Zalety i wady. Najważniejsze zalety ścian warstwowych, wykonanych z tradycyjnej ceramiki to:

• dobre parametry cieplne,

• duża akumulacyjność cieplna,

• duża odporność na uszkodzenia mechaniczne.

Wadami są:

• duża masa ścian i znaczna ich grubość,

• duże zużycie materiału i duży nakład pracy przy ich wznoszeniu,

• możliwość popełnienia wielu błędów przy wykonywaniu ściany trójwarstwowej,

• konieczność pozostawiania w elewacyjnych warstwach ścian trójwarstwowych z ociepleniem z wełny mineralnej otworów wentylacyjnych i odpływowych (do odprowadzania skraplającej się pary).

Uwaga na błędy w ścianie trójwarstwowej. Do szybkiego niszczenia ściany, zmniejszenia jej trwałości lub obniżenia izolacyjności cieplnej może doprowadzić:

• wykonanie warstwy osłonowej z nieodpowiedniego materiału, na przykład nieodpornego na mróz,

• zastosowanie nieodpowiednich kotew ulegających korozji,

• użycie kotew o zbyt dużym przekroju - są zbyt sztywne i ograniczają odkształcanie się warstwy zewnętrznej pod wpływem dużych zmian temperatury; może to spowodować jej pękanie w miejscu połączeń z warstwą nośną, nie podlegającą takim oddziaływaniom,

• niewłaściwe rozmieszczenie kotew (za rzadko lub za gęsto).

Ceramika poryzowana

Z ceramiki poryzowanej wytwarza się podobne elementy jak z ceramiki tradycyjnej. Najczęściej są to pustaki i cegły (pełne, dziurawki, kratówki). 

Z ceramiki poryzowanej wytwarza się podobne elementy jak z ceramiki tradycyjnej. Najczęściej są to pustaki i cegły (pełne, dziurawki, kratówki). Elementy różnią się między sobą kształtem, zastosowaniem, sposobem łączenia. Mogą też mieć różne klasy - 5; 7,5; 10 lub 15. Każda klasa odpowiada wytrzymałości elementu na ściskanie. 
Pustaki przeznaczone są głównie do wznoszenia ścian zewnętrznych jednowarstwowych. Wtedy najlepiej wykorzystuje się ich właściwości termoizolacyjne. Jednak aby cały dom był wymurowany z materiałów o podobnych właściwościach, ściany działowe i wewnętrzne ściany konstrukcyjne warto także wykonać z ceramiki poryzowanej.

Pustaki
Są podstawowym elementem produkowanym z ciepłej ceramiki. Mogą mieć powierzchnie boczne gładkie, wyprofilowane we wpusty i wypusty lub z wgłębieniem nazywanym kieszenią lub zamkiem. Połączenie na kieszeń gwarantuje lepszą izolacyjność cieplną od tradycyjnie wykonywanej spoiny pionowej. Najlepszą izolacyjność zapewnia jednak połączenie na wpust i wypust, które w ogóle nie wymaga wykonywania spoiny pionowej.

Cegły
Tak jak w ceramice tradycyjnej mogą być to cegły pełne, kratówki lub dziurawki.
Ponieważ wyroby z ciepłej ceramiki mają stosunkowo dużą nasiąkliwość, wykonaną z nich ścianę osłonową koniecznie trzeba otynkowa

KERAMZYTOBETON

Oprócz typowych pustaków ściennych będących podstawowymi elementami do wznoszenia ścian konstrukcyjnych i działowych producenci oferują między innymi pustaki stropowe, kształtki nadprożowe i kominowe a także bloczki fundamentowe

Pustaki ścienne
Mają podobną budowę jak tradycyjne pustaki ceramiczne. Dzięki specjalnie wyprofilowanym bokom można je łączyć ze sobą na wpust i wypust bez konieczności wykonywania spoiny pionowej. Pustaki grubości około 36 cm nadają się do budowy ścian jednowarstwowych. Sprzedawane są też pustaki grubości około 24 cm na warstwy konstrukcyjne w ścianach dwu- lub trójwarstwowych oraz na wewnętrzne ściany konstrukcyjne. Pustaki grubości około 10 cm służą do budowy ścian działowych oraz warstwy elewacyjnej w ścianach warstwowych. Produkowane są też pustaki, których otwory są z jednej strony zasklepione. Dzięki temu podczas murowania nie dostaje się do nich zaprawa, która mogłaby w ten sposób obniżyć nieco izolacyjność pustaka.
Pustaki keramzytobetonowe mają dobrą izolacyjność akustyczną, wysoką paroprzepuszczalność, małą nasiąkliwość (od 14 do 20%) oraz dobrą izolacyjność termiczną (współczynnik przewodzenia ciepła
wynosi od 0,055 do 0,065 W/(m*K).
Są również bardziej odporne na działanie pleśni i grzybów domowych niż tradycyjne wyroby z ceramiki budowlanej

