Andragogika turystyki
Ważne pojęcia:
turystyka - obejmuje ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych trwających nie dłużej niż jeden rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem z wyłączeniem wyjazdów, w którym głównym celem jest działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości (UN WTO).
turyzm - oznacza całokształt spraw i zagadnień (geograficznych, społecznych, gospodarczych, kulturalnych, prawnych itp.) związanych z turystyką.
krajoznawstwo - ,,Jest to całokształt wiadomości o pewnym kraju czy prowincji, gromadzący elementy rozmaitych działów wiedzy, potrzebne dla znajomości tego kraju, podany w sposób ścisły lub popularny[…]”. Elementy te obejmują to co dała przyroda oraz to co stworzył człowiek, jednakże z przewagą zainteresowania tzw. antropogeografią, tj. opisem dzieł rąk ludzkich. Krajoznawstwo jest kompleksową znajomością kraju, którą osiąga się i rozwija zarówno indywidualnie, jak i zespołowo w czasie wycieczek po kraju ora uzupełnia przez lekturę lub innymi środkami.
Turystyka jest podstawą uprawiania krajoznawstwa, polega bowiem na podróżowaniu. Turystyka i krajoznawstwo wzajemnie się uzupełniają. Krajoznawstwo związane jest najczęściej ze wszystkimi formami turystyki: pieszą, kolarską, wodną, motorową i innymi formami turystyki kwalifikowanej (wspólne określenie rodzajów turystyki). Turystyka zasila krajoznawstwo w techniczne środki poznawania kraju, jest źródłem radości i zdrowia (tężyzny). Z drugiej strony krajoznawstwo uszlachetnia turystykę, wzbogaca ją w nową treść.
CEL I PRZEDMIOT
Andragogika turystyki jest stosunkowo młodą dyscypliną naukową. Wpływ turystyki na rozwój dorosłych okazał się na tyle istotny, że powstała osobna gałąź naukowa pod nazwą andragogika turystyki. Przedmiotem jej badań jest wpływ uczestnictwa turystycznego na rozwój osobowości i wychowania dorosłych. Zajmuje się ona również badaniem wpływu uprawiania turystyki na intelektualny, moralny i społeczny rozwój dorosłych.
Ponadto przedmiotem andragogiki turystyki są:
badania możliwości stworzenia takich warunków do uprawiania turystyki, aby można było połączyć indywidualne zainteresowania uczestników wycieczek z celami stawianymi przez całą grupę.
badania możliwości organizowania i programowania wycieczek krajowych i zagranicznych, aby możliwe było wykorzystanie posiadanej wiedzy naukowej i doświadczenia w celu interpretacji zachowań mieszkańców danych krajów.
badania, czy i w jakim stopniu możliwe jest w czasie trwania wycieczek krajowych i zagranicznych świadome kształtowanie sfery intelektualnej, postaw i potrzeb dorosłych uczestników wycieczek, inspirowanych ideami humanizmu i demokracji, racjonalizmu i solidarności ludzkiej.
NAUKI ZAJMUJĄCE SIĘ TURYSTYKĄ
Turystyka jest przedmiotem badań wielu dyscyplin naukowych:
geografii (geografia turyzmu),
psychologii, (potrzeby człowieka, motywy podjęcia podróży, cele podróży, przeżycia i zachowania w docelowym miejscu pobytu),
socjologii,
pedagogiki,
ekonomii (ekonomika turystyki),
marketingu (marketing turystyczny),
antropologii,
historii,
prawa,
architektury (architektura krajobrazu),
urbanistyki,
ochrony środowiska,
medycyny
etyki
RODZAJE TURYSTYKI
turystyka poznawcza
turystyka: krajoznawcza, przyrodnicza, kulturowa, miejska, etniczna, kulinarna, edukacyjna.
turystyka kwalifikowana - to podróże wymagające przygotowania kondycyjnego i turystycznego, połączonego ze zmianą codziennego trybu życia, zaspokajaniem potrzeb ruchu i wysiłku fizycznego, a także potrzeb poznawczych oraz chęć kontaktu z innym środowiskiem społecznym, przyrodniczym i kulturowym.
