Świadczenia emerytalne, czyli tzw. emerytura to dożywotnia płaca miesięczna, która przysługuje pracownikowi lub jego rodzinie po przepracowaniu ustawowej liczby lat i po osiągnięciu określonego wieku. Emerytury należą do grupy świadczeń ubezpieczeniowych. Mają charakter pieniężny i poprzedzone są wieloletnim opłacaniem obowiązkowych składek. Składki pobierane są z wynagrodzenia pracownika w całym okresie jego pracy przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W Polsce w roku 1999 wprowadzony został nowy system emerytalny, który częściowo zmienił warunki otrzymywania świadczeń emerytalnych. Oparty został na trzech filarach przedstawionych w poniższej tabeli:

I Filar - ZUS	II Filar - Otwarte Fundusze Emerytalne	III Filar - Ubezpieczenia dodatkowe
			Obowiązkowa umowa pokoleniowa, zarządzany przez ZUS, indywidualne konta ubezpieczonych.	Obowiązkowy, kapitałowy, zarządzany przez PTE S.A., indywidualne konta ubezpieczonych.	Dobrowolny, kapitałowy, zarządzany przez prywatne instytucje ubezpieczeniowe, w tym pracownicze programy emerytalne, indywidualne konta ubezpieczonych

Źródło: Kazimierz Szczęśniak, rozdział VI, Finanse, redakcja naukowa Jan Zarzecki, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2000, s.164

I Filar - jest powszechny, obowiązkowy i repatriacyjny, działający na podobnych zasadach jak wcześniejszy system emerytalny. Emerytura wypłacana jest przez zreformowany ZUS. Finansowana jest z bieżących składek wszystkich pracujących, gromadzonych w FUS. Składka przeznaczona na fundusz emerytalny jest sukcesywnie zapisywana na indywidualnym koncie pracownika i waloryzowana wraz ze wzrostem cen i wynagrodzeń, aby w okresie przejścia na emeryturę posłużyła jako podstawa do wyliczenia wysokości świadczenia emerytalnego. W ten sposób wysokość emerytury pochodzącej z pierwszego filaru będzie zależała bezpośrednio od ilości pieniędzy uzbieranych na indywidualnym koncie.

II Filar - jest systemem kapitałowym, obowiązkowym uzupełnieniem I Filaru. Emerytura pochodzić będzie z otwartych funduszy emerytalnych zarządzanych przez PTE SA., działających pod ścisłą kontrolą państwa. Aktualnie do wybranego funduszu wpływa pobierana przez ZUS składka. Pieniądze te są odkładane na indywidualne konta ubezpieczonych. Zadaniem funduszy jest korzystne i bezpieczne inwestowanie oraz kapitalizowanie wpłaconych składek. W momencie przejścia na emeryturę za pieniądze zgromadzone w funduszu, ubezpieczony będzie mógł wykupić w zakładzie ubezpieczeń emerytalnych drugą część swojej emerytury. Emerytura pochodząca z II-go filaru będzie zależała od kwoty zgromadzonej na rachunku funduszu i od wieku ubezpieczonego w momencie przejścia na emeryturę.

III Filar  - jest dobrowolnym uzupełnieniem I i II Filaru. Emerytura pochodzić będzie z dobrowolnych oszczędności w towarzystwach ubezpieczeniowych, zakładowych i branżowych programów emerytalnych organizowanych przez pracodawców, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych lub innych formach oszczędzania. Wysokość trzeciego, dobrowolnego elementu emerytury zależeć będzie od wysokości inwestowanych w indywidualne lub pracownicze programy ubezpieczeniowe składek.