Dostępne elementy
Oprócz typowych pustaków ściennych będących podstawowymi elementami do wznoszenia ścian konstrukcyjnych i działowych sprzedawane są również:

• kształtki nadprożowe - mają przekrój w kształcie litery U. Należy w nich umieścić zbrojenie i wypełnić betonem. Niektóre firmy oferują też bloczki przeznaczone do wykonywania nadproży drzwi usytuowanych w ścianach działowych;

• pustaki wieńcowe - to bardzo wąskie pustaki stosowane jako elewacyjna osłona żelbetowego wieńca spinającego zewnętrzne ściany każdej kondygnacji;

• pustaki stropowe - stosuje się je do budowy stropów gęstożebrowych. Pustaki są opierane na żelbetowych lub strunobetonowych belkach stropowych i zabetonowywane. Uzyskuje się w ten sposób stropy o maksymalnej rozpiętości 11,4 m;

• pustaki uzupełniające - są węższe od pozostałych pustaków. Uzupełnia się nimi te miejsca w murze, w których nie zmieściłby się zwykły pustak;

• pustaki narożne - przeznaczone są do wykonywania naroży w ścianach jednowarstwowych;

• kształtki kominowe - jedno-, dwu-, trzy- i czterokanałowe. Służą do budowy kanałów wentylacyjnych. Niektórzy producenci oferują też kształtki osłaniające ceramiczne przewody dymowe;

• bloczki fundamentowe - niektóre firmy oferują do wykonywania fundamentów bloczki z keramzytobetonu. Inne zaś produkują je z betonu tradycyjnego.

Keramzytobetonowe pustaki są czasem oferowane w systemie obejmującym wszystkie przydatne elementy wraz z zaprawą do ich murowania. Decydując się na system, można otrzymać nawet 20-procentowy upust.

Tworzą przegrody między pomieszczeniami, a czasem i wewnątrz nich. Muszą być wytrzymałe - by mogły na nich wisieć ciężkie przedmioty, dźwiękochronne - by jedni domownicy nie zakłócali spokoju drugim i estetyczne - by nie szpeciły domu.

Dzielą, chronią i zdobią
Ściany działowe to przegrody, które oprócz własnego ciężaru nie przenoszą żadnych innych obciążeń występujących w konstrukcji domu. Pełnią różne funkcje i dlatego muszą sprostać wielu wymaganiom:

• tworzą i dzielą pomieszczenia - muszą być zaprojektowane z myślą o funkcjonalności, łatwe w montażu i ewentualnym demontażu;

• izolują przed hałasem - muszą mieć dużą masę lub konstrukcję, która hamuje przepływ dźwięków;

• mogą doświetlać pomieszczenia - muszą wówczas odgradzać pomieszczenie zaciemnione od tego, w którym znajduje się okno lub źródło silnego światła;

• tworzą element wystroju wnętrza - muszą być dokładnie wymurowane i estetycznie wykończone.

Przed wykończeniem i później
Ściany buduje się po zakończeniu stanu surowego budynku, to znaczy po wykonaniu ścian nośnych, stropów, dachu i podłogi na gruncie. Pracę najlepiej jest rozpocząć po dwu-, trzymiesięcznej przerwie, na przykład wiosną, gdy mury i podłogi już nieco przeschną i zmniejszy się wilgotność w domu. Dodatkowo ściany z płyt gipsowo-kartonowych i gipsowo-włóknowych nie mogą być montowane w pomieszczeniach, w których trwają jeszcze mokre prace (na przykład układanie wylewek betonowych), gdyż wilgoć doprowadzi do rozwarstwienia wcześniej zamontowanych płyt. W przypadku ścian z cegieł i bloczków murowanych na zaprawę nie ma takich wymagań.

