku równowagi)
struktura społeczeństwa (mniejszości społ., różne wyznania, konflikty na tle narodowościowym → polityka powinna uwzględniać interesy wszystkich grup społecznych)
kapitał ludzki- decyduje o jakościowej stronie zasobów ludzkich (wiedza, doświadczenie)- czynnik ten uwzględniany jest m.in. przez HDI- wskaźnik postępu technicznego
stosunek społeczny do władzy- zależy od cech narodowościowych społeczeństwa-uwarunkowań religijnych, zbioru norm moralnych i etycznych→ łatwiej jest oddziaływać na społeczeństwo karne i posłuszne wobec władzy (Japonia), np. Polska→ strajki, wystąpienia, bunty
duża rezerwa zasobów ludzkich
położenie geograficzne
łączymy Europę ze Wschodem
stan i struktura zasobów przyrodniczych (surowce)
klimat
wpływa na strukturę upraw
środowisko naturalne determinuje nasze możliwości
ziemia kiepska
przestarzały trwały majątek produkcyjny
+ złoża rudy
infrastruktura techniczna (zagospodarowanie przestrzenne kraju i regionów decyduje o lokalizacji inwestycji zagranicznych)
czynnik polityczny
stabilizacja polityczna
systemy polityczne→ dominujące siły (partie) wyznaczają kierunki polityczne
czynnik historyczny- przeszłość historyczna, majątek trwały wyprodukowany przez lata przez społeczeństwo→ zwiększa potencjał na przyszłość
układ sił politycznych w kraju (↓ ilość ludzi w armii odpowiedni sprzęt)
ZEWNĘTRZNE
położenie geograficzne i geopolityczne
(państwa sąsiadujące stanowią rynki zbytu dla przemysłu wewnętrznego, sąsiedztwo geograficzne stwarza szanse współpracy gospodarczej i rozwoju);
międzynarodowa sytuacja polityczna, stosunki z sąsiadami, przynależność do ugrupowań politycznych, militarnych, gospodarczych (dobre stosunki z innymi krajami dają poczucie bezpieczeństwa i decydują o jakości współpracy. Obecnie nie jest możliwe funkcjonowanie gospodarki samowystarczalnej= autarkicznej. Państwo nie będąc w stanie uniknąć wpływu otoczenia powinno się z nim integrować);
międzynarodowa sytuacja gospodarcza, stan koniunktury światowej (np. kryzys rosyjski- załamanie się pierwszej wielkiej gospodarki udziela się innym krajom);
warunki wymiany (terms of trade)
(polityka handlu zagranicznego stosowana przez inne gospodarki wobec nas np. polityka celna, embargo handlowe, wpływa na to, czy bardziej opłaca się nam wytwarzać czy sprowadzać z zagranicy- decyduje o strukturze importu i eksportu, a tym samym o bilansie handlowym naszej gospodarki);
zadłużenia wobec zagranicy (dyktowanie warunków spłat, odłożenie spłaty)
przynależność do międzynarodowych ugrupowań politycznych, militarnych i gospodarczych: UE, NATO
możliwość importu nowoczesnych technologii
USTROJOWO- SYSTEMOWE
ustrój polityczno-społeczny
struktury państwowo- administracyjne i społeczne
rozwiązania instytucjonalno- systemowe w gospodarce
-globalizacja
-uszczelnienie granic -bezpieczeństwo na świecie
Uwarunkowania zasobowe można zmieniać przez politykę edukacyjną, inwestycyjną, naukową.
Cele współczesnej polityki ekonomicznej.
Polityka społeczna ma na celu zaspokajanie potrzeb jednostek i społeczeństwa przez:
Działania opiekuńcze- polegające na wyrównywaniu określonych standardów życia
Prognatyczno- planistyczne- na rzecz rozwiązywania problemów rozwoju społecznego
Celem polityki społecznej jest tworzenie takich warunków życia oraz stosunków międzyludzkich, które suwerenność sposób możliwie optymalny sprzyjać będą rozwojowi społeczeństwa.
Cele suwerenność obowiązki polityki społecznej państw zależą suwerenność dużym stopniu od ich udziału suwerenność Międzynarodowym Pakcie Praw Gospodarczych Społecznych suwerenność Kulturalnych, uchwalonym przez ONZ 16 XII 1966r.
Prawo każdego człowieka do pracy- państwo musi dążyć do umożliwienia podjęcia pracy przez każdego chętnego poprzez m.in. poradnictwo, szkolnictwo, rozwój społeczny suwerenność kulturalny;
Prawo do godziwych warunków pracy suwerenność płacy, przynależności do związków zawodowych suwerenność strajku;
Prawo do zabezpieczenia społecznego- m.in. ubezpieczenie na wypadek bezrobocia, choroby, starości;
Prawo do odpowiedniego standardu życia;
Prawo do ochrony zdrowia psychicznego i fizycznego suwerenność tym zmniejszenie wskaźnika martwych urodzeń, śmiertelności niemowląt, zapobieganie suwerenność leczenie chorób;
Prawo do nauki;
Prawo do udziału suwerenność życiu kulturowym;
Powstało wiele organizacji realizujących cele wspólnej polityki społecznej.