W związku z powyższym niemożliwe stało się objęcie wszystkich osób nowymi zasadami. Dlatego podzielono przyszłych emerytów w zależności od wieku w dniu 1 stycznia 1999r. na trzy grupy wiekowe. Dla każdej z tych grup ściśle określono warunki nabycia prawa do emerytury:

1. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia

1949 roku

Ubezpieczeni znajdujący się w powyższej grupie wiekowej nabywają prawo do emerytury na zasadach dotychczasowych, czyli po spełnieniu następujących warunków: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący, co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn orz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn. Osoby z tej grupy wiekowej mają prawo do skróconego okresu składkowego do 15 lat dla kobiet i 20 lat dla mężczyzn, przy jednoczesnym zachowaniu wieku emerytalnego odpowiednio 60 i 65 lat.

Ubezpieczeni, będący pracownikami, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego mogą przejść na emeryturę po ukończeniu 55 lat - dla kobiet, jeżeli mają, co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy lub, przy co najmniej 20-letnim okresie składkowym i nieskładkowym, jeżeli dana osoba została uznana za całkowicie niezdolną do pracy. A także po osiągnięciu 60 lat - dla mężczyzn, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. Odrębne przepisy określają zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę dla osób, które są:

• inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz kombatantami,

• pracownikami urzędów państwowych,

• pracownikami samorządowymi,

• żołnierzami zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianymi w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu,

• nauczycielami akademickimi.

Na wcześniejszą emeryturę mogą przejść osoby uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo wskutek choroby zawodowej: po osiągnięciu wieku 55 lat - dla kobiet, jeżeli ma, co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz po osiągnięciu wieku 60 lat - dla mężczyzn, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Osobom pracującym w szczególnych warunkach (pracowników organów kontroli państwowej, pracowników organów administracji celnej, pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną, dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy, nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia, 1982 r. Karta Nauczyciela, żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt. 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej) przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony.

Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Emerytura górnicza przysługuje pracownikowi urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 roku, który spełnia łącznie następujące warunki: ukończył 55 lat życia, ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej i okresami zaliczalnymi do pracy górniczej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą oraz okresy zaliczalne do pracy górniczej, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi, z tym, że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była, co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.

Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtora krotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:

• w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych,

• w drużynach ratowniczych,

• w charakterze mechaników sprzętu ratowniczego drużyn ratowniczych.

Okresy pracy wyżej wymienione zalicza się w wymiarze półtora krotnym również tym pracownikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią, w kopalniach siarki lub w kopalniach węgla brunatnego.

Ubezpieczonemu, urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który ma okres składkowy i nieskładkowy 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn a nie spełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury, który ma co najmniej 5 lat: pracy górniczej obniża się wiek emerytalny o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.

Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur następujące przeliczniki:

• 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,

• 1,8 za każdy rok pracy,

• 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią,

• 1,2 za każdy rok pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.

Przy ustalaniu wysokości emerytur innych stosuje się następujące przeliczniki:

1. 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,

2. 1,8 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, pod warunkiem wykonywania takiej pracy, co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 2.

Przy ustalaniu wysokości emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 40 lat.

Emerytura kolejowa przysługuje pracownikowi kolejowemu, który osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat oraz ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym, co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei.

Przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej uwzględnia się okresy pracy na kolei i pracy równorzędnej z pracą na kolei oraz okresy zaliczalne do pracy na kolei, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy. Za pracowników kolejowych rozumie się osoby pozostające w stosunku pracy w:

• jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa “Polskie Koleje Państwowe”, z wyłączeniem biur projektów kolejowych,

• innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych, których pracownicy byli objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin.

Każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei.

Wysokość emerytury dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku wynosi:

• 24% kwoty bazowej, kwota bazowa wynosi 1278,50 zł - Kb

• po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych - s,

• po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych - ns,

E = 24% Kb + [(s x 1,3) + (ns x 0,7)] x P

E - emerytura

P - podstawa wymiaru świadczenia, która otrzymywana jest po przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy przez kwotę bazową (tj. przeciętne wynagrodzenie w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji). Otrzymywana kwota stanowi tzw. zwaloryzowaną podstawę wymiaru świadczenia.