Ściany z betonu komórkowego
Do budowy ścian działowych zwykle używa się nie bloczków, lecz płytek grubości 11,5 cm. Płytki te układa się na zaprawie cementowo-wapiennej lub zaprawie klejowej. Trzeba pamiętać o przewiązywaniu kolejnych warstw oraz o tym, że ściany o rozpiętości większej niż 5 m wymagają zbrojenia prętami stalowymi. Jeśli stosuje się zaprawę klejową, to płytki muruje się na cienkie spoiny, czyli grubości 1-2 mm. Wymaga to szczególnej staranności wykonania. 

 Zalety:

• stosunkowo duża wytrzymałość,

• łatwość obróbki elementów,

• odporność na działanie ognia,

• duża paroprzepuszczalność. 

Wady:

• duża nasiąkliwość związana z porowatością,

• kruchość, a ze względu na nią - konieczność ostrożnego transportu, załadunku i obróbki.

Ściany z płyt gipsowych
Ściany działowe wykonuje się z płyt gipsowych z krawędziami z wyprofilowanym wpustem i wypustem. Płyty te układa się warstwami, podobnie jak cegły. Do ich murowania używa się kleju gipsowego. 
W pomieszczeniach, w których okresowo wilgotność rośnie powyżej 70%, na przykład w łazienkach, stosuje się płyty impregnowane. Wszystkie elementy stalowe, jak ościeżnice drzwiowe i rury, które będą stykały się ze ścianą gipsową, powinny być zabezpieczone antykorozyjnie, ponieważ gips powoduje korozję stali. 

Zalety:

• płyty łatwo się tnie i obrabia,

• szybko się z nich muruje,

• ściany z nich wykonane mają dużą paroprzepuszczalność,

• ściana nie wymaga tynkowania, jak na przykład ściana ceglana; wystarczy ją tylko wyrównać i wypełnić niepełne spoiny zaczynem gipsowym,

• masa ściany gipsowej (około 80 kg/m²) jest prawie 40% mniejsza niż ściany z cegły dziurawki,

• są ognioodporne.

Wady:

• są nasiąkliwe,

• mają stosunkowo małą wytrzymałość.

Ściany z cegieł i pustaków ceramicznych
Najczęściej mają grubość 6,5 cm lub 12 cm. Najlepiej wykonać je z cegły dziurawki lub pustaków, gdyż te z cegły pełnej znacznie obciążają strop. Po wymurowaniu zwykle się je tynkuje, chyba że są z cegły klinkierowej - wtedy często celowo pozostawia się je nieotynkowane. 

Cegły i pustaki ceramiczne układa się na zaprawie cementowo-wapiennej, rzadziej cementowej. Gdy ściana ma grubość 1/4 cegły (6,5 cm) i długość ponad 5 m, to powinno się ją zbroić prętami stalowymi o średnicy 6 mm.

Zbrojenie układa się co trzecią spoinę. Ściany grubości 1/2 cegły (12 cm) są bardzo ciężkie, więc trzeba je stawiać na żebrze lub podciągu. 

 

Zalety:

• dobra izolacyjność akustyczna,

• duża ognioodporność,

• duża wytrzymałość,

• duża odporność na uszkodzenia mechaniczne.

Wady:

• konieczność wykonywania prac mokrych przy wznoszeniu ścian (jest ich trochę mniej, gdy stosuje się pustaki łączone na wpust i wypust, ponieważ nie trzeba wykonywać spoin pionowych),

• duży ciężar w porównaniu z innymi materiałami,

• pracochłonność wykończenia.

Ściany z wyrobów wapienno-piaskowych (silikatów)
Do murowania ścian działowych najczęściej stosuje się bloczki i kształtki wapienno-piaskowe, rzadziej cegły. Bloczki i kształtki mają wymiary większe niż cegły. Produkuje się je jako pełne lub drążone. Niektóre bloczki mogą mieć boczne krawędzie z wyprofilowanym wpustem i wypustem. Cegły, bloczki i kształtki muruje się przeważnie na zaprawie cementowo-wapiennej. Dzięki temu, że elementy silikatowe produkowane są z dużą dokładnością, można je też murować na cienką spoinę z zaprawy klejowej. Ściany z elementów wapienno-piaskowych muruje się podobnie jak ściany z tradycyjnych cegieł, przestrzegając prawidłowego łączenia elementów. W kolejnych warstwach poziomych elementy powinny być przesunięte względem siebie nie mniej niż 0,4 wysokości elementu i nie mniej niż 40 mm.