Generalne
suwerenność narodowa;
sprawiedliwość;
postęp społeczny;
gwarancja praw człowieka;
Ustrojowo- systemowe
umacnianie dotychczasowego ustroju społeczno- gospodarczego (zapewnienie jego dalszej ewolucji);
w krajach postkomunistycznych- chodzi o przebudowę ustroju- przejście od kolektywizmu do gospodarki opartej na dominacji własności prywatnej;
Ekonomiczne
pomnażanie bogactwa kraju
wzrost gospodarczy
dynamika PNB
powiększenie dobrobytu (efektywne wykorzystywanie zasobów, przemiany strukturalne, równowaga gospodarcza, wzrost konkurencyjności gospodarczej, przedsiębiorczości, wzrost udziału w międzynarodowym podziale pracy)
poprzez powiększenie możliwości rozwoju gospodarczego- pozyskanie zaufania społeczeństwa dla polityki rozwoju, stosowanie demokratycznych metod w procedurach podejmowania decyzji; efektywne wykorzystanie zasobów
wzrost udziału w międzynarodowym podziale pracy- dążenie do umacniania konkurencyjności gospodarki narodowej
wzrost przedsiębiorczości, innowacyjności, inicjatywy podmiotów gospodarczych
przemiany strukturalne gospodarki- preferowanie rozwoju gałęzi będących nośnikami postępu techniczno- naukowego (?)
równowaga gospodarcza (oddziaływanie na ceny, podaż, popyt)
Społeczne
sprawiedliwy podział dochodu (spłaszczenie różnic między dochodami progresywne opodatkowanie zabezpieczenie społeczne)
gwarancje zatrudnienia (dążenie do pełnego zatrudnienia)
Egalitaryzm- dążenie do wyrównania szans wszystkich obywateli, w zdobywaniu przez nich wykształcenia, pozyskiwania pracy i płacy, odpowiadającej zdobytym przez nich kwalifikacjom, awansowania w zawodzie, dostępu do działalności gospodarczej i uczestnictwa w życiu publicznym. (równouprawnienie, szkolnictwo na wsi i w mieście)
dostęp do dóbr kultury i oświaty
zapewnienie ochrony zdrowia
zabezpieczenie społeczne
Polityka ekonomiczna musi jednocześnie dbać o osłonę grup społecznych i jednostek najsłabszych- zapewniając wszystkim pewne minimum standardu życiowego i zwalczając nędzę tam gdzie się ujawnia.
Ekologiczne
ochrona środowiska
odpowiednie gospodarowanie surowcami
Wprowadzenie warunków i ograniczeń prowadzenia działalności gospodarczej i jej rodzajów, lokalizacji, technologii i działań w celu ochrony zasobów wodnych, powietrza i gleby oraz rekultywacja środowiska na obszarach zrujnowanych; konieczność międzynarodowej współpracy ze względu na przemieszczanie się zanieczyszczeń ponad granice państw, zajmuje się tym osobna dziedzina polityki ekonomicznej- polityka ochrony środowiska.
Kształtowanie polityki ekonomicznej z w uwzględnieniem wymagań ekorozwoju- rozwoju nie kolidującego z ochroną środowiska
Militarno- obronne
powiększenie potencjału gałęzi o znaczeniu obronnym
rozwój gałęzi zdolnych do wytworzenia podstawowych niezbędnych pomocniczych materiałów do produkcji sprzętu wojskowego.
zapewnienie niezbędnych rezerw produkcyjnych i środków produkcji
odpowiednie rozmieszczenie potencjału produkcyjnego
Zapewnienie elastyczności aparatu produkcyjnego w celu szybkiej zmiany profilu produkcji zakładów (ze zbrojeniowej na cywilną i odwrotnie).
Polityka ekonomiczna a inne nauki.
Polityka ekonomiczna jest powiązana z następującymi dziedzinami nauki:
a) statystyka gospodarcza - która jest pomocna przy planowaniu z kilku powodów:
- w analizie stanu wyjściowego tj. poprzedzającego okres planowania
- w analizie procesów ekonomicznych mających miejsce podczas realizacji planu
- w analizie końcowych wyników planu
w tych badaniach istnieje wspólny wymóg jedności metod stosowanych w statystyce i planowaniu, a przynajmniej dostosowania metod statystycznych do potrzeb planowania gospodarczego. Nie przestrzeganie powyższej zasady prowadzi do nieprzydatności danych i wyników statystycznych dla potrzeb planowania gospodarki narodowej.
b) geografia ekonomiczna zwłaszcza gdy dostarcza rozeznania co do zasobów surowcowych kraju i ich opisu. Pozwala kojarzyć interesy gospodarcze, polityczne, strategiczne, zaspokajanie potrzeb bytowych społeczeństwa.
Istnieje wiele innych powiązań opartych na doświadczeniach z przebiegu procesów ekonomicznych rozpatrywanych przez naukę historii gospodarczej, powiązań z teorią zarządzania gospodarstwem narodowym, trzeba podkreślić kwestię jedności nauki, konieczności prowadzenia kompleksowych badań. Teoria polityki ekonomicznej stanowi naukę pozostającą w ścisłych związkach i współzależnościach z innymi naukami.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.