Hormony płata przedniego przysadki mózgowej

Komórki gruczołowe:		Kortykotropowe			Tyreotropowe	Gonadotropowe			Somatotropowe	Prolaktynowe
Hormon:		Adrenokorty- Kotropowy (ACTH)	Β-lipotropowy (β-LPH)	Melano- Tropowy (γ-MSH)	Tyreotropowy (TSH)	Folio kulo- Tropowy (FSH)		Luteinizujący (LH)	Wzrostu (hGH)	Prolaktyna (PRL)
Liczba aminokwasów W cząst.		39	91	12	211	210		204	191	198
T ½ we krwi (min)		10			60	170		60	20-30	20-30
Kontrolowany przez podwzgórzowy hormon	Uwalniają-cy	CRH			TRH	GnRH			GRH	TRH laktotrofy
		hamujący				SRIF				SRIF	dopamina
Tkanki docelowe		Kora gruczołu nadnerczowego	Tkanka tłuszczowa	Melanocyty w skórze	Gruczoł tarczowy	Jajniki: Pęcherzyki jajnikowe (Graafa) Jądra : cewki nasienne	Jajniki: Pęcherzyki jajnikowe dojrzałe Jądra: Komórki śródmiąższowe		Komórki całego organizmu, wątroba	Komórki całego organizmu

Tabela 11 (Traczyk, s.222)

Gruczoł dokrewny	Hormon	Działanie	Norma	Skutki nadmiaru	Skutki niedoboru	Zwiększenie wydzielania	Zmniejszenie wydzielania
Przysadka mózgowa (przedni płat) Przysadka mózgowa (przedni płat)	FSH	-pobudzanie wzrostu i dojrzewania pęcherzyków Graafa -stymuluje syntezę estrogenów -zwiększa liczbę receptorów dla LH -pobudza wraz z testosteronem wytwarzanie plemników (spermatogeneza) w kanalikach nasiennych jąder	3-12 mlU/ml	-pierwotna niewydolność jajników -zahamowanie stymulacji owulacji	-niewydolność przysadki lub podwzgórza -niepłodność -brak jajeczkowania
		LH	U KOBIET: -podtrzymuje jajeczkowanie i produkcje progesteronu U MĘŻCZYZN: -zapewnia odpowiednią dawkę testosteronu -stymuluje produkcję androgenów w jądrach przez komórki Leydiga	Faza folikularna: 1,4-9,6 lU/l Owulacja: 2,3-21 lU/l Po menopauzie: 42-188 lU/l	-niewydolność jajników	-niedoczynność przysadki mózgowej, podwzgórza
		TSH	-u człowieka zwiększa masę tarczycy -zwiększa przepływ krwi przez ten narząd -nasilenie produkcji i wydzielanie hormonów tarczycy (tyroksyna, trójjodotyronina)	0,4- 4,0 mU/l	(obniżone TSH) -przyspieszona przemiana materii -drżenie rąk -kołatanie serca -nerwowość -błyszczenie się skóry	(podwyższone TSH) -zwolniona przemiana materii -przesuszona skóra -zatrzymywanie wody w organizmie -ospałość
		ACTH	-pośredni wpływ na gospodarkę węglowodanową, białkową i mineralną -działa p/zapalnie -p/alergicznie -hamuje rozmnażanie się komórek -odpowiada za wzrost, rozwój i czynność kory nadnerczy			-apatia -uczucie ciągłego zmęczenia i osłabienia -obniżone łaknienie -zmniejszenie pigmentacji skóry -niedokrwistość normocyt arna -niskie wartości glukozy
		PRL	-pobudza wzrost gruczołów sutkowych podczas ciąży -wywołuje laktację	20 ng/ml (oprócz ciężarnych i karmiących)	-niepłodność	-brak laktacji
		H. wzrostu	-pobudzenie wzrostu masy ciała -wzrost i rozwój kości długich -wpływ na gospodarkę węglowodanową (pobudzenie glikogenolizy i zwiększenie uwalniania glukozy z wątroby)		*w okresie wzrostu: gigantyzm *po zakończeniu okresu wzrostu:akromegalia: -przerost i deformacja kości -powiększenie narządów wewnętrznych -pogrubienie skóry -nadmierne owłosienie -nadmierna potliwość -rozrost tkanek miękkich stóp i dłoni, żuchwy, nosa. Małżowin usznych czy języka	*u dzieci: karłowatość przysadkowa *u dorosłych najczęściej następstwo operacji, radioterapii lub urazu przysadki mózgowej -zmniejszenie masy mięśni -zwiększenie ilości tkani tłuszczowej - zmniejszenie gęstości kości	- czynniki stresowe (strach,wysiłek fizyczny, zimno) -wzrost stężenia argininy - spadek stężenia glukozy we krwi -sen Pobudzanie (somatoliberyna)	-zwiększenie stężenia glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych i kortyzolu we krwi Hamowanie (somatostatyna)
	Przysadka mózgowa (płat tylny)=> podwzgórze	Oksytocyna * *estrogeny wzmagają wydzielanie oksytocyny, a progesteron hamuje	-pobudza mięsień gładki macicy podczas porodu -uczestniczy w akcie płciowym i przy zapłodnieniu (ułatwia transport nasienia do jajowodów) -obkurczenie macicy i jej naczyń krwionośnych bezpośrednio po porodzie
		Wazopresyna (ADH)	-zagęszcza mocz, resorbując wodę I jony sodu w kanalikach nerkowych -kurczy mięśnie naczyń krwionośnych		-obrzęki i zatrzymywanie moczu -dodatkowa produkcja tego hormonu w innym miejscu (najczęściej podczas choroby nowotworowej)	Moczówka prosta(wzrost ilość oddawanego moczu 4-15 l/doba	-wzrost ciśnienia osmotycznego osocza i jest następstwem obniżenia objętości krwi np. w czasie krwotoku	-wzrost objętości krwi krążącej, -wzrost ciśnienia tętniczego -alkohol
Przytarczyce	Parathormon (PTH) 84 aminokwasy T1/2 = 18 min	-zwiększenie stężenia jonów wapnia w osoczu krwi		-przed podwyższony poziom wapnia w surowicy: *bóle głowy *apatia, depresja *zburzenia koncentracji *zaburzenia orientacji	-u osób po wycięciu tarczycy lub po operacjach gruczolaka przytarczyc

Hormony podwzgórzowe

Skrót lub symbol	Nazwa hormonu	Budowa chemiczna
AVP	Wazopresyna argininowa *	Peptyd o 9 aminokwasach	Hormony podwzgórzowe uwalniające (LIBERYNY)
OXY	Oksytocyna *	Peptyd o 9 aminokwasach
CRH	Hormon uwalniający hormon kortykotropowy = kortykoliberyna	Peptyd o 41 aminokwasach
TRH	Hormon uwalniający hormon tyreotropowy = tyreoliberyna	Peptyd o 3 aminokwasach
GnRH	Hormon uwalniający hormony gonadotropowe = gonadoliberyna	Peptyd o 10 aminokwasach
GRH	Hormon uwalniający hormon wzrostu = somatokrynina	Peptyd o 44 aminokwasach
SRIF	Hormon hamujący uwalnianie hormonu wzrostu = somatostatyna	Peptyd o 14 aminokwasach		H. p. hamujące (STATYNY)
PIH	Hormon hamujący uwalnianie prolaktyny = prolaktostatyna	dopamina

Tabela (podręcznik Traczyka, s.214)

*HORMONY TYLNEGO PŁATA PRZYSADKI MÓZGOWEJ

---