Zalety:

• dobra izolacyjność akustyczna,

• dobra odporność ogniowa,

• duża wytrzymałość,

• dobra paroprzepuszczalność,

• możliwość pozostawienia bez tynku,

• duży wybór kolorów,

• odporność na grzyby i pleśnie.

Wady:

• duży ciężar,

• kruchość, przez co w transporcie materiały wymagają szczególnego zabezpieczenia.

Ściany wykonywane są z pustaków szklanych, zwanych popularnie luksferami. Pustaki te mają zwykle wymiary: 19 cm x 19 cm x 8 cm lub 24 cm x 24 cm x 8 cm. Ściany z pustaków szklanych muruje się na zaprawę murarską do cegieł klinkierowych (bez dodatku wapna), a w spoinach układa się pręty zbrojeniowe, zabezpieczone przed korozją. Po wymurowaniu ściany, spoiny pomiędzy pustakami wypełnia się zaprawą do spoinowania. Wykonując ścianę działową o małej powierzchni, wystarczy ustawić pustaki pomiędzy drewnianymi listwami i zasilikonować spoiny. Między ścianami działowymi z pustaków szklanych, a konstrukcją domu należy pozostawić szczeliny dylatacyjne, wypełnione elastycznym materiałem, który będzie mógł przejąć ruchy kształtek spowodowane ich rozszerzaniem się i kurczeniem pod wpływem temperatury. Maksymalny wymiar powierzchni ściany z pustaków szklanych wynosi 18 m².

Zalety szklanych ścian działowych:

• doświetlają wydzielone pomieszczenia bez okien,

• jeśli mają małą powierzchnię, podczas ich murowania nie trzeba wykonywać prac mokrych,

• dobrze izolują akustycznie i termicznie,

• są odporne na uszkodzenia mechaniczne.

Wady szklanych ścian działowych:

• ograniczenie wielkości ściany,

• kruchość elementów, a przez to wymóg ostrożnego transportu i załadunku,

• konieczność precyzyjnego wykonania ze względów estetycznych - nierówne spoiny mogą zepsuć cały efekt.

Po co są ściany działowe...
Ściany działowe, jak sama nazwa wskazuje, dzielą wnętrze domu na mniejsze części - pokoje, kuchnie, łazienki - i tym sposobem zmieniają jego charakter i wygląd. Kiedyś budowano tylko ściany działowe pełne, a raz ustalony podział wnętrza domu pozostawał już na zawsze. Teraz często są one ażurowe lub półprzezroczyste, oddzielają tylko to, co naprawdę konieczne, nie zamykając całkowicie przestrzeni.

 

Jakie powinny być ściany działowe...   
Domownicy przebywający w sąsiednich pomieszczeniach nie powinni przeszkadzać sobie nawzajem. Dlatego ważne jest, by ściany działowe dobrze tłumiły dźwięki. Zdolność tłumienia dźwięków jest cechą charakterystyczną zarówno różnych materiałów budowlanych, jak i wykonywanych z nich elementów domu. 
Istotną cechą ścian działowych jest ciężar. Zależy on od rodzaju materiału zastosowanego do budowy ściany i od jej grubości, a także od rodzaju konstrukcji. Różnice w ciężarze ścian z różnych materiałów mogą być znaczne, na przykład 1 m² ściany działowej grubości 12 cm z cegły dziurawki z tynkiem waży 225 kg, a z płyt gipsowo-kartonowych na szkielecie drewnianym około 30 kg. Choć ze względów akustycznych korzystniejsze są ściany o znacznym ciężarze, trzeba też pamiętać, że obciążają one strop, na którym stoją, dlatego zarówno ich ciężar, jak i usytuowanie powinny być uwzględnione w projekcie budynku.
Niekiedy odporne na wilgoć. Ściany działowe znajdujące się w pomieszczeniach takich jak łazienka czy kuchnia powinny być wykonane z materiałów odpornych na wilgoć lub dodatkowo impregnowane.
Niezbyt trudne do wykończenia. Dobrze jest stosować na ściany działowe materiały, których wykończenie nie jest bardzo pracochłonne i nie wymaga dużo prac mokrych, jak na przykład murowanie i tynkowanie.