turystyka: piesza, rowerowa, narciarska, wodna, jeździecka (konna), motorowa, wspinaczka, tramping, trekking.
turystyka wypoczynkowa - określana jest jako wypoczynek bierny. Często utożsamia się z rekreacją. Celem wyjazdów turystyków jest relaks, które ma rózne formy, zależnie od tego, gdzie wypoczywamy.
turystyka na obszarach wiejskich - turystyka wiejska, agroturystyka, turystyka: morska, rozrywkowa, handlowa, zabawy, weekendowa.
turystyka biznesowa - są to wyjazdy o charakterze zawodowym, w czasie których osoby wyjeżdżające korzystają z podstawowych usług turystycznych a w czasie wolnym zaspakajają potrzeby wypoczynku, poznania, rozrywki itp., korzystając z bazy turystycznej. Jest to podróżowanie ludzi interesu w celach zawodowych.
podróże służbowe indywidualne, turystyka: korporacyjna, kongresowa (konferencyjna), motywacyjna, targowa - wystawy.
turystyka religijna i pielgrzymkowa
Turystyka religijna są to podróże lub pobyty, których głównym celem są aspekty religijno-poznawcze lub poznawcze. Jest to forma przemieszczania się ludzi w celu odwiedzania miejsc kultu religijnego doznania przeżyć duchowych.
Turystyka pielgrzymkowa -są to podróże lub pobyty wynikające wyłącznie z pobudek religijnych.
turystyka zdrowotna (lecznicza) - to świadome i dobrowolne udanie się na pewien okres poza miejsce zamieszkania, w czasie wolnym o pracy, w celu regeneracji ustroju dzięki aktywnemu wypoczynkowi fizycznemu i psychicznemu. Jest to odnowa sił człowieka.
turystyka: uzdrowiskowa, medyczna, spa i weelnes
turystyka tranzytowa i przygraniczna.
Turystyka tranzytowa to wszelkie formy ruchu turystycznego realizowana na obszarach tranzytowych.
Turystyka przygraniczna to wszelkie formy ruchu turystycznego realizowane na obszarach przygranicznych, przejściach granicznych i w ich okolicach (do około 50 km.)
FUNKCJE TURYSTYKI
1. Funkcja wypoczynkowa: wypoczynek jest pierwszym skojarzeniem, które przychodzi na myśl kiedy myślimy o turystyce. Człowiek aby mógł prawidłowo funkcjonować w życiu zawodowym i prywatnym, musi mieć czas na relaks. Jest to korzystne nie tylko dla niego samego, ale także dla wykonywanej przez niego pracy, bo jest bardziej efektywna i wydajna.
2. Funkcja zdrowotna: łączy się dość ściśle z funkcją wypoczynkową, może mieć charakter naprawczy lub zapobiegawczy. Aby można było mówić o zdrowotnych funkcjach turystyki, miejsce wypoczynku musi posiadać odpowiednie walory środowiska przyrodniczego: czyste powietrze, dobry klimat, wody mineralne itp.
3. Funkcja wychowawcza: funkcja ta uwzględnia inne niż tylko biologiczno-zdrowotne walory turystyki. Uprawianie turystyki to nie tylko obcowanie z przyrodą. Jest to jednocześnie kontakt z kulturą, życiem społecznym i ludnością odwiedzanych miejscowości. Poprzez kontakt ten kształtują się różnorodne umiejętności, cechy osobowościowe. Proces wychowawczy możemy zaobserwować szczególnie podczas wyjazdów rodzinnych, kiedy następuje integracja członków rodziny, wzajemnie zbliżenie się i powrót do tradycyjnych wartości.
4.Funkcja kształceniowa: kształcenie poprzez poznanie możemy traktować jako część procesu wychowania, a więc ta funkcja wchodzi niejako w skład elementów funkcji wychowawczej. Toteż podobne będą obserwacje na jej temat, podkreśla się przewagę poznawania rzeczy na własne oczy nad przekazem z książek i mediów a także znaczenie tej funkcji turystyki dla krajoznawstwa.