Przykład

Ubezpieczony urodzony 3 stycznia 1938 r. udowodnił łącznie 35 lat okresów składkowych oraz 4 lata okresów nieskładkowych. Łączny udowodniony staż ubezpieczeniowy wynosi 39 lat. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat kalendarzowych wynosi 68,64%, a więc podstawa wymiaru do obliczenia emerytury wynosi 1278,50 zł (68,64% x 1862,62 zł, tj. obowiązująca aktualnie kwota bazowa)

Obliczenie wysokości emerytury:

24% x 1862,62 zł =  447,03 zł
(420 mies. x 1,3%) : 12 mies. x 1278,50 zł =  581,72 zł
(48 mies. x 0,7%) : 12 mies. x 1278,50 zł =  35,80 zł

Łączna kwota emerytury wynosi 1064,55 zł miesięcznie (447,03 + 581,72 + 35,80).

Najniższa wysokość emerytury od 1 marca 2003 r. wynosi 552,63 zł.

Emerytur osobom z niższym okresem składkowym i nieskładkowym (15 i 20 lat) nie podwyższa się do kwoty najniższej emerytury.

Emerytury podlegają waloryzacji w celu zachowania, co najmniej ich realnej wartości w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem.

Przy ustalaniu wysokości zwaloryzowanych emerytur i rent przyjmuje się, że wzrost nominalny przeciętnej emerytury nie może być niższy niż prognozowany na dany rok średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Wskaźnik ten wynosi co najmniej 110% - emerytury waloryzuje się od dnia 1 marca i od dnia 1 września, mniej niż 110% - emerytury waloryzuje się od dnia 1 czerwca.

2. Emerytury dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku a przed dniem 1 stycznia 1969 roku.

Prawo do emerytury z powyższej grupy wiekowej mają osoby, które spełniają łącznie następujące warunki:

1. nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,

2. warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.,

3. nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat.

Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury na podstawie ust. 1 uwzględnia się również, w wymiarze do 5 lat, okres urlopu górniczego.

Prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1. nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,

2. warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.,

3. nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.

Prawo do emerytury kolejowej przysługuje pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1. nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,

2. warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.,

3. nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.

Bez względu na wiek emerytalny na emeryturę mogą przejść także nauczyciele, którzy posiadają 30-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele klas, szkół, placówek i zakładów specjalnych - 25-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.

Wysokość emerytury dla ubezpieczonych zaliczanych do tej grupy wiekowej będzie wynosiła analogicznie jak dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku:

• 24% kwoty bazowej, kwota bazowa wynosi 1278,50 zł - Kb

• po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych - s,

• po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych - ns,

E = 24% Kb + [(s x 1,3) + (ns x 0,7)] x P

E - emerytura

P - podstawa wymiaru świadczenia, która otrzymywana jest po przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy przez kwotę bazową (tj. przeciętne wynagrodzenie w kwartale poprzedzającym termin waloryzacji). Otrzymywana kwota stanowi tzw. zwaloryzowaną podstawę wymiaru świadczenia.

3. Emerytury dla pozostałych osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku a przed 1 stycznia 1969 roku

Osoby z powyższej grupy, niespełniające warunków do uzyskania prawa do emerytury na dotychczasowych zasadach nabywają prawo do emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Osoby te będą przechodziły na emeryturę według zasad nowego trzyfilarowego systemu emerytalnego, gdzie następować będzie podział składki między I Filarem - ZUS (12,22%) a II Filarem - jednym z otwartych funduszy inwestycyjnych (7,30%). Prawo do emerytury według nowych zasad nie jest uzależnione od udowodnienia określonego minimalnego okresu ubezpieczenia.

Wysokość emerytury dla tej grupy wiekowej zależeć będzie od ilości pieniędzy uzbieranych na indywidualnym koncie w I Filarze (ZUSie) i od kwoty zgromadzonej na rachunku otwartego funduszu emerytalnego w II Filarze, a także od wysokości inwestowanych w indywidualne lub pracownicze programy ubezpieczeniowe składek oraz od wieku ubezpieczonego w momencie przejścia na emeryturę.