 

Jakie mogą być ściany działowe...

• murowane - z cegieł, pustaków, bloczków lub płytek,

• szkieletowe - drewniane lub stalowe z poszyciem z płyt gipsowo - kartonowych albo drewnopochodnych,

• stolarskie - z drewna, sklejki lub płyt pilśniowych,

• szklane - z pustaków zwanych luksferami.

Konstrukcje działowe szkieletowe

Konstrukcję tych ścian stanowią ruszty drewniane lub stalowe, zbudowane ze słupków, podwalin i oczepów. Do rusztu mocuje się najczęściej płyty gipsowo-kartonowe, rzadziej - płyty drewnopochodne (pilśniowe, wiórowe, sklejkę lub listwy boazeryjne). Płyty gipsowo-kartonowe montuje się po obu stronach rusztu, a przestrzeń między nimi wypełnia się zazwyczaj wełną mineralną lub szklaną. Jeśli ściana ma stać w łazience, trzeba zastosować płyty wodoodporne, a jeśli ma być przegrodą ogniową - płyty ognioodporne lub podwójną warstwę płyt zwykłych. Bezpośrednio do płyt gipsowo-kartonowych można mocować przedmioty do 30 kg. Cięższe wymagają wykonania dodatkowej konstrukcji wsporczej.

Zalety:

• mają dobrą izolacyjność akustyczną (gdy są wypełnione wełną mineralną lub szklaną),

• łatwo się je montuje i demontuje,

• łatwo się je kształtuje: mogą być zakrzywione, pod skosem lub ażurowe,

• można w nich ukryć instalacje,

• są lekkie, ważą 20-50 kg/m².

Wady:

• wymagają specjalnych konstrukcji wsporczych do zawieszania cięższych elementów wyposażenia.

 

 

Zalety ścian wykończonych płytami gipsowo-kartonowymi
Takie ze specjalnymi płytami ognioodpornymi lub podwójną warstwą płyt zwykłych są ogniochronne.

Dzięki temu, że gips "oddycha", czyli wchłania nadmiar wilgoci z powietrza i oddaje ją, gdy robi się za sucho w pomieszczeniach z takimi ścianami powstaje korzystny mikroklimat.

Zalety

• Dachówki ceramiczne są materiałem trwałym i dobrze znoszącym skoki temperatury, odpornym na działanie szkodliwych substancji, promieniowania ultrafioletowego i "kwaśnych deszczów". Zachowują trwałość przez blisko sto lat. Większość urokliwych, barwnych (choć kilkudziesięcioletnich) dachów jest pokrytych właśnie dachówkami ceramicznymi.

• Ułożenie dachówek ceramicznych na ruszcie z łat i kontrłat zapewnia doskonały przepływ powietrza pod pokryciem. Dachówki w pokryciu zachodzą na siebie, dzięki czemu z każdej z nich woda opadowa łatwo spływa do rynien. Pokrycie jest szczelne i dobrze wentylowane.

• Dachówka ceramiczna tłumi hałas. Jest to szczególnie ważne nie tylko w budynkach użyteczności publicznej: szpitalach, szkołach, kościołach czy urzędach, ale także w domach jednorodzinnych.

• O wartości dachówki ceramicznej decydują również jej walory estetyczne. Intensywną, naturalną czerwień nadaje dachówkom właśnie wypalana naturalna glina. Możliwości technologiczne producentów są bardzo duże, niektóre firmy produkują je w ponad 50 rozmaitych kolorach (np. czarnym, szarym, zielonym, niebieskim, brązowym) i kształtach (np. karpiówka, mnich-mniszka, esówka).

• Dachówki ceramiczne nadają się do krycia dachów nawet o skomplikowanych kształtach, a podczas układania powstaje niewiele odpadów. Producenci dachówek ceramicznych oferują różne akcesoria: gąsiory, dachówki skrajne, szczytowe, koszowe, antenowe lub wentylacyjne. Każdy z tych elementów można dopasować do zwykłych dachówek, tak że po wbudowaniu staje się prawie niewidoczny.

