PRZEWELEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA

DEFINICJA: Rozwija się stopniowo i nie jest w pełni odwracalna.

1. PRZYCZYNY:

1. choroby przebiegające z obturacją oskrzeli:

• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

• astma

• przewlekłe choroby śródmiąższowe płuc

• pozapalne zwłóknienia i marskość płuc

• pylice płuc

• nowotwory układu oddechowego( pierwotne, przerzutowe)

• zniekształcenia klatki piersiowej ( kyfoskolioza)

• choroby układu nerwowego i mięśni

• stwardnienie rozsiane (SM )

• przewlekłe polineuropatia,

• miopatie (dystrofie mięśniowe)

• choroby układu sercowo-naczyniowego

• przewlekła zatorowość płucna

• sinicze wady serca i dużych naczyń

• przewlekła niewydolność serca

2. OBJAWY:

1. duszność wysiłkowa/ spoczynkowa

2. zmniejszona tolerancja wysiłku fizycznego

3. senność, bóle głowy ( gdy - hiperkapnia)

4. objawy choroby podstawowej ( POChP - kaszel)

3. BADANIE PRZEDMIOTOWE:

1. konsekwencje hipoksemii: tachypnoe, tachykardia, sinica, palce pałeczkowate, objawy niewydolności prawej komory serca.

2. Hiperkapnia - poszerzenie naczyń, zaczerwienienie skóry i spojówek

3. zwiększony wysiłek dodatkowych mięsni oddechowych (przerost)

4. wdechowe ustawienie klatki piersiowej

5. objawy choroby podstawowej

4. W BADANIACH DODATKOWYCH:

• RKZ - hiperkapnia, kwasica oddechowa.

• morfologia krwi - poliglobulia (zwiększenie: liczby erytrocytów, hematokrytu, hemoglobiny)

5. POWIKŁANIA:

• nadciśnienie płucne

• niewydolnośc prawokomorowa

• poliglobulia (Ht > 55%) i zespół nadmiernej lepkości krwi

6. LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE:

1. Tlenoterapia - PaO2<60mmHg, odpowiada wysyceniu tlenem hemoglobiny krwi tętniczej <90% (Sa0₂ <90%)

2. Mechaniczne wspomaganie oddychania gdy: nieskuteczna dotychczasowa tlenoterapia, utrzymująca się znaczna hipowentylacja i hiperkapnia

ROZSTRZENIE OSKRZELI

DEFINICJA: patologiczne, nieodwracalne (workowate lub cylindryczne) rozszerzenia oskrzeli w wyniku uszkodzenia ściany oskrzeli w następstwie obecności ropnego zapalenia w zatkanym oskrzelu.

1. OBJAWY KLINICZNE:

1. przewlekły kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny, szczególnie rano, po zmianie pozycji ciała „ pełnymi ustami”

2. nawracające zapalenia płuc

3. okresowo krwioplucie i ból opłucnej

4. zaawansowane stadium - niewydolność oddechowa, narastająca duszność, sinica, palce pałeczkowate i serce płucne

2. BADANIE PRZEDMIOTOWE:

• rzężenia wilgotne

3. POWIKŁANIA:

• obturacyjne - zaburzenia wentylacji

• krwawienia płucne

• ropień płuca

• ogniska bakteryjne przerzutowe (ropień mózgu)

• skrobiawica

4.LECZENIE:

• zachowawcze-antybiotykoterapia, drenaż złożeniowy, szczepienia ochronne (grypa)

• „toaleta drzewa oskrzelowego”- drenaż ułożeniowy

• chirurgiczna resekcja tkanki płucnej w jednostronnym umiejscowieniu

PRZEWLEKŁE ZAPOROWE CHOROBY DRÓG ODDECHOWYCH:

1.przewlekłe zapalenie oskrzeli

2.astma oskrzelowa

3.rozedma płuc

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE OSKRZELI

DEFINICJA: gdy w dwóch kolejnych latach wystąpił kaszel produktywny (z odkrztuszaniem) przez co najmniej 3 miesiące w roku .

Patologia = zniszczony nabłonek zanik błony śluzowej oskrzeli ścieczenie ściany oskrzela zapadanie się oskrzela (pozaoskrzelowe zatkanie) przy forsownym wydechu z zaburzeniem wentylacji.

Przewlekłe proste zapalenie oskrzeli przewlekłe zaporowe zapalenie oskrzeli rozedma płuc:

a) nadciśnienie tętnicze + serce płucne

b) niewydolność oddechowa

1. OBJAWY:

• kaszel,

• odkrztuszanie,

• duszność : początkowo wysiłkowa spoczynkowa

2. Badanie przedmiotowe:

• szmer pęcherzykowy zaostrzony/osłabiony

• świsty, furczenia

ASTMA OSKRZELOWA

DEFINICJA: napadowa duszność wydechowa, wywołana obrzękiem i kurczem błony śluzowej

oskrzeli, oskrzelików, oraz zaleganie gęstej wydzieliny w oskrzelach.

1. OBJAWY:

1. napadowa duszność wydechowa - uruchomienie dodatkowych mięsni oddechowych

2. objawy towarzyszące - kaszel, lęk

Przedmiotowo nad polami płucnymi:

3. odgłos opukowy bębenkowy (podobny do odgłosu w rozedmie płuc)

4. szmer pęcherzykowy słabo słyszalny, wydłużona faza wydechowa, świsty, furczenia

Po ustąpieniu napadu duszności w/w objawy znikają.

