WĘGLOWODORY W PRZYRODZIE
Podstawowymi źródłami węglowodorów w przyrodzie są: gaz ziemny, ropa naftowa i węgiel kamienny
Gaz ziemny	mieszanina lekkich węglowodorów, której głównym składnikiem jest metan (w zależności od złoża od 50 - 98%). Pozostałe składniki to etan, propan, butan i niewielkie ilości wyższych węglowodorów. Towarzyszy zazwyczaj złożom ropy naftowej. Jest stosowany jako surowiec do wyrobu benzyny i metanolu. W wyniku skroplenia cięższych składników gazu ziemnego uzyskuje się tzw. gaz płynny, czyli mieszaninę propanu i butanu, służącą jako materiał opałowy dostarczany w butlach.
Ropa naftowa [olej skalny]	powstała w wyniku fermentacji gnilnej szczątków roślinnych i zwierzęcych. ciekła mieszanina węglowodorów oraz niewielkich ilości związków organicznych zawierających tlen, azot i siarkę. (skład ropy zależy od jej miejsca występowania: od 30 do 80% alkanów, zmienne ilości cykloalkanów i węglowodorów aromatycznych) jej składniki rozdziela się w wyniku destylacji (różne frakcje różniące się temperaturą wrzenia).
Węgiel kamienny	należy do węgli kopalnych (skał osadowych powstałych w procesie uwęglenia szczątków roślinnych) utworzonych w permie i kredzie. zawiera od 80 do 95% węgla; 4 - 5,5% wodoru, 3 - 13% tlenu, 1,4 - 1,8% azotu, 0,3 - 0,7% siarki i 3 - 11% popiołu. Antracyt (najstarszy gatunek węgla kamiennego) zawiera do 97% węgla i minimalne ilości innych pierwiastków. poddaje się go procesowi koksowania.

PRZERÓBKA WĘGLA KAMIENNEGO
Proces koksowania	polega na ogrzewaniu węgla w odpowiednich urządzeniach (bateriach koksowniczych) do temperatury około 1000 C bez dostępu powietrza. węgiel kamienny ulega rozkładowi dając główne produkty: koks, wodę pogazową, smołę węglową i gaz koksowniczy.
Koks	czysty węgiel z niewielką ilością związków nieorganicznych (popiołu). stosowany jako środek opałowy, w syntezie związków organicznych
Woda pogazowa	zawiera amoniak powstały z rozkładu związków azotowych wykorzystywana do produkcji nawozów azotowych (siarczanu (VI) amonu)
Smoła węglowa	jest źródłem węglowodorów aromatycznych mieszanina kilku tysięcy związków,  której składniki rozdziela się za pomocą destylacji frakcyjnej. Wyróżniamy składniki obojętne (węglowodory aromatyczne: benzen, toluen, ksyleny, naftalen); składniki kwaśne (fenole, krezole); składniki zasadowe (azotowe związki heterocykliczne: pirydyna)
Gaz koksowniczy	składa się z wodoru, metanu i tlenku węgla ma wysoką wartość opałową jest cennym surowcem do syntez

DESTYLACJA  ROPY  NAFTOWEJ
Przemysł petrochemiczny - przemysł zajmujący się przerobem ropy naftowej.
Pierwszym etapem przeróbki wstępnie oczyszczonej ropy jest destylacja frakcyjna, polegająca na rozdzieleniu ropy na frakcje z wykorzystaniem różnicy temperatury wrzenia poszczególnych składników.
Składniki ropy naftowej:
Frakcja	Temp. destylacji (C)		Liczba atomów węgla
gaz	< 20C		C1 - C4
gaz	< 20C		C1 - C4
eter naftowy	20 - 60 C		C5 - C6
ligroina (lekka nafta)	60 - 100 C		C6 - C7
gazolina surowa (benzyna)	40 - 205 C		C5 - C10 i cykloalkany
nafta	175 - 325 C		C12 - C18 i związki aromatyczne
olej gazowy	> 275 C		C12 i wyższe
olej smarowy	nielotna ciecz		powyżej C18
asfalt lub koks naftowy	nielotne ciało stałe		związki wielopierścieniowe
Frakcja		Temp. destylacji (C)
benzyna lekka		40 - 160 C
benzyna ciężka		160 - 200 C
nafta		180 - 280 C
olej napędowy		280 - 350 C
mazut		> 350 C
Produkty przeróbki ropy naftowej: Paliwa silnikowe: Benzyny (paliwa do silników z zapłonem iskrowym) Oleje napędowe (do silników Diesla) Paliwa do odrzutowych silników lotniczych
Benzyna
mieszanina węglowodorów zawierająca od 5 do 10 atomów węgla w cząsteczce. Frakcja destylacyjna odbierana w temp wrzenia od 40 - 180 C. Jakość benzyny określana jest przez tzw. liczbę oktanową: LO LO - miara odporności benzyny na tzw. spalanie detonacyjne (zbyt gwałtowne spalanie benzyny w silniku powoduje nierównomierną pracę silnika tzw. stukanie i przedwczesne zużycie silnika) Przyjęto umownie, że LO = 100 ma 2,2,4-trimetylopentan (izooktan - antydetonacyjny) natomiast LO = 0 ma n-heptan. Jeżeli LO = 96 to izooktanu jest np. 96% a n-heptanu 4%.
Jeśli LO = 94 - oznacza to, że benzyna ma taką samą szybkość spalania jak mieszanina 94% izooktanu i 6% n-heptanu. Liczbę oktanową można poprawić dodając do benzyny tzw. antydetonatorów (np. tetraetyloołowiu). Związki ołowiu dostają się do środowiska, podczas spalania benzyny zawierającej ołów (etyliny) . Frakcja benzynowa ma na ogół niską liczbę oktanową, ponieważ zawiera alkany o prostych łańcuchach. Aby poprawić jej właściwości stosuje się procesy reformingu.
Kraking - metody otrzymywania benzyny z frakcji wyższych (nafty, olejów, mazutu). Wykorzystują one rozpad długich łańcuchów węglowych na mniejsze pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia Otrzymane metodą krakingu alkany (propan i butan) używane są jako tzw. gaz płynny służący do napełniania butli turystycznych
Nafta
dawniej używana do oświetlenia, obecnie używana jako paliwo do lotniczych silników odrzutowych pierwszą w świecie lampę naftową skonstruował Polak w 1853r. - Ignacy Łukasiewicz. On też pierwszy przeprowadził destylację ropy naftowej i wydzielił z niej naftę.

Olej napędowy

służy jako paliwo do silników wysokoprężnych (silników Diesla) i jako surowiec do otrzymywania benzyny krakingowej mieszanina węglowodorów - alkanów (C14 - C20) produkt destylacji ropy naftowej w zakresie temperatur wrzenia 230 - 360 C

Oleje smarowe

otrzymywane z mazutu w wyniku destylacji próżniowej stosowane do smarowania ruchomych części maszyn

Parafina

jeden z produktów destylacji ropy naftowej o temp wrzenia ponad 350 C mieszanina stałych n-alkanów o ponad 17 atomach węgla w cząsteczkach. otrzymywana przez wymrażanie i krystalizację z olejów stosowana do produkcji świec, nasączania zapałek, izolacji.

---