Dachówki prawie bez wad
Trudno w to uwierzyć, ale dachówki cementowe mają właściwie same zalety. Są one:

• trwałe - ich trwałość obliczana jest na 70-100 lat;

• odporne na mchy i glony - dzięki warstwie farby lub lakieru zmniejsza się porowatość ich powierzchni i - co za tym idzie -mniej porastają glonami i mchami;

• mrozoodporne - wytrzymują w stanie nienaruszonym 100 cykli zamrażania i rozmrażania (dachówki ceramiczne wytrzymują 150 cykli);

• nienasiąkliwe - pomalowane dachówki mają nasiąkliwość dochodzącą zaledwie do 2,5% (dachówki ceramiczne - 5%, anawet 8%);

• kolorowe - malowanie sprawia, że mogą mieć bardzo różne kolory i odcienie; 

• odporne na promieniowanie UV - dzięki powłoce z farby akrylowej dachówki nie zmieniają koloru w trakcie eksploatacji.

Jedynym mankamentem, zwłaszcza gdy rynek opanowują pokrycia z lekkich materiałów, jest spory ciężar (1 m² pokrycia to 40-50 kg). Dachówki cementowe wymagają więc bardzo mocnych i - co za tym idzie - dość drogich konstrukcji dachowych.

Konserwacja dachówek cementowych
Czasem na powierzchni dachówek cementowych pojawiają się zabrudzenia, wykwity wapienne lub mech. Brud i wykwity zmywa się z dachu wodą z detergentem, natomiast z mchem, walczy się za pomocą preparatów do usuwania mchów i porostów, którymi pokrywa się dach po wstępnym oczyszczeniu. Wkrótce po tym zabiegu mech odczepia się od powierzchni dachu i można go po prostu zmieść. Oczyszczoną powierzchnię maluje się impregnatem do cementowych pokryć dachowych lub farbą do renowacji dachu.

Blachodachówki warstwa po warstwie
Blachodachówki to blachy dachowe z wytłoczonym wzorem przypominającym kształt dachówki tradycyjnej. Sprzedawane są w arkuszach o różnej długości i szerokości. Większość z nich ma budowę warstwową. Sercem blachodachówki jest blaszany rdzeń, który pokrywają z obu stron powłoki zabezpieczające przed korozją, zarysowaniem i działaniem promieni UV. Zewnętrzna warstwa pełni również funkcję dekoracyjną. Dzięki niej blachodachówki mogą być błyszczące lub matowe i mieć niemal dowolny kolor.

Jeden metal, różne powłoki
Na rynku niepodzielnie królują blachodachówki stalowe. Różnią się między sobą kolorem, wzorem wytłoczenia, fakturą. Ich trwałość ocenia się na 30-50 lat. Blachodachówki takie mają grubość 0,4-1,25 mm. Ważą od 4,2 do 6,5 kg/m². Zawsze pokrywane są powłokami ochronnymi i dekoracyjnymi. Zabezpieczają je one między innymi przed korozją. Jedne pokryte są poliestrem, inne PVDF, TC 50, PRELAQ 50, plastizolem lub puralem. Każde z tych tworzyw ma swoiste cechy, które rzutują na właściwości blachodachówek. Dachowa awangarda
Duże zainteresowanie blachodachówkami wśród klientów owocuje wzmożoną konkurencją między producentami. Każdy z nich chce ulepszyć swój produkt i wprowadzić do niego jakieś nowatorskie rozwiązania.
W sprzedaży są, więc na przykład blachodachówki samonośne. Ich arkusze mają specjalnie wyprofilowane łaty nośne. Sprzedawane są wraz z metalowymi profilami montażowymi, które mocuje się zamiast kontrłat. Podczas układania takich blachodachówek odpada jedna czynność - nie trzeba do więźby dachowej przybijać drewnianych łat, na których miałyby się oprzeć arkusze.

Inną ciekawostką są blachodachówki z posypką. Ich metalowy rdzeń pokryty jest termicznym stopem aluminiowo-cynkowym, który znacznie poprawia trwałość blachy. Warstwę wierzchnią pokrywa zaś drobnoziarniste kruszywo mineralne powleczone żywicą akrylową. Żywica wzbogacona jest substancjami chemicznymi, które zabezpieczają przed rozwojem grzybów i mchu. Blachy z posypką nie nagrzewają się tak szybko jak zwykłe blachodachówki. Ich zaletą jest także to, że zimą nie ześlizguje się z nich gwałtownie zalegająca czapa śnieżna.

---