2. LECZENIE:

1. Objawowe:

• inhalacje

• glikokortykosteroidy, beta 2-sympatykomimetyki,

• doustnie: teofilina, glikokortykosteroidy

• antybiotykoterapia (infekcja)

• Leki rozszerzające oskrzela:

• beta 2 sympatykomimetyki ( pobudzające receptory beta-adrenergiczne)

• parasympatykolityczne (antycholinergiczne)

• pochodne teofiliny (mięsień sercowy - chronotropowo, inotropowo dodatnio)

• Glikokortykosteroidy

• Leki wykrztuśne, rozrzedzające wydzielinę

STAN ASTMATYCZNY

DEFINICJA: uogólnione zwężenie dolnych dróg oddechowych, występujące nagle ,nie ustępujące po podaniu leków (rozszerzających oskrzela i kortykosteroidów) grożący wystąpieniem niewydolności oddechowej.

1. Czynniki odpowiedzialne za zaburzenia drożności oskrzeli:

1. skurcz mięsni gładkich

2. obrzęk błony śluzowej

3. gęsta wydzielina

2. Rozpoznanie:

1. uruchomienie mięsni wydechowych - pozycja siedząca,

2. duszność: wydłużony wydech , słyszalne świsty

3. zaburzona wentylacja-sinica (znaczne niedotlenienie, złe rokowanie)

4. tętno powyżej 100/min

5. wzrost ciśnienia tętniczego

PULSUS PARADOXUS (TĘTNO PARADOKSALNE) - w czasie wdechu - obniżenie RR skurczowego większy niż 20 (30) mmHg = znaczne rozdęcie płuc i duże wahania ciśnienia w jamie opłucnej.

Ciężkie przypadki - zwolnienie częstości oddechów, nasilenie sinicy wstrząs, zgon.

3. LECZENIE:

• kortykosteroidy

• leki rozszerzające oskrzela

• tlenoterapia

• odpowiednie nawodnienie

1. kortykosteroidy:

Hydrocortison 200-500mg dożylnie co 2-4 godziny lub 1000mg(1g) /12godzin we wlewie iv

2) leki rozszerzające drzewo oskrzelowe:

• sympatykomimetyki:

• beta 2 - sympatykomimetyki (pobudzające receptory adrenergiczne beta 2)

• Nebulizator, Berotec, Salbutamol

• parasympatykolityki (antycholinergiczne):

• Atropina (sc. 0.5mg-1mg):

• aerosol - atrovent

• metyloksantyny:

• Aminophilina

• Teofilina

2. Tlenoterapia:

• 3-4l/min.(poprawa wymiany gazowej) > przepływ - utrudniony wydech

3. leki upłynniające wydzielinę oskrzelową:

• Biosolvan (domięśniowo 4-12mg/dobe =1-3 amp.)lub dożylnym wlewie 2-3 amp.

5) odpowiednie nawodnienie (ok. 2-3 l/dobę) odwodnienie przez - szybki oddech, skóra (poty)

Uwaga!!

W napadzie astmy wystrzegać się leków:

• beta-adrenolitycznych, parasympatykolityków (pilokarpina)

• przeciwkaszlowych

• leków uspakajających ( depresja oddechowa)

• kwasu acetylosalicylowego

• ostrożnie z naparstnicą.

Wspomagany oddech (aparatura, płukanie oskrzeli) - wskazania:

- ostra niewydolność oddechowa - PaO2<50mmHg, PaCO2.55mmHg, kwasica oddechowa

- narastające zaburzenia świadomości

PODZIAŁ CIĘŻKOŚCI ZAOSTRZEŃ ASTMY OSKRZELOWEJ

Parametr	Zaostrzenie lekkie	Zaostrzenie Umiarkowane	Zaostrzenie ciężkie
Duszność	Wysiłek fizyczny	Przy mówieniu	W spoczynku
Mowa	Całymi zdaniami	Fragmenty zdań	Pojedyncze słowa
Świadomość	Możliwe pobudzenie	Zwykle pobudzenie	Zwykle pobudzenie
Częstość oddechu	Zwiększona	Zwiększona	Często >30/min
Tętno paradoksalne	Brak <10mmHg	Może być obecne:-10-25mmHg	Często obecne: > 25mmHg
PaO2 i /lub paCO2	Prawidłowe <45mmHg	>60mmHg <45mmHg	<60mmHg >45mmHg
Sa02	> 95%	91-95%	<90%

ROZEDMA PŁUC

DEFINICJA: uszkodzenie ściany pęcherzyków płucnych i rozszerzenie przestrzeni powietrznych obwodowo od oskrzelików końcowych

1. Objawy:

• duszność wydechowa,

• kaszel

2. Badanie przedmiotowe:

• klatka piersiowa typu „beczkowata”- żebra ułożone poziomo, zmniejszona różnica w obwodzie kl. piersiowej miedzy wdechem a wydechem

• wypełnione dołki nadobojczykowe

Opukiwanie: nad polami płucnymi - odgłos opukowy, bębenkowy

układ krążenia - stłumienie serca zmniejszone/zniesione

Osłuchiwanie: tony serca i szmer oddechowy - ciche

3. Leczenie:

• objawowe - rozszerzające oskrzela,

• serca płucnego

• hipoksji (tlenoterapia pod kontrolą RKZ)

ODMA OPŁUCNEJ

DEFINICJA: obecność powietrza w jamie opłucnej

1. Objawy:

• ból + duszność

2. Badanie przedmiotowe:

• zmniejszona rozszerzalność oddechowa połowy klatki piersiowej

• odgłos opukowy bębenkowy

• zniesienie drżenia piersiowego i szmeru oddechowego

str. 63

---