5.Funkcja miastotwórcza:kładzie nacisk na aspekt urbanistyczny i ekonomiczny, gdzie po raz kolejny dostrzegamy podwójną zależność,„turystyka wpływa na procesy urbanizacyjne, powodując ich przyśpieszenie, zaś urbanizacja wpływa na tempo i kierunki rozwoju turystyki”. Dotyczy to oczywiście terenów wiejskich, które z czasem przekształcają się w miasteczka i miasta żeby spełnić oczekiwania turystów
6.Funkcja edukacji kulturowej: funkcja ta jest bardzo szeroka, obejmuje zagadnienia społeczne, religijne, patriotyczne, naukowe zarówno współczesne jak i należące do dziedzictwa przeszłości. Funkcja ta powiązana jest z funkcjami wychowania i kształcenia, wprowadza element poznania, zgłębienia wiedzy i wykorzystania teorii w praktyce.
7.Funkcja ekonomiczna: oczywistą sprawą jest, że turystka to obrót pieniędzmi. Turyści są nośnikiem popytu na wszelkiego rodzaju usługi i atrakcje, rozwój turystyki powoduje rozszerzanie sieci noclegowych, usług gastronomicznych, transferowych i innych.
8.Funkcja etniczna: jako że etniczność związana jest z poszukiwaniem swoich korzeni, funkcja etniczna turystyki opiera się głównie na podróżach zagranicznych związanych z miejscem swojego pochodzenia.
9.Funkcja kształtowania świadomości ekologicznej: turystyka pozostaje w bardzo silnym związku z ekologią. Jest to jednak związek trudny - z jednej strony przyczynia się do prawidłowego zagospodarowania środowiska naturalnego (rezerwaty, parki narodowe) z drugiej zaś nadmierne eksploatowanie terenów prowadzi do ich degradacji. Walory przyrodnicze pozostają wciąż największą atrakcją turystyczną, która przyciąga odwiedzających.
10.Funkcja polityczna: w 1987 roku w Shanon odbyła się konferencja ONZ pod hasłem „Tourism - Passport to Peace”. Tematem przewodnim była rola turystyki w kreowaniu i utrzymywaniu pokoju na świecie. Turystyka jako zjawisko na skalę międzynarodową, zjawisko złożone łączące elementy kultury, historii, wychowania, współpracy, ekologii, zdrowotne i wiele innych może być czynnikiem pokojowym w procesie polityki międzynarodowej.
ORGANIZACJE
Do organizacji turystycznych działających w Polsce należą:
organizacje pełniące funkcje wykonawcze i realizujące politykę organów administracji rządowej i samorządów terytorialnych:
Departament Turystyki w Ministerstwie Sportu i Turystyki,
Polska Organizacja Turystyczna (POT)
Polska Agencja Rozwoju Turystyki;
organizacje samorządu gospodarczego w turystyce działające na dwóch poziomach terytorialno-organizacyjnych.
ogólnopolskie organizacje branżowe:
Polska Izba Turystyki (zrzesza biura podróży) (PIT)
Izba Gospodarcza ,,Uzdrowiska Polskie” (zrzesza podmioty zajmujące się turystyką uzdrowiskową)
Federacja Turystyki Wiejskiej ,,Gospodarstwa Gościnne” (zrzesza stowarzyszenia agroturystyczne)
Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego (zrzesza przedsiębiorstwa hotelarskie) (PZH)
regionalne branżowe izby turystyczne
niekomercyjne (społeczne) organizacje:
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTKraj)
Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych (PTSM)
Polska Federacja Campingu i Caravaningu
Polskie Stowarzyszenia Turystyki (PST).
CZASOPISMA: „Wiadomości turystyczne”, „ Przegląd turystyczny”, „ Problemy turystyki”, „Na szlaku”, „ Poznaj swój kraj', „Polska Gazeta turystyczna”, „ National Geographic”, „ Podróże”, „Rynek Turystyczny”, „Świat - Podróże i Kultura”, „Voyage „, „Wielka Turystyka”, „Na Szlaku”.
Lata 60: ,,Turysta”, ,, Światowid”, ,,Dookoła świata”, ,,IMT”,