Dla urodzonych w powyższej grupie wiekowej, niespełniających warunków do uzyskania emerytury na dotychczasowych zasadach będzie wyliczany kapitał początkowy, który rocznie będzie waloryzowany. Do sumy kapitału początkowego należy dodać kwotę składek zgromadzonych na indywidualnym koncie w I Filarze oraz sumę składek zgromadzoną na rachunku w wybranym przez ubezpieczonego Otwartego Funduszu Emerytalnego. Dodatkowo można tą kwotę powiększyć o dobrowolne składki w III Filarze.

Wysokość nowej emerytury będzie wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia przez tzw. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi, w jakim ubezpieczony zdecyduje się przejść na emeryturę. Podstawę obliczenia emerytury utworzy kwota, co miesięcznych składek w wysokości 19,52% podstawy wymiaru, odprowadzanych na indywidualne konta do ZUS w wysokości 12,22% i na indywidualne konta do jednego z otwartych funduszy emerytalnych w wysokości 7,30%. Kwota ta obejmie zgromadzone na koncie składki na ubezpieczenie emerytalne, ich cokwartalną waloryzację oraz waloryzowany kapitał początkowy, (jeśli ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu przed dniem 1 stycznia 1999 r.). Podstawę wymiaru kapitału początkowego stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z okresu od 1 stycznia 1980 r. do 31 grudnia 1998 r. Przyjmuje się okresy składkowe i nieskładkowe.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę zostanie wyrażony w latach i miesiącach.

Część socjalną kapitału początkowego ustala się przy uwzględnieniu 24% kwoty bazowej, wynoszącej 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z II kwartału 1998 r. oraz współczynnika p - proporcjonalnego do wieku i stażu ubezpieczeniowego (okresów składkowych i nieskładkowych) ubezpieczonego osiągniętych do dnia 31 grudnia 1998 r. gdzie: 

p - współczynnik; nie może być wyższy od 100%, jest zaokrąglany do setnych części procentu,

Część zależną od zarobków oblicza się uwzględniając okresy skłdkowe - po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok, a okresy nieskładkowe - po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok.

W końcowym rachunku kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej w podany sposób emerytury pomnożonej przez wyrażone w miesiącach dalsze trwanie życia ustalone dla osób w wieku 62 lat (wynoszące 209).

Dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku i mających ogólny staż składkowy i nieskładkowy (odpowiednio 20 i 25) oraz wymagany, co najmniej 15-letni (lub 10-letni) okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, kapitał początkowy ustala się w sposób odmienny.

Czyli ogólny wzór przyszłej emerytury będzie przedstawiał się następująco:

E = [Kp + E_{I Filar} + E_{II Filar}] : n, gdzie:

E - Emerytura hipotetyczna,

Kp - Waloryzowany kapitał początkowy,

E_{I Filar} - suma składek na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w ZUS,

E_{II Filar} - suma składek zgromadzonych i zaewidencjonowanych na indywidualnym rachunku ubezpieczonego w OFE,

n - średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę ubezpieczonego wyrażone w miesiącach.

Szczególne rozwiązania dotyczące ustalania wysokości emerytur przewidziane zostały dla osób, które będą przechodziły na emeryturę w latach 2009 - 2013. Osobom tym zostanie ustalona tzw. mieszana emerytura, częściowo według starych zasad i częściowo według nowych obowiązujących zasad. Sposób wyliczania zależeć będzie od daty złożenia wniosku i tak dla osób, które złożą wniosek:

• w 2009 roku - emerytura będzie wynosiła 80% obliczonej według starych zasad i 20% według nowych zasad,

• w 2010 roku - odpowiednio 70% i 30%,

• w 2011 roku - odpowiednio 55% i 45%,

• w 2012 roku - odpowiednio 35% i 63%,

• w 2013 roku - odpowiednio 20% i 80%.

Warunkiem ustalenia tak obliczanej emerytury będzie uprawnienie do emerytury według dotychczasowych zasad.

4. Osoby urodzone po 31 grudnia 1968 roku nabywają prawo do emerytury wyłącznie według nowych zasad niezależnie od faktu przystąpienia lub nieprzystąpienia do jednego z otwartych funduszy emerytalnych. Warunkiem do otrzymania emerytury jest osiągnięcie minimalnego wieku emerytalnego wynoszącego dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65. Prawo do emerytury po nowych zasadach nie jest uzależnione od udowodnienia określonego minimalnego okresu ubezpieczenia.

Wysokość emerytury dla powyższej grupy wiekowej obliczana będzie w sposób analogiczny jak dla urodzonych między 31 grudnia 1948 a 1 stycznia 1949 roku. Dla zatrudnionych przed 1 stycznia 1999, posiadających okres zatrudnienia dłuższy aniżeli rok będzie analogicznie wyliczany kapitał początkowy. Dodatkowo sumowane zostaną składki zgromadzone w I i II Filarze. Całość zostanie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia ubezpieczonego wyrażone w miesiącach. Przedstawiać się to będzie następująco:

E = [Kp + E_{I Filar} + E_{II Filar}] : n, gdzie:

E - Emerytura hipotetyczna,

Kp - Waloryzowany kapitał początkowy,

E_{I Filar} - suma składek na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w ZUS,

E_{II Filar} - suma składek zgromadzonych i zaewidencjonowanych na indywidualnym rachunku ubezpieczonego w OFE,

n - średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę ubezpieczonego wyrażone w miesiącach.

Reasumując, nowy system ubezpieczeń w Polsce ma być bezpieczny, odporny na aktualną koniunkturę polityczną, sprawiedliwy i przejrzysty. Jednak biorąc pod uwagę rzeczywisty stan polskiej gospodarki oraz stan ubezpieczeń społecznych nie ma właściwie szans na prawdziwą emeryturę, która pozwoli na godne dożycie.

Bibliografia

• Bieniasz Dorota, Szałek Anna, System ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotne i system emerytalny po reformie, Wydawnictwo Difin, Skierniewice 1999,

• Hadyniuk Bogusław, Monkiewicz Jan, Fundusze emerytalne II filar, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 1999,

• Jędrasik Iwetta, Ubezpieczenia emerytalne, 3 Filary, Wydawnictwo Prawnicze PWN,

• Korczyn Aleksander, Jak wyliczyć samemu kapitał początkowy i przyszłą emeryturę. Nowe zasady ustalania emerytur i rent, Wydawnictwo Sigma, Skierniewice 1999,

• Szczęśniak Kazimierz, rozdział VI, Finanse, redakcja naukowa Zarzecki Jan, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2000,

• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS

Aleksander Korczyn, Jak wyliczyć samemu kapitał początkowy i przyszłą emeryturę. Nowe zasady ustalania emerytur i rent, Wydawnictwo Sigma, Skierniewice 1999, s.17-20

Bogusław Hadyniuk, Jan Monkiewicz, Fundusze emerytalne II filar, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 1999, s.19, 28-29

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 29

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 30.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 32.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 32

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 33 - 39.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 51, 52.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 40 - 43.

Iwetta Jędrasik, Ubezpieczenia emerytalne, 3 Filary, Wydawnictwo Prawnicze PWN, s.153

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 46.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 48, 49.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, art. 50.

Iwetta Jędrasik, Ubezpieczenia emerytalne, 3 Filary, Wydawnictwo Prawnicze PWN, s. 147 - 148.

Aleksander Korczyn, Jak wyliczyć samemu kapitał początkowy i przyszłą emeryturę. Nowe zasady ustalania emerytur i rent, Wydawnictwo Sigma, Skierniewice 1999, s.41-49

Bieniasz Dorota, Szałek Anna, System ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotne i system emerytalny po reformie, Wydawnictwo Difin, Skierniewice 1999, s. 201 - 202

Bieniasz Dorota, Szałek Anna, System ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotne i system emerytalny po reformie, Wydawnictwo Difin, Skierniewice 1999, s. 153 